Mất trắng vì... hụi

Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra nhiều vụ vỡ hụi, số tiền từ 1 tỷ đến hàng chục tỷ đồng, nhiều vụ đã bị cơ quan Công an khởi tố, điều tra, bị tòa án đưa ra xét xử, tuyên phạt nhiều mức án hàng chục năm tù. Tuy nhiên, tình hình vi phạm các vụ việc liên quan đến hụi và lừa đảo hụi vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp.

Nhóm Zalo hụi tại xã Tân Phong (TX. Giá Rai). Ảnh: K.P

Lừa đảo hụi gia tăng

Từ thực tế các vụ vỡ hụi cho thấy, dù các hụi viên vẫn biết và lo lắng việc chơi hụi sẽ có rủi ro, nhưng do lợi ích huy động vốn nhanh và lãi suất luôn hấp hẫn hơn nhiều so với gửi ngân hàng nên nhiều người vẫn bất chấp mà đầu tư tiền nhàn rỗi vào việc chơi hụi. Bên cạnh đó, đối với những người mong muốn tích lũy tiền cũng thích lựa chọn hình thức chơi hụi vì dễ chơi, tích cóp dần và khi cần thì có thể “vay” nhanh. Tuy nhiên, nếu hụi được tổ chức theo đúng quy định, người chơi có thật thì đây thật sự là một hình thức góp vốn, tích lũy tiền khá hiệu quả. Chỉ tiếc là trên thực tế, tình trạng lợi dụng chơi hụi để lừa đảo quá nhiều, nhiều người rơi vào cảnh trắng tay, thậm chí nợ nần, chủ hụi nhiều người dính vòng lao lý, phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Nghị định 19, ngày 19/2/2019 của Chính phủ đã có những quy định cụ thể về việc chơi hụi. Mặc dù vậy, nhiều người dân tham gia chơi hụi vẫn chưa am hiểu về những quy định của pháp luật. Người tham gia chơi hụi chỉ dựa vào lời nói, lòng tin đối với chủ hụi, nên nguy cơ bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản là rất cao.

Chẳng hạn như trường hợp Lê Thị Ngân (xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải) bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu khởi tố bị can, bắt tạm giam ngày 23/11/2023 vừa qua về hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản do làm chủ hụi. Để huy động vốn của người dân, từ đầu năm 2021, Ngân đứng ra tổ chức nhiều dây hụi, thu hút đông đảo bà con trên địa bàn tham gia. Sau đó, để cân đối các dây hụi, và cũng để trang trải nhu cầu cá nhân và gia đình, Ngân đã lập thêm nhiều dây hụi khống, người chơi khống; bán các chân hụi khống để lấy tiền. Số tiền Ngân chiếm đoạt của các hụi viên lên đến hàng tỷ đồng.

Và Lê Thị Ngân không phải trường hợp duy nhất, chỉ đến khi bị cơ quan điều tra mời làm việc, mới “nước mắt ngắn, nước mắt dài” vì không nghĩ bản thân từ việc làm chủ hụi thành kẻ lừa đảo. Không đến mức phải bị khởi tố, điều tra, nhưng do không khả năng thanh toán, nhiều chủ hụi phải bán nhà trả nợ, vợ chồng ly hôn như trường hợp chủ hụi T.T.B.P (Phường 1, TP. Bạc Liêu).

Nhà nước tăng cường quản lý hụi bằng nhiều hình thức

Từ đầu năm 2023 đến nay, Công an tỉnh đã tiếp nhận, điều tra, xử lý 12 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức chơi hụi, ước tính thiệt hại tài sản lên đến hơn 80 tỷ đồng. “Chơi hụi - vỡ hụi”, điệp khúc này cứ lặp đi lặp lại nhưng vẫn có nhiều người bị liên lụy vì tham gia chơi hụi. Nguyên nhân chủ yếu là do các hụi viên chơi hụi theo kiểu dân gian, tin tưởng vào chủ hụi mà không quan tâm đến các quy định pháp luật có liên quan đến hình thức góp vốn này. Đa phần những người tham gia chơi hụi thường quen biết nhau, sinh sống cùng địa phương nên chỉ dựa vào lời nói, lòng tin đối với chủ hụi, không tìm hiểu các dây hụi, thành viên tham gia, thậm chí không trực tiếp đến khui hụi, việc gom và giao tiền hụi đều do chủ hụi thực hiện. Những việc này vô tình tạo kẽ hở, khiến các chủ hụi cảm thấy quá dễ dàng thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.

Mới đây, để phòng ngừa, xử lý hiệu quả các vi phạm liên quan đến hụi, Giám đốc Công an tỉnh đã chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương trong tỉnh chủ động phối hợp với các ban, ngành… rà soát, thống kê các nhóm hụi hoạt động trên địa bàn toàn tỉnh. Trên cơ sở đó đẩy mạnh công tác tuyên truyền các quy định pháp luật liên quan đến hụi để người dân nắm, thực hiện; đồng thời, nắm chặt tình hình, kịp thời phát hiện, tham mưu cho các cấp, các ngành xử phạt hành chính đối với các vi phạm về hụi hoặc điều tra, xử lý hình sự nếu có yếu tố tội phạm.

Điển hình là mô hình “Nhóm tự quản lý hụi trong nhân dân bằng ứng dụng Zalo” do Công an TX. Giá Rai phối hợp với Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh thành lập nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, đưa việc chơi hụi phát triển lành mạnh, có sự quản lý của cơ quan chức năng, hạn chế thấp nhất nguy cơ vỡ hụi, giật hụi xảy ra.

Cũng trong năm 2023, để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về hụi, UBND tỉnh Bạc Liêu đã ban hành kế hoạch phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật trong lĩnh vực hụi trên địa bàn tỉnh. Trong đó, chỉ đạo các địa phương thống kê thông tin về hụi, vận động chủ hụi thực hiện thông báo khi tổ chức dây hụi theo đúng quy định; xử lý các hành vi vi phạm hành chính đối với các trường hợp không chấp hành theo quy định. Đồng thời, khi có vụ việc vỡ hụi xảy ra, phải khẩn trương lập danh sách, thống kê số lượng hụi viên tham gia; phân loại, xác định tính chất, mức độ vi phạm; hướng dẫn người dân liên hệ với các cơ quan có thẩm quyền để thụ lý, giải quyết.

Đồng thời yêu cầu các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến sâu rộng các quy định pháp luật về hụi đến đông đảo người dân, tập trung vào đối tượng là chủ hụi, hụi viên, tiểu thương, người buôn bán nhỏ tại các chợ, các địa điểm tập trung buôn bán hàng hóa, lao động nông thôn…

Kim Phượng