Lợi ích của việc điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone

Hiện nay, biện pháp cắt cơn không thể giải quyết vấn nạn nghiện hê-rô-in. Hầu hết điều trị cắt cơn đều thất bại nhanh chóng ngay sau khi người bệnh kết thúc điều trị, các nghiên cứu cho thấy, giam giữ người sử dụng ma túy tránh xa khỏi hê-rô-in trong vài năm vẫn cho tỷ lệ tái nghiện là 95% ngay sau khi họ trở về cộng đồng. Lệ thuộc chất dạng thuốc phiện là một tình trạng mãn tính không thể chữa khỏi, mà chỉ có thể kiểm soát được căn bệnh này bằng thuốc thay thế Methadone.

Ảnh minh họa: T.L

Methadone là một chất đồng vận với các chất dạng thuốc phiện, tác động chủ yếu trên các thụ thể muy (µ) ở não. Tương tự như các chất dạng thuốc phiện khác, Methadone có tác dụng giảm đau, giảm ho, yên dịu, giảm hô hấp và gây nghiện, nhưng gây khoái cảm yếu. Methadone được dùng bằng đường uống, tác dụng khoảng 30 phút sau khi uống và đạt nồng độ tối đa trong máu sau khoảng 3 - 4 giờ. Thời gian bán hủy trung bình của Methadone là 24 giờ. Thời gian đạt được nồng độ ổn định khoảng 3 - 10 ngày. Sau một thời gian điều trị bằng thuốc Methadone, có thể giảm liều và tiến tới ngừng sử dụng Methadone. Trong quá trình này, người bệnh vẫn xuất hiện hội chứng cai, tuy nhiên nhẹ hơn rất nhiều so với việc ngừng sử dụng hê-rô-in. Methadone là chất đồng vận toàn phần, do vậy điều trị thay thế bằng thuốc Methadone có thể giúp người nghiện chất dạng thuốc phiện giảm cảm giác thèm ma túy, giảm tần suất sử dụng chất dạng thuốc phiện, giảm các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV, giúp ổn định cuộc sống, có cơ hội tái hòa nhập với gia đình và cộng đồng.

Kết quả đạt được bước đầu tại 2 thành phố là điều trị thay thế bằng thuốc Methadone được ghi nhận như sau:

- Điều trị thay thế bằng thuốc Methadone đường uống làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm người nghiện các chất dạng thuốc phiện.

- Trước khi tham gia điều trị, 100% bệnh nhân sử dụng các chất dạng thuốc phiện, nhưng sau tháng đầu tiên điều trị tỷ lệ này đã giảm xuống 57%, sau tháng thứ hai còn 30% và sau 3 tháng điều trị chỉ còn 10%. Ngay cả những bệnh nhân còn sử dụng thì tần suất cũng đã giảm rõ rệt (trung bình 60 lần/tháng trước điều trị thì sau 3 tháng điều trị, tần suất sử dụng hê-rô-in của bệnh nhân trung bình chỉ còn 1 - 2 lần/tháng).

- Tình hình sức khỏe của bệnh nhân tham gia điều trị đã cải thiện đáng kể (74,8% tăng 2 - 4kg sau 3 tháng điều trị; thang đo chất lượng cuộc sống của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy điểm sức khỏe của nhóm bệnh nhân tham gia điều trị đã tăng từ 69 lên 81 điểm).

- Về an ninh xã hội và an toàn của cộng đồng dân cư nơi có người nghiện chích ma túy cũng được cải thiện đáng kể (tỷ lệ bệnh nhân có các hành vi vi phạm pháp luật đã giảm từ 40% xuống dưới 3% sau 9 tháng tham gia chương trình). Bên cạnh đó, những mâu thuẫn trong gia đình, xã hội cũng giảm mạnh khi bệnh nhân tham gia điều trị Methadone (từ 20% trước điều trị xuống còn 3,5% sau 9 tháng tham gia điều trị).

- Báo cáo cho thấy, việc sử dụng Methadone trong các chương trình điều trị tại Việt Nam không có trường hợp tử vong liên quan đến Methadone. Thêm vào đó, Methadone giúp giảm tỷ lệ tử vong do sốc thuốc quá liều liên quan đến sử dụng hê-rô-in.

Tóm lại, Methadone là liệu pháp điều trị chuẩn quốc tế cho người nghiện hê-rô-in, khi được kiểm soát chặt chẽ, đây là liệu pháp cực kỳ hiệu quả, an toàn và tiết kiệm. Nó giúp phục hồi chức năng sống và hàn gắn mối quan hệ gia đình.

BS. LÊ THANH BẠCH