Cần nâng cao hiểu biết pháp luật khi tham gia chơi hụi

Trong năm 2023 và những tháng đầu năm 2024, trên địa bàn tỉnh liên tục xảy ra những vụ bể hụi hàng tỷ đồng. Nhiều người tham gia chơi hụi khóc ròng vì số tiền ky cóp tích lũy hằng ngày bị chủ hụi ẵm trọn. Không ít chủ hụi phải tra tay vào còng vì dính đến tội lừa đảo, phải ra tòa hình sự và nhận cái kết đắng.

Điều đáng nói là, dù biết việc chơi hụi và tham gia chơi hụi có nguy cơ không an toàn cao, dễ bị giật hụi nhưng vẫn có nhiều người (nhất là chị em phụ nữ) tham gia loại hình góp vốn này cũng như tự mình mở các dây hụi, làm chủ hụi để ăn tiền đầu thảo. Có nhiều lý do, trong đó yếu tố chơi hụi có lãi cao, dễ huy động và góp vốn là nguyên nhân chính thu hút nhiều người tham gia.

Từ đầu năm 2023 đến nay, Công an tỉnh đã tiếp nhận, điều tra, xử lý vài chục vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức chơi hụi, ước tính thiệt hại tài sản hàng trăm tỷ đồng.

Nếu như trước đây, hụi thường xuất hiện ở các vùng nông thôn, các khu vực chợ dân sinh, các khu dân cư thì giờ đây, hụi len lỏi khắp nơi, thậm chí khu vực cơ quan nhà nước cũng có nhiều cán bộ, công chức vừa chơi hụi, vừa tham gia làm chủ hụi.

Hiện tại, việc tham gia chơi hụi không phải là hành vi pháp luật nghiêm cấm, do đó người dân vẫn được quyền tham gia. Tuy nhiên, những quy định và ràng buộc đối với loại hình góp vốn này, làm sao để cả người chơi và chủ hụi được an toàn, không phải là điều ai cũng nắm bắt được.

Phiên tòa xét xử bị cáo Thị Phel phạm tội lừa đảo hụi tại Bạc Liêu. Ảnh: K.P

Dù các quy định pháp luật liên quan đến hụi, họ, biêu, phường đều đã có trong Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản, nghị định hướng dẫn thi hành, nhưng trên thực tế, đến nay người dân vẫn chỉ tham gia chơi hụi theo tập quán địa phương là chính. Điều này cũng đồng nghĩa với việc, chơi hụi thường chỉ dựa vào thỏa thuận, lời nói và sự tin tưởng giữa các thành viên và chủ hụi. Hầu hết các dây hụi, người chơi chỉ biết chủ hụi, hoàn toàn không biết các thành viên khác cùng tham gia góp vốn với mình. Chủ hụi cũng không cung cấp danh sách hụi viên, tên tuổi, số điện thoại của những người cùng tham gia chơi hụi. Cho nên, việc bị chủ hụi lừa đảo là rất dễ, nhất là trong trường hợp hụi khống, hụi ma bởi giữa những người chơi không hề biết nhau, các quy định vốn để ràng buộc trách nhiệm và những nguyên tắc để đảm bảo công khai minh bạch trong hụi không được các thành viên áp dụng.

Tại một phiên tòa xét xử hình sự về tội lừa đảo hụi, bị cáo khai nhận do thâm hụt tiền và có nhiều nhu cầu chi xài cá nhân, bị cáo đã tự mình ghi thêm các dây hụi khống vào và những phần hụi này được bị cáo bỏ hụi cao để hốt hết mà các hụi viên đều không hay biết. Hằng tuần, hằng tháng, các hụi viên vẫn đinh ninh dây hụi của mình có lãi cao, và cần mẫn đóng tiền để “nuôi” chủ hụi. Chỉ đến khi phát hiện ra sự bất thường, các hụi viên đua nhau bỏ thăm hốt hụi và hốt không được thì chủ hụi liền tuyên bố vỡ nợ, bể hụi. Đáng quan ngại hơn, ngay cả khi ra tòa, thì với số tiền lừa đảo đến hàng tỷ đồng, các bị cáo - chủ hụi đều bị lãnh các mức án khá cao lên đến hàng chục năm tù. Tuy nhiên tài sản đã tẩu tán hoặc chi xài hết, các khoản tiền tòa án tuyên bị cáo phải trả cho các bị hại, cuối cùng cũng chỉ là bản án trên giấy. Nhiều bị cáo chỉ ở tù trừ và các hụi viên vẫn là người thiệt hại nặng nề nhất.

Cho nên, để an toàn, người dân không nên tham gia chơi hụi khi chủ hụi không tuân thủ các quy định pháp luật về tổ chức chơi hụi; không được cả tin, mất cảnh giác, rơi vào cạm bẫy lợi nhuận cao, nhất là với các hành vi bỏ hụi quá cao, việc mua bán hụi…

Kim Tuấn