Thực hiện tiêu chí về văn hóa trong xây dựng nông thôn mới: Thực trạng và giải pháp

Hiện nay, phong trào xây dựng nông thôn mới (XD NTM) đang phát triển rộng khắp trên địa bàn tỉnh nói riêng và cả nước nói chung. Trong đó, việc thực hiện tiêu chí về văn hóa đã và đang góp phần nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân...

THỰC TRẠNG
Qua 5 năm triển khai thực hiện phong trào, đến nay đã có 8 xã được công nhận đạt chuẩn NTM và 14 xã đạt danh hiệu văn văn hóa NTM. Có 16/49 xã có Trung tâm Văn hóa - Thể thao (trong đó có 8 trung tâm đã được công nhận đạt chuẩn NTM); 191/452 ấp có nhà văn hóa/nhà sinh hoạt cộng đồng (trong đó có 56 Nhà văn hóa thuộc 8 xã được công nhận NTM). Đến nay, toàn tỉnh đã có 149.893/157.247 gia đình văn hóa, đạt 95,3% và 450/452 ấp văn hóa, đạt 99,55%. Thời gian qua, Ban chỉ đạo phong trào tỉnh đã thành lập đoàn đến kiểm tra, củng cố, nâng cao chất lượng các ấp đạt chuẩn văn hóa 5 năm liền trở lên và đề nghị UBND tỉnh khen thưởng nhiều đơn vị. 
Qua phong trào đã khơi dậy niềm tin, sự thi đua, sáng tạo trong cộng đồng dân cư, phát huy vai trò tự quản, ý thức chủ động, tích cực của cộng đồng, ý thức tự giác, tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ nhau làm giàu chính đáng. Trong việc thi đua, bình xét các danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn/bản/ấp văn hóa” đã góp phần thực hiện tốt 5 tiêu chuẩn trong phong trào xây dựng “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”. Tại các địa phương, những ấp và gia đình được công nhận văn hóa, người dân có ý thức, trách nhiệm hơn với cộng đồng, với danh hiệu đã đạt được. 
Theo đánh giá của Ban chỉ đạo phong trào XDNTM Trung ương cũng như của tỉnh, bên cạnh những kết quả đạt được thì việc thực hiện phong trào vẫn còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế. Cụ thể là nhận thức của một bộ phận cán bộ và người dân về XDNTM, phát triển văn hóa nông thôn chưa đầy đủ; vẫn còn tâm lý thụ động, trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, chưa thật sự phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng dân cư. Nhiều thiết chế văn hóa xây dựng “hoành tráng” nhưng khai thác kém hiệu quả. Cùng với đó, một số địa phương vẫn chưa huy động được cả hệ thống chính trị vào cuộc, còn có biểu hiện “khoán” cho các cơ quan chức năng; công tác tuyên truyền, vận động còn yếu, chưa phát huy được ý thức tự nguyện, tự giác của người dân. 

Đoàn viên - thanh niên Công an tỉnh cùng người dân xã Vĩnh Trạch Đông (TP. Bạc Liêu) xây dựng đường giao thông nông thôn. 
Ảnh: C.K

GIẢI PHÁP
Trước hết, các Trung tâm Văn hóa - Thể thao xã cần đổi mới, đa dạng hóa các hình thức sinh hoạt, đẩy mạnh phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” với chất lượng cao hơn, toàn diện hơn. Mỗi làng quê trở thành một cộng đồng dân cư phát triển về dân sinh, dân trí, dân chủ và văn minh.
Để thực hiện có hiệu quả, cần tránh bệnh thành tích, hướng đến các giá trị thật như: danh hiệu gia đình văn hóa, ấp văn hóa…, làm cho người dân nhận danh hiệu thấy vinh dự, tự hào và có trách nhiệm. Quản lý khai thác tốt các công trình văn hóa truyền thống, khơi dậy và phát huy các giá trị văn hóa địa phương. Quán triệt phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” để huy động mọi nguồn lực đầu tư, xây dựng các thiết chế văn hóa - thể thao; tạo ra nhiều phương thức và mô hình tổ chức để nâng cao chất lượng hoạt động văn hóa cơ sở. 
Ngoài ra, cần tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra các nội dung xây dựng đời sống văn hóa ở từng địa phương; chú trọng công tác đào tạo cán bộ; đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc. Bài trừ mê tín dị đoan, các tệ nạn xã hội như: cờ bạc, mại dâm, ma túy… Duy trì thường xuyên các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; phấn đấu nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. 
Nguyễn Tố Quyên