Những cách phòng ngừa lừa đảo trên mạng

Bất kỳ ai sử dụng Internet, từ người dùng cá nhân đến doanh nghiệp lớn cũng đều có thể là mục tiêu của các hình thức lừa đảo tinh vi qua mạng. Để tránh lừa đảo qua mạng, bên cạnh việc nhận biết các dấu hiệu của các hành vi lừa đảo, người dùng cần sớm biết cách phòng tránh.

Tin nhắn giả mạo ngân hàng lừa khách truy cập vào đường link có mã độc để lấy cắp thông tin và tài khoản ngân hàng. Ảnh: K.K

Lừa đảo qua mạng là một hành vi gian lận mà các đối tượng thực hiện bằng cách đưa ra các thông tin giả mạo, nhằm làm cho người khác tin rằng thông tin đó là chính xác và đáng tin cậy. Mục đích của các dạng lừa đảo này nhằm chiếm đoạt tiền của nạn nhân.

Các phương thức lừa đảo qua mạng rất tinh vi và đa dạng, từ việc hack tài khoản mạng xã hội, giả mạo tin nhắn để vay mượn tiền đến việc gửi các đường link chứa mã độc hay các tệp đính kèm chứa vi-rút… Để phòng tránh lừa đảo qua mạng, trước hết chúng ta cần nắm rõ các dấu hiệu lừa đảo.

Gửi liên kết giả để lấy cắp thông tin ngân hàng, thủ đoạn phổ biến là gửi tin nhắn SMS giả mạo từ các ngân hàng để lừa khách hàng truy cập vào các đường dẫn giả, sau đó yêu cầu cung cấp thông tin bảo mật như tên, mật khẩu đăng nhập, mã OTP, thông tin tài khoản, thông tin thẻ. Khi có thông tin đầy đủ, bọn tội phạm nhanh chóng rút tiền từ tài khoản của nạn nhân chuyển sang các tài khoản khác, trong nhiều trường hợp, là tài khoản ở nước ngoài. Để phòng tránh, người dùng mạng xã hội không truy cập các đường link đính kèm trong nội dung tin nhắn lạ; không thực hiện các thao tác trên điện thoại theo cú pháp do người lạ hướng dẫn, cung cấp thông tin bất kỳ cho người khác qua điện thoại, qua mạng xã hội.

Các đối tượng cũng thường thực hiện các cuộc gọi lừa đảo, trong các cuộc gọi đó, kẻ tấn công tìm cách lừa người nghe bằng cách mạo danh các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Khi đó, người nghe bị đánh vào tâm lý, e ngại dính líu đến pháp luật nên sẽ cung cấp các thông tin cá nhân, làm theo các bước hướng dẫn tinh vi của kẻ lừa đảo. Hậu quả là người dùng điện thoại sẽ bị mất dữ liệu cá nhân, thậm chí bị đe dọa tống tiền, tinh vi hơn là mất tiền khi làm theo yêu cầu từ xa của chúng.

Chẳng hạn như thông báo là nhà chức trách gọi điện để báo cáo cuộc điều tra. Những kẻ lừa đảo thường mạo danh cán bộ công an, viện kiểm sát, tòa án hoặc mạo danh cổng thông tin điện tử của cơ quan công an để thông báo về việc chủ thuê bao liên quan đến các vụ việc đang được điều tra. Sau đó, khai thác thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng và yêu cầu chuyển toàn bộ số tiền trong tài khoản của nạn nhân sang các tài khoản ngân hàng do đối tượng chính chủ cung cấp với lý do phục vụ công tác điều tra để chiếm đoạt. Để phòng ngừa, người dùng không cho mượn căn cước công dân/chứng minh nhân dân; tài khoản cá nhân, tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng do ngân hàng cấp hoặc phát hành. Không chuyển, nộp tiền vào bất kỳ tài khoản cá nhân, tổ chức nào mà không biết họ là ai. Tuyệt đối không cung cấp mã OTP cho người khác; hạn chế công khai ngày tháng năm sinh, số căn cước công dân, số điện thoại, số tài khoản ngân hàng trên không gian mạng.

Hành vi hack Facebook để vay tiền là hình thức lừa đảo đã quá quen thuộc trong những năm gần đây. Những kẻ lừa đảo thường thiết lập hoặc chiếm quyền quản trị tài khoản của ai đó, sau đó gửi tin nhắn để lừa người thân, bạn bè của chủ tài khoản chuyển tiền. Dù là hành vi lừa đảo quen thuộc, nhưng hiện tại bọn tội phạm tiến đến bước không chỉ nhắn tin mà còn gọi điện thoại thấy hình ảnh để tạo lòng tin cho “con mồi”. Để phòng tránh, không nên thực hiện yêu cầu chuyển tiền qua tin nhắn của các trang mạng xã hội, kể cả người thân, bạn bè. Nếu cần phải thực hiện cuộc gọi để xác minh thì dùng số điện thoại của người đó bằng sim điện thoại để gọi, tuyệt đối không gọi qua các ứng dụng Internet.

Còn về hành vi lừa đảo chuyển nhầm tiền vào số tài khoản ngân hàng, các đối tượng lừa đảo cố tình chuyển “nhầm” một số tiền vào tài khoản ngân hàng. Sau đó, yêu cầu người dùng trả lại số tiền khác dưới dạng khoản vay kèm theo lãi suất cắt cổ. Để xử lý trường hợp này, người dùng cần bình tĩnh không làm theo yêu cầu của bọn tội phạm mà chỉ cần thông báo với ngân hàng để được hướng dẫn giải quyết.

Kim Kim