Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con: Góp phần bảo vệ mầm non của đất nước

Theo số liệu giám sát trọng điểm của Bộ Y tế, tỷ lệ nhiễm HIV ở phụ nữ mang thai của Việt Nam là 0,4%. Mỗi năm cả nước có khoảng 6.000 trẻ sinh ra có phơi nhiễm với HIV do lây truyền từ mẹ. Nếu được điều trị dự phòng đầy đủ, tỷ lệ trẻ nhiễm HIV chỉ còn khoảng 5% thay vì 36% nếu không được can thiệp dự phòng.

Phụ nữ mang thai cần đến các cơ sở y tế để được tư vấn và làm xét nghiệm HIV nhằm can thiệp dự phòng kịp thời, nếu nhiễm. Ảnh minh họa: T.L

Trong năm 2013, Bạc Liêu có 36 bà mẹ nhiễm HIV được dự phòng bằng thuốc ARV; riêng từ đầu năm 2014 đến nay, đã có 13 bà mẹ nhiễm HIV được dự phòng bằng thuốc ARV. Bước đầu thực hiện chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con cho thấy, phụ nữ mang thai dần có kiến thức về HIV, tỷ lệ trẻ xét nghiệm phát hiện nhiễm HIV ngày càng tăng… Qua đó, góp phần giảm đáng kể số trẻ bị phơi nhiễm HIV từ mẹ. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì số thai phụ được xét nghiệm phát hiện nhiễm HIV lúc chuyển dạ còn khá cao, dẫn đến dự phòng bằng thuốc sẽ không kịp thời và bà mẹ sợ vấn đề kỳ thị phân biệt đối xử nên khi phát hiện nhiễm thì việc uống thuốc ARV dự phòng không đủ dẫn đến bé dễ phơi nhiễm HIV.

Vấn đề đáng nói ở đây là, mọi người cần nhận thức rõ: HIV là bệnh truyền nhiễm, không phải tệ nạn xã hội. Và xã hội không còn kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV và người nhiễm không bị xa lánh. Do đó, mọi đối tượng, nhất là phụ nữ có thai nên xét nghiệm sàng lọc HIV sớm để có các biện pháp giúp đỡ kịp thời, hợp lý trong điều kiện tốt nhất có thể. Do đó, cần có sự vào cuộc đồng bộ hơn của các ngành, các cấp, đặc biệt là ngành Y tế với vai trò quan trọng giúp mọi người, đặc biệt là phụ nữ mang thai hiểu rằng: cần phải dự phòng để bảo vệ con em mình - những mầm non tương lai của đất nước.

Lây truyền HIV từ mẹ sang con xảy ra ở cả 3 thời kỳ: 10% trong thời kỳ mang thai (do máu mẹ qua màng nhau thai bị tổn thương sang máu con), 15 - 20% trong thời kỳ chuyển dạ (tiếp xúc với máu, dịch cơ thể của người mẹ chứa HIV) và 10% trong thời kỳ cho con bú (sữa mẹ có chứa HIV, núm vú tổn thương có thể chảy máu...). Những phụ nữ mang thai khi khám thai hiện nay đều được tư vấn, xét nghiệm HIV. Nếu kết quả dương tính sẽ được theo dõi và can thiệp đúng quy trình nhằm làm giảm tới mức thấp nhất nguy cơ lây nhiễm HIV cho con.

Dự án quỹ toàn cầu ở Việt Nam đã triển khai điều trị dự phòng lây từ mẹ sang con theo phương án B+. Ngành Y tế tỉnh Bạc Liêu cũng đã triển khai thực hiện cho những thai phụ không may nhiễm phải căn bệnh này nhằm mục đích bảo vệ đứa bé khỏi phơi nhiễm HIV từ mẹ và sức khỏe của thai phụ được chăm sóc tốt hơn. Do vậy, các bà mẹ hãy vì tương lai của những đứa con thân yêu và vì sức khỏe của chính bản thân mình, nên đi xét nghiệm HIV ở các cơ sở y tế, đặc biệt là các cơ sở sản khoa để được tư vấn và giới thiệu tham gia chương trình…

BS. Lê Hoàng Thi

(Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh)