Trưng cầu ý kiến đóng góp sửa đổi Hiến pháp: Những ý kiến đóng góp của các ngành, đơn vị và địa phương

Từ đầu tháng 2 đến nay, các ngành, các đơn vị và địa phương trong tỉnh đã tổ chức nhiều cuộc hội nghị lấy ý kiến đóng góp Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Trong số báo này, báo Bạc Liêu trích đăng ý kiến đóng góp của ngành Công an tỉnh.

Quang cảnh hội nghị lấy ý kiến đóng góp Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 do Ban chỉ đạo cấp tỉnh tổ chức. Ảnh: M.Đ

- Lời nói đầu: Đề nghị bổ sung vào cuối lời nói đầu như sau: “Hiến pháp này quy định chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, cơ cấu, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của các cơ quan Nhà nước, mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ, Nhà nước quản lý”.

- Khoản 1, Điều 4 dự thảo quy định: “Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội”.

Nhằm khẳng định sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, đề nghị sửa đổi đoạn cuối của khoản 1, Điều 4 thành: “... là lực lượng duy nhất lãnh đạo Nhà nước và xã hội”.

- Khoản 1, Điều 8 dự thảo quy định: “Nhà nước tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ”. Đề nghị sửa đổi: “Nhà nước tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ”.

- Khoản 2, Điều 9 quy định: “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân. Mặt trận phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường sự nhất trí về chính trị và tinh thần trong nhân dân; tham gia xây dựng và củng cố chính quyền nhân dân, cùng Nhà nước chăm lo và bảo vệ lợi ích chính đáng của nhân dân, vận động nhân dân thực hiện quyền làm chủ, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, giám sát và phản biện xã hội đối với hoạt động của cơ quan Nhà nước, đại biểu dân cử và cán bộ, công chức, viên chức”. Để phù hợp với Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, đề nghị sửa đổi như sau: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân. Mặt trận phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường sự nhất trí về chính trị và tinh thần trong nhân dân; tham gia xây dựng và củng cố chính quyền nhân dân, cùng Nhà nước chăm lo và bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân, giáo dục lý tưởng và đạo đức cách mạng, tăng cường mối liên hệ giữa nhân dân với Đảng, Nhà nước, động viên nhân dân thực hiện quyền làm chủ, nghiêm chỉnh thi hành Hiến pháp và pháp luật, thực hiện vai trò giám sát và phản biện xã hội đối với hoạt động của cơ quan Nhà nước, đại biểu dân cử và cán bộ, công chức, viên chức.

- Điều 69 dự thảo quy định: “Bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, giữ vững an ninh quốc gia là sự nghiệp của toàn dân...”. Nhằm khẳng định rõ hơn trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc của các lực lượng trong xã hội, đề nghị sửa đổi: “Bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, giữ vững an ninh quốc gia là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân”.

- Điều 73 đề nghị sửa đổi như sau: “Nhà nước phát huy tinh thần yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân, giáo dục quốc phòng và an ninh cho toàn dân; thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự, chính sách hậu phương quân đội; công an; xây dựng công nghiệp quốc phòng, an ninh, bảo đảm trang bị cho lực lượng vũ trang, kết hợp quốc phòng, an ninh, đối ngoại với kinh tế, bảo đảm đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ và chiến sĩ, công nhân, nhân viên lực lượng vũ trang nhân dân; xây dựng các lực lượng vũ trang nhân dân hùng mạnh, không ngừng tăng cường khả năng bảo vệ đất nước”.

- Đối với Điều 120 quy định về Hội đồng Hiến pháp: Theo quan điểm của Công an tỉnh, thực tiễn thời gian qua đã chứng minh sự vận hành cơ chế bảo vệ Hiến pháp hiện hành đã phát huy được hiệu quả, Hiến pháp luôn được bảo vệ. Do đó, Công an tỉnh đề nghị bỏ Điều 120 trong dự thảo sửa đổi Hiến pháp lần này.

Hội nghị lấy ý kiến sửa đổi Hiến pháp tại TP. Bạc Liêu. Ảnh: K.P

* Ông Trần Hùng Dũng, Chánh án TAND tỉnh:

- Ở phần Lời nói đầu, đề nghị bổ sung thêm từ “bảo vệ” vào sau cụm từ “xây dựng và thi hành”, bởi vai trò đặc biệt quan trọng của Hiến pháp và trách nhiệm của toàn dân trong việc bảo vệ Hiến pháp.

- Dự thảo có nhiều điều luật quy định cụm từ “theo luật” và cũng có nhiều điều luật quy định “theo pháp luật”. Như vậy khó đảm bảo được sự tập trung quyền lực, việc kiểm soát quyền lực và khó đảm bảo bản chất Nhà nước pháp quyền. Vì luật thì do Quốc hội ban hành, còn pháp luật thì do Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao, Chính phủ và các cơ quan thuộc Chính phủ ban hành. Đề nghị cần rà soát lại tất cả các quy định trong dự thảo, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất việc “theo quy định pháp luật”. Để tránh tình trạng có luật nhưng vẫn phải chờ văn bản dưới luật hướng dẫn thi hành.

- Khoản 2, Điều 32 có câu “Không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm”, quy định trên là chưa chặt chẽ về mặt thuật ngữ pháp lý. Đề nghị sửa “Không ai bị kết án hai lần vì thực hiện một hành vi phạm tội”, vì một người có thể nhiều lần thực hiện một tội phạm, và mỗi lần đều có thể bị kết án.

- Khoản 3, Điều 109 quy định “Tòa án Nhân dân tối cao thực hiện việc tổng kết thực tiễn xét xử, bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử” là chưa thể hiện đầy đủ quan điểm về cải cách tư pháp. Đề nghị bổ sung thêm quy định về việc Tòa án Nhân dân tối cao ban hành án lệ.

* Ông Đoàn Ngọc Khuể, Phó Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh:

- Điều 4: Về vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đề nghị thêm cụm từ “duy nhất” vào đoạn: “là lực lượng duy nhất lãnh đạo Nhà nước và xã hội”, như vậy sẽ thể hiện chặt chẽ hơn, khẳng định sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng.

- Khoản 3 Điều 5: Đề nghị bổ sung cụm từ “văn hóa” sau cụm từ “giữ gìn bản sắc”.

- Khoản 1 Điều 8: Đề nghị bổ sung cụm từ “không ngừng tăng cường pháp chế XHCN” sau cụm từ “quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật”...

* Ông Trần Quốc Hùng, Trưởng phòng Tư pháp TP. Bạc Liêu:

- Tại Điều 21 quy định về quyền sống của con người, thực tế có những trường hợp đặc biệt, con người không thể tiếp tục cuộc sống (chết lâm sàng nhưng vẫn sống thực vật), thì họ có quyền được chết hay không? Chưa thấy Hiến pháp quy định.

* Luật sư Trịnh Thanh Minh:

- Khoản 2 Điều 15 quy định về giới hạn quyền con người, quyền công dân là quá rộng, đề nghị chỉ giới hạn trong những trường hợp thật đặc biệt như vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia mà thôi, và việc giới hạn phải được ghi cụ thể là “bằng luật” không nên ghi “pháp luật quy định”.

- Đối với quyền được bào chữa và quyền tự bào chữa, đây là quy định về quyền của công dân, nằm ở chương II nhưng lại đưa vào chương VIII là chưa hợp lý, đề nghị bố cục lại.

- Tại Điều 120, đề nghị bổ sung quyền hạn có tính quyết định của Hội đồng Hiến pháp.

* Luật sư Châu Thanh Nhanh:

Khoản 3 Điều 32 quy định về quyền bào chữa, dự thảo quy định như thế còn quá chung chung “Người bị bắt, bị tạm giữ, tạm giam, bị điều tra, truy tố, xét xử có quyền sử dụng trợ giúp pháp lý của người bào chữa” như thế không thể hiện hết quyền bào chữa của công dân.

- Khoản 2 Điều 38 “Nghiêm cấm các hành vi phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động, sử dụng người lao động chưa thành niên trái pháp luật”, trong khi thực tế, nhiều người vị thành niên vẫn được thuê mướn lao động, cần xem xét lại để quy định không có kẽ hở.

- Đối với Điều 71, 72, đề nghị bỏ cụm từ “cách mạng” trong đoạn “Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng” và “Công an nhân dân Việt Nam cách mạng”.

Đại biểu đóng góp ý kiến Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Ảnh: K.P

* Ông Lê Quốc Văn, Phó Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy

- Lời mở đầu: Trước tình hình phức tạp về tranh chấp biển Đông, nên đề nghị Hiến pháp phải khẳng định sự quyết tâm bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam. Trong đoạn đầu Dự thảo sửa đổi có ghi “Hiến pháp này tiếp tục khẳng định ý chí của nhân dân và chủ quyền quốc gia; phát huy dân chủ, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; xây dựng và bảo vệ Tổ quốc...”. Nêu như thế là chưa thể hiện chủ quyền quốc gia tại các hải đảo ở biển Đông. Do đó, đề nghị bổ sung thành “Hiến pháp này tiếp tục khẳng định ý chí của nhân dân và chủ quyền quốc gia bao gồm cả quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa và các đảo khác tại biển Đông; phát huy dân chủ, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; xây dựng và bảo vệ Tổ quốc...”.

- Khoản 3, Điều 4: Cần bổ sung thêm cụm từ “và điều lệ Đảng” thành “Các tổ chức của Đảng và đảng viên hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật và điều lệ Đảng”.

- Điều 30 cần bổ sung thêm cụm từ “do luật định” thành “Công dân có quyền biểu quyết khi Nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân do luật định” vì trên thực tế, khi công dân bị hạn chế, khiếm khuyết về năng lực hành vi thì có quyền biểu quyết không?

- Tại 2 điều 71 và 72, đề nghị bỏ cụm từ “cách mạng” sau Quân đội nhân dân Việt Nam và Công an nhân dân.

* Ông Hàn Ái Lực, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Hòa Bình:

- Điều 2 quy định “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức”. Đề nghị sửa lại là “... Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là khối đại đoàn kết toàn dân”.

* Bà Nguyễn Thị Thanh, Trưởng Ban Dân vận huyện Hồng Dân:

- Khoản 3, Điều 22 đối với việc hiến mô, bộ phận cơ thể quy định “Mọi người có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể người và hiến xác theo quy định của luật. Việc thử nghiệm y học, dược học, khoa học hay bất kỳ hình thức thử nghiệm khác trên cơ thể người phải được người đó đồng ý”, đề nghị bổ sung đối với những trường hợp người không đủ năng lực hành vi dân sự hoặc đang trong tình trạng nguy hiểm mà tự mình không quyết định được thì như thế nào? Cần phải có người giám hộ không?

* Ông Ngô Văn Phung, Trưởng phòng Nội vụ huyện Hồng Dân:

- Điều 2 về nền tảng Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức”, đề nghị sửa đổi lại là “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với tầng lớp nhân dân lao động không phân biệt giai tầng”.

* Ông Huỳnh Thanh Điệu, Chủ tịch LĐLĐ huyện Hồng Dân:

- Điều 21 “Mọi người đều có quyền sống”, đề nghị làm rõ hơn quy định này bởi nếu quy định như thế thì xử lý “tử hình” có còn phù hợp không? Đề nghị quy định rõ hơn, phải loại trừ những trường hợp người vi phạm pháp luật.

Những ý kiến đóng góp của ngành Kiểm sát nhân dân: Cần quy định Viện KSND thực hành quyền công tố, kiểm sát tuân theo pháp luật

Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh đã tổ chức hội nghị lấy ý kiến về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 trong toàn ngành. Qua hội nghị, có 14/14 đơn vị trực thuộc Viện KSND tỉnh đóng góp cho Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.

Ngành KSND tổ chức hội nghị trực tuyến đóng góp Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 tại đầu cầu Bạc Liêu. Ảnh: K.P

Trong phạm vi nhiệm vụ của mình, ý kiến của tập thể ngành KSND tỉnh thống nhất đóng góp đối với chức năng của Viện KSND như sau:

Về chức năng của Viện KSND, đề nghị nên quy định Viện KSND thực hành quyền công tố, kiểm sát tuân theo pháp luật. Bởi lẽ, các Hiến pháp trước đây đều có quy định cho Viện KSND nhiệm vụ kiểm sát tuân theo pháp luật, ngành KSND đã hoàn thành tốt. Tuy nhiên, đến sửa đổi năm 2002 lại không quy định giao chức năng này với lý do để Viện KSND tập trung cho công tác thực hành quyền công tố. Thực tế chức năng công tố đã được tăng cường, cuộc đấu tranh chống tội phạm có chuyển biến hơn về số và chất lượng, nhưng mặt khác, mấy năm gần đây, tình hình vi phạm, tội phạm và đặc biệt là tội phạm trong lĩnh vực tham nhũng gia tăng đáng lo ngại. Do đó, để đáp ứng yêu cầu, thực hiện tốt quyền giám sát và tăng cường công tác phòng, chống tham nhũng nên đề nghị cần quy định Viện KSND thực hành quyền công tố, kiểm sát tuân theo pháp luật như Hiến pháp năm 1992.

Ngoài ra, cũng có ý kiến cần thêm 2 chữ tại khoản 3 Điều 112 “Viện KSND có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người…” cho cách ghi nhận thống nhất với khoản 2 Điều 107.

Đối với các phần khác, ngành có những ý kiến như:

Điều 1: “Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nước dân chủ, độc lập, có chủ quyền…”, nên điều chỉnh lại là “Nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nước độc lập, dân chủ, có chủ quyền…”. Lý do, chúng ta cần khẳng định rằng thể chế chính trị, đất nước ta trước hết là một đất nước độc lập, có độc lập rồi mới xây dựng nền dân chủ.

Thêm cụm từ ở Điều 3 của Dự thảo Hiến pháp “Nhà nước bảo đảm thực hiện rộng rãi trong xã hội tinh thần thượng tôn pháp luật, trước hết là cán bộ, công chức trong bộ máy Nhà nước”.

Đối với Chương II: Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân: Nên tách riêng việc quy định giữa quyền con người với quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân và nên đặt tên Chương là Quyền, nghĩa vụ của con người và công dân. Lý do, quyền con người là quyền tự nhiên vốn có. Quyền con người rộng hơn quyền công dân. Như vậy, nếu như Dự thảo sửa đổi Hiến pháp quy định “quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân”, sẽ tạo ra một câu hỏi, tại sao công dân vừa có quyền, vừa có nghĩa vụ, còn đối với con người lại chỉ có quyền, không có nghĩa vụ, trong khi đó khái niệm con người lại có nội hàm lớn hơn khái niệm công dân.

Khoản 2 Điều 15 đề nghị sửa lại thành “quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị giới hạn khi cần thiết vì lý do an ninh quốc gia hoặc do quyết định của các cơ quan có thẩm quyền”.

Đối với Điều 21: “Mọi người có quyền sống”. Nếu hiểu theo nghĩa mọi người được quyền sống bình đẳng theo pháp luật, bình đẳng về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa xã hội thì lại trùng với Điều 17 của Dự thảo. Còn hiểu theo nghĩa được chăm lo về cuộc sống thì lại trùng với Điều 35, Điều 46 của Dự thảo (các quyền về đảm bảo an sinh xã hội).

Việc quy định như Điều 21 Dự thảo sửa đổi Hiến pháp là chưa rõ nghĩa, chưa bao quát vì như vậy sẽ khó trong thực tế, nhất là trường hợp tội tử hình vẫn còn tồn tại ở nước ta, hoặc trường hợp chính người bị bệnh hiểm nghèo muốn tìm đến cái chết một cách êm dịu… Do đó, có thể điều chỉnh bỏ điều luật này hoặc bổ sung: “Mọi người có quyền sống, quyền được chết”. Cái quan trọng là quyền được chết là một thực tế cần thiết có thể xảy ra khi Hiến pháp quy định quyền sống. Có ý kiến khác cũng có thể sửa theo hướng “mọi người có quyền sống, quyền được chết theo Hiến pháp và luật”.

Điều 41: “…Nghiêm cấm các hành vi đe dọa đến cuộc sống và sức khỏe của người khác và cộng đồng”. Đề nghị bổ sung như sau: “…Nghiêm cấm các hành vi xâm phạm hoặc đe dọa đến cuộc sống và sức khỏe của người khác và cộng đồng”...

Ý kiến của ngành TAND tỉnh: Đề nghị quy định TAND Tối cao ban hành Án lệ

Ngày 28/1/2013, Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 03/KH-TA về việc tổ chức lấy ý kiến Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Đối tượng đóng góp ý kiến là toàn thể cán bộ, công chức ngành TAND tỉnh và Hội thẩm nhân dân. Những ý kiến đóng góp cụ thể như sau:

Các luật gia đóng góp ý kiến Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Ảnh: K.P

Về Lời nói đầu: Dự thảo có ghi “Nhân dân Việt Nam với truyền thống yêu nước, đoàn kết một lòng, xây dựng và thi hành Hiến pháp vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Đề nghị bổ sung thêm từ “bảo vệ” sau từ xây dựng và thi hành, vì không chỉ xây dựng thi hành Hiến pháp mà cần ghi nhận “bảo vệ” Hiến pháp, để thấy rõ hơn vai trò đặc biệt quan trọng của Hiến pháp và trách nhiệm của toàn dân trong việc bảo vệ Hiến pháp. Bảo vệ Hiến pháp cũng là bảo vệ đất nước, bảo vệ chế độ. Đồng thời cũng phù hợp với quy định mới về Hội đồng Hiến pháp ở chương X.

Cũng có ý kiến đề nghị, không nên để Hiến pháp năm 1992 (đã được sửa đổi, bổ sung…) nữa, mà nên thay là “Hiến pháp năm 2013”.

Điều 4: Ở khoản 1, đề nghị bỏ cụm từ “đồng thời là đội tiên phong”, cần sửa lại là: Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động…; Các tổ chức khác đều có luật, đối với tổ chức Đảng chưa có luật, đề nghị ban hành luật về tổ chức Đảng và bổ sung khoản 3 Điều 4 “Luật về Đảng”.

Điều 8: Đề nghị ghép 1 phần của khoản 2 vào khoản 3, cụ thể là “…chống tham nhũng, quan liêu, hách dịch, cửa quyền; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí”, vì khoản 2 chỉ quy định cán bộ, công chức chứ không có quy định cơ quan, tổ chức chống tham nhũng, quan liêu, hách dịch, cửa quyền; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Điều 84: Khoản 1 đề nghị bỏ cụm từ “và của nhân dân ở đơn vị bầu đại biểu”, cụ thể “Đại biểu Quốc hội là người đại diện ý chí, nguyện vọng của nhân dân cả nước”.

Điều 107: Nhất trí với dự thảo quy định TAND và Viện KSND ở những điều luật riêng; không quy định Tòa án địa phương, tức là không tổ chức Tòa án theo địa giới hành chính như hiện nay.

Điều 108: Khoản 6 quy định “Chế độ xét xử sơ thẩm và phúc thẩm được đảm bảo” là chung chung chưa rõ, còn cấp xét xử khác có được đảm bảo? Đề nghị bỏ đoạn 2 của khoản 2 “nghiêm cấm cơ quan, tổ chức, cá nhân can thiệp vào việc xét xử của Thẩm phán, Hội thẩm”. Bởi khi xét xử “Thẩm phán và Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật”, quy định như vậy nội hàm đầy đủ.

Điều 109: Khoản 3 quy định “TAND Tối cao thực hiện việc tổng kết thực tiễn xét xử, đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử” là chưa thể hiện đầy đủ quan điểm chỉ đạo của Đảng về cải cách tư pháp. Đây là vấn đề rất quan trọng cần được Hiến định.

Pháp luật được ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội đã phát sinh trong đời sống và có dự liệu những vấn đề sẽ phát sinh trong tương lai, nhưng không thể dự liệu được tất cả. Tóm lại, pháp luật luôn đi sau cuộc sống. Nhưng trong hoạt động quản lý Nhà nước không thể nói do chưa có pháp luật quy định mà các cơ quan Nhà nước không giải quyết các vấn đề mới phát sinh trong đời sống xã hội.

Tòa án là cơ quan xét xử, giải quyết các tranh chấp, xử lý các hành vi xâm hại đến lợi ích của xã hội, tổ chức và công dân. Trong trường hợp chưa có pháp luật điều chỉnh thì Án lệ sẽ là cơ sở cho các Tòa án khác áp dụng giải quyết các trường hợp tương tự. Các tổ chức, cá nhân khác cũng căn cứ vào đó để xử sự. Vì vậy đề nghị quy định “TAND Tối cao ban hành Án lệ”.

Điều 111: Đề nghị thay cụm từ “hữu quan” thành cụm từ “có liên quan”, cụ thể: “Bản án, quyết định của TAND có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng; cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải nghiêm chỉnh chấp hành”.

Điều 120: Điều luật này chưa thể hiện được quyền hạn của Hội đồng Hiến pháp, chỉ mới dừng lại ở quyền kiến nghị và yêu cầu. Nếu việc kiến nghị và yêu cầu ấy không được thực hiện thì thế nào? Có gì ràng buộc và chế tài ra sao? Quy định như trên còn quá thận trọng và chưa khắc phục được những hạn chế của cơ chế phi tập trung hiện nay. Đề nghị bổ sung quyền hạn có tính quyết định của Hội đồng Hiến pháp.

Điều 123: Quy định “Mọi hành vi vi phạm Hiến pháp đều bị xử lý” là còn chung chung, cần thêm cụm từ “theo quy định của pháp luật”, cụ thể “Mọi hành vi vi phạm Hiến pháp đều bị xử lý theo quy định của pháp luật”.

Ngành Tư pháp tỉnh: Cần bổ sung thêm Điều “Nhà nước tôn trọng, bảo vệ và giúp đỡ các nhóm xã hội dễ bị tổn thương”

Ngày 5/2/2013, Sở Tư pháp đã xây dựng Kế hoạch số 06/KH-STP về việc tổ chức lấy ý kiến Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Đối tượng đóng góp là công chức, viên chức, người lao động thuộc Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp các huyện, thành phố. Những ý kiến đóng góp cụ thể như sau:

Hội nghị lấy ý kiến đóng góp Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 của Sở Tư pháp. Ảnh: Trần Sơn

Điều 2, nên điều chỉnh lại như sau: “Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng dựa trên sức mạnh khối đoàn kết toàn dân tộc”. Thể hiện như vậy vẫn đúng quan điểm của Đảng với yếu tố phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, là cơ sở chính trị của cách mạng và chính quyền nhân dân.

Đối với khoản 2, Điều 4 về chế độ chính trị, đề nghị bổ sung thêm cụm từ “Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ nhân dân, tôn trọng và lắng nghe ý kiến của nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình”. Vì trong thực tế, việc chỉnh đốn Đảng luôn gắn liền với việc lắng nghe ý kiến phản ánh của nhân dân.

Đối với khoản 2 Điều 8, đề nghị bỏ cụm từ “và hoàn thiện” ở dòng 1 thành “Nền hành chính quốc gia, chế độ công vụ được tổ chức để phục vụ nhân dân”. Vì mục đích nền hành chính quốc gia là nền hành chính phục vụ nhân dân. Đề nghị thay cụm từ “cán bộ, công chức, viên chức” ở dòng 2 thành “cơ quan, tổ chức, cá nhân” và bổ sung thêm cụm từ “liên hệ chặt chẽ với nhân dân” như sau: “cơ quan, tổ chức, cá nhân phải tôn trọng nhân dân, liên hệ chặt chẽ với nhân dân, tận tụy phục vụ nhân dân và chịu sự giám sát của nhân dân; chống tham nhũng, quan liêu, hách dịch, cửa quyền; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí”. Vì nhiệm vụ trên, mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thực hiện. Quy định như trong Dự thảo theo phương pháp liệt kê như vậy là thiếu chủ thể thực hiện.

Đối với Điều 13, đề nghị bổ sung thêm nội dung về quốc phục nhằm khẳng định bản sắc riêng của dân tộc Việt Nam.

Tại khoản 2 Điều 18, đề nghị sửa đổi như sau: “Không được trục xuất công dân Việt Nam khỏi nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, giao nộp cho nhà nước khác”. Quy định như vậy sẽ thể hiện sự khẳng định kiên quyết, còn quy định như Hiến pháp “không thể bị trục xuất” thì trong trường hợp nào đó “có thể bị trục xuất” khỏi nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, giao nộp cho nhà nước khác.

Tại khoản 2, Điều 19, đề nghị sửa đổi như sau: Nhà nước bảo hộ quyền lợi chính đáng của người Việt Nam định cư nước ngoài. Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện để người Việt Nam định cư nước ngoài, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, giữ quan hệ gắn bó với gia đình, quê hương góp phần xây dựng quê hương, đất nước.

Đối với khoản 2 Điều 29 quy định: “Nhà nước tạo điều kiện để công dân tham gia quản lý Nhà nước và xã hội…”, nội dung “tạo điều kiện” chưa thể hiện yêu cầu bắt buộc đối với Nhà nước, có thể làm hoặc không làm. Do đó, đề nghị điều chỉnh lại như sau: “Nhà nước đảm bảo các điều kiện để công dân tham gia quản lý Nhà nước và xã hội…”.

Nói đến quyền con người là nói đến tinh thần nhân đạo, khoan dung ở nước ta cũng như các nước khác trên thế giới luôn tồn tại các nhóm xã hội yếu thế dễ bị tổn thương cần được sự quan tâm giúp đỡ, tự vệ để bảo vệ quyền của mình. Vì vậy, đề nghị bổ sung vào một điều trong Chương II với nội dung: “Nhà nước tôn trọng, bảo vệ và giúp đỡ các nhóm xã hội dễ bị tổn thương”.

Tại khoản 3 Điều 58, đề nghị bổ sung thêm đoạn: “Các trường hợp thu hồi đất vì mục đích khác như kinh doanh, thương mại thì tổ chức thu hồi đất phải thỏa thuận, thống nhất với bên có đất bị thu hồi về giá bồi thường”.

Tại Điều 118, có câu “Người bị chất vấn phải trả lời trước HĐND hoặc trả lời bằng văn bản”, thì đề nghị bỏ “trả lời bằng văn bản”. Vì việc bắt buộc trả lời chất vấn trực tiếp là cách để nâng cao trách nhiệm và khả năng lãnh đạo của những người được chất vấn, tránh trường hợp hứa trả lời bằng văn bản rồi không trả lời.

Tại các điều 2, 3, 4 và nhiều điều khác trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đều khẳng định quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân. Đặc biệt, Điều 2 nêu rõ: Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân. Các cơ quan dân cử chỉ là đại diện thực hiện quyền lực của nhân dân. Vì vậy, cần khẳng định trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 thêm một khoản ở Điều 124: “Khi làm hoặc sửa đổi Hiến pháp phải trưng cầu ý dân”. Có như vậy mới trọn vẹn quyền lực của nhân dân.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh: Hiến pháp cần khẳng định rõ hơn vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc

Từ ngày 22/1/2013, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh bắt đầu tiến hành lấy ý kiến đóng góp của các tổ chức, cá nhân trong hệ thống MTTQ tỉnh. Tổng số có 163 ý kiến đóng góp vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, cụ thể như sau:

Các đại biểu dự hội nghị lấy ý kiến đóng góp Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 do Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tổ chức. Ảnh: K.P

Điều 1: Đề nghị ở cuối dòng thứ 2 bổ sung cụm từ “Hoàng Sa và Trường Sa” vào sau cụm từ “hải đảo” thành “…bao gồm đất liền, hải đảo, Hoàng Sa và Trường Sa, vùng biển và vùng trời”.

Điều 2: Đề nghị bỏ cụm từ “liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức”, thay bằng cụm từ “khối đại đoàn kết toàn dân” thành “…Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là khối đại đoàn kết toàn dân”.

Điều 7: Đề nghị bổ sung cụm từ “dưới sự giám sát của nhân dân” vào cuối khoản 1 thành “Việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND được tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín dưới sự giám sát của nhân dân”.

Điều 9: Đề nghị tách riêng thành một khoản và nói rõ hơn nội dung “giám sát và phản biện xã hội” của MTTQ Việt Nam, nếu không sẽ rất khó thực hiện trong thực tế. Đề nghị bổ sung cụm từ “có hiệu quả” vào cuối khoản 3, thành “Nhà nước tạo điều kiện để MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận và các tổ chức xã hội khác hoạt động có hiệu quả”. Ở khoản 3, dòng 2, nên thay cụm từ “các tổ chức xã hội khác hoạt động”, nếu không rất dễ dẫn đến nhận thức sai về các tổ chức xã hội sẽ phát triển nhiều, đa dạng rất khó quản lý. Đề nghị chỉnh sửa thành “Nhà nước bảo đảm điều kiện để MTTQ, các tổ chức thành viên của Mặt trận và các tổ chức xã hội hợp pháp khác hoạt động”.

Điều 13: Đề nghị bổ sung cụm từ “Quốc thiều” trước cụm từ “Quốc ca”, bởi vì Quốc thiều được sử dụng nhiều hơn Quốc ca.

Điều 25: Đề nghị bổ sung ở cuối dòng 2, khoản 1 cụm từ “được truyền giáo theo quy định của pháp luật” thành “Mọi người có quyền tự do, tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào, được truyền giáo theo quy định của pháp luật. Các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật”. Ngoài ra, đề nghị bổ sung thêm khoản 4 “sinh hoạt tôn giáo có mục đích thỏa mãn nhu cầu của một bộ phận nhân dân, mọi hoạt động không được trái với phong tục, tập quán, văn hóa dân tộc và lợi ích của cộng đồng”.

Điều 29: Đề nghị ở khoản 2, dòng thứ nhất bỏ cụm từ “tạo điều kiện” thay bằng cụm từ “đảm bảo các điều kiện” thành “Nhà nước đảm bảo các điều kiện để công dân tham gia quản lý Nhà nước và xã hội; công khai, minh bạch trong việc tiếp nhận, phản hồi ý kiến, kiến nghị của công dân”. Vì nội hàm “tạo điều kiện” chưa thể hiện tính bắt buộc Nhà nước phải làm (không làm cũng chẳng sao). Thay cụm từ này là đảm bảo đề cao trách nhiệm thật sự của Nhà nước, vừa tạo thuận lợi cho công dân tham gia quản lý Nhà nước.

Điều 58: Đề nghị bổ sung vào khoản 2, dòng cuối cụm từ “theo nguyên tắc thị trường” thành “…Quyền sử dụng đất là quyền tài sản được pháp luật bảo hộ theo nguyên tắc thị trường”, để đảm bảo tính linh hoạt, mềm dẻo để vận dụng xử lý khi quan hệ pháp luật về đất đai phát sinh trên thực tế mà pháp luật chưa quy định đầy đủ.

Điều 62: Đề nghị ở khoản 1, dòng thứ 4 bổ sung cụm từ “và y học cổ truyền” sau cụm từ “theo hướng kết hợp đông y và tây y” thành “… phát triển nền y học Việt Nam theo hướng kết hợp đông y, tây y và y học cổ truyền, phòng bệnh và chữa bệnh…”.

Điều 70: Đề nghị đưa cụm từ “Tổ quốc” của dòng thứ 2 trước cụm từ “Đảng Cộng sản Việt Nam” của dòng thứ nhất. Câu hoàn chỉnh: “lực lượng vũ trang nhân dân phải tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, Đảng Cộng sản Việt Nam…”. Vì Tổ quốc là trên hết, có Tổ quốc mới có Đảng Cộng sản Việt Nam.

Điều 120: Đề nghị không thành lập “Hội đồng Hiến pháp” mà cần thành lập “Tòa án Hiến pháp”. Nếu thành lập “Hội đồng Hiến pháp” thì e rằng tổ chức này chưa đủ quyền năng để ngăn chặn và có thực quyền xử lý những hành vi vi phạm Hiến pháp. Quy định về chức năng, nhiệm vụ của “Hội đồng Hiến pháp” như dự thảo chỉ là cơ quan hậu kiểm mà thôi.

Điều 124: Đề nghị bổ sung thêm vào khoản 4 nội dung “khi xây dựng mới hoặc sửa đổi Hiến pháp phải trưng cầu ý dân”. Vì bản chất của chế độ ta là chế độ dân chủ; trong Hiến pháp, nhân dân phải thể hiện vai trò chủ thể của mình, tất cả nội dung Hiến pháp phải là của dân, do dân, vì dân. Cho nên khi xây dựng mới hay sửa đổi Hiến pháp, việc “trưng cầu ý dân” phải trở thành “Hiến định”.

Ngành Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh: Cần bổ sung văn hóa là mục tiêu phát triển của đất nước

Đóng góp Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh có một số ý kiến đóng góp cụ thể như sau:

Các đại biểu là cán bộ hưu trí TP. Bạc Liêu đóng góp ý kiến Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Ảnh: K.P

Tại Điều 3 quy định “Nhà nước bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện”, đề nghị thêm cụm từ “trong khuôn khổ pháp luật” sau cụm từ “tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện”. Khoản này sửa lại thành: Nhà nước bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện trong khuôn khổ pháp luật.

Tại khoản 2 Điều 13: “Quốc huy nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hình tròn, nền đỏ…, ở dưới có nửa bánh xe răng và dòng chữ: Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, đề nghị bỏ từ “nửa” và tại khoản này sửa lại như sau: “Quốc huy nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hình tròn, nền đỏ…, ở dưới có bánh xe răng và dòng chữ: Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.

Tại Điều 21: “Mọi người có quyền sống”, đề nghị sửa lại là “Mọi người có quyền sống và mưu cầu hạnh phúc”.

Tại khoản 1 Điều 64: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực phát triển của đất nước…”, đề nghị thêm cụm từ “là mục tiêu” sau cụm từ là động lực. Khoản này sửa lại thành: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực, là mục tiêu phát triển của đất nước…”.

Và cũng tại khoản 1 Điều 64 này quy định “… Nhà nước và xã hội chăm lo xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, nhân văn, dân chủ, tiến bộ; bảo tồn, kế thừa và phát huy những giá trị văn hóa của các dân tộc Việt Nam, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại”, đề nghị bỏ cụm từ “những giá trị”, thành: “… Nhà nước và xã hội chăm lo xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, nhân văn, dân chủ, tiến bộ; bảo tồn, kế thừa và phát huy văn hóa của các dân tộc Việt Nam, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại”.

Khoản 4 Điều 64: “Nghiêm cấm hành vi lợi dụng hoạt động văn hóa, thông tin làm tổn hại lợi ích quốc gia, phá hại nhân cách, đạo đức và lối sống tốt đẹp của người Việt Nam, truyền bá tư tưởng, xuất bản phẩm và các hình thức khác có nội dung phản động, đồi trụy; mê tín, dị đoan”, đề nghị thêm cụm từ “văn hóa phẩm”, “bạo lực” vào sau cụm từ “xuất bản phẩm”. Khoản này sửa lại thành: “Nghiêm cấm hành vi lợi dụng hoạt động văn hóa, thông tin làm tổn hại lợi ích quốc gia, phá hại nhân cách, đạo đức và lối sống tốt đẹp của người Việt Nam, truyền bá tư tưởng, xuất bản phẩm, văn hóa phẩm và các hình thức khác có nội dung phản động, bạo lực, đồi trụy; mê tín, dị đoan”.

Tại khoản 1 Điều 76: “Nhiệm kỳ của mỗi khóa Quốc hội là năm năm”, đề nghị sửa lại là “Nhiệm kỳ của mỗi khóa Quốc hội là 5 năm”.

TP. Bạc Liêu: “Không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa” trong thực hiện quyền lực

Từ ngày 25/2/2013, Ban chỉ đạo tổ chức lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 của TP. Bạc Liêu bắt đầu tiến hành lấy ý kiến đóng góp về dự thảo này. Những nội dung cụ thể như sau:

Các đại biểu của TP. Bạc Liêu đóng góp ý kiến Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Ảnh: K.P

Về Lời nói đầu, đề nghị bổ sung thêm đoạn cuối như sau: “Hiến pháp này quy định chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, cơ cấu, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của cơ quan Nhà nước, mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ, Nhà nước quản lý”.

Khoản 3 Điều 5: Đề nghị bỏ cụm từ “dân tộc” và thay thế bằng cụm từ “văn hóa” sau cụm từ “giữ gìn bản sắc” và bỏ cụm từ “và văn hóa” sau cụm từ “truyền thống”. Như vậy, khoản 3 Điều 5 được thể hiện là “Ngôn ngữ quốc gia là tiếng Việt. Các dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết, giữ gìn bản sắc văn hóa và phát huy những phong tục, tập quán, truyền thống tốt đẹp của mình”.

Điều 6: Đề nghị thay cụm từ “thông qua các cơ quan khác của Nhà nước” bằng cụm từ “các cơ quan trong bộ máy Nhà nước”. Như vậy, Điều 6 được thể hiện như sau: “Nhân dân thực hiện quyền lực Nhà nước bằng các hình thức dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và các cơ quan trong bộ máy Nhà nước”.

Khoản 1 Điều 8: Đề nghị bổ sung cụm từ “không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa” thành “Nhà nước tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ”.

Khoản 2 Điều 11: Đề nghị bổ sung cụm từ “xâm phạm lợi ích của Tổ quốc và nhân dân” trước cụm từ “chống lại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Như vậy, khoản 2 Điều 11 được thể hiện như sau: “Mọi hành vi chống lại độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, chống lại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xâm phạm lợi ích của Tổ quốc và nhân dân, đều bị nghiêm trị theo pháp luật”.

Khoản 2 Điều 15: Đề nghị bỏ cụm từ “có thể”, thành “Quyền con người, quyền công dân chỉ bị giới hạn trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức, sức khỏe của cộng đồng”.

Khoản 1 Điều 17: Đề nghị bổ sung thêm cụm từ “có quyền” trước từ “bình đẳng” thành “Mọi người đều có quyền bình đẳng trước pháp luật”.

Khoản 2 Điều 19: Đề nghị bỏ cụm từ “Việt Nam, giữ mối quan hệ gắn bó với gia đình, quê hương” sau cụm từ “bản sắc văn hóa dân tộc” và bổ sung thêm cụm từ “hướng về Tổ quốc” trước cụm từ “góp phần xây dựng…”. Như vậy, khoản 2 Điều 19 được thể hiện là: “Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện để người Việt Nam định cư ở nước ngoài giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, hướng về Tổ quốc, góp phần xây dựng quê hương, đất nước”.

Điều 21: Đề nghị bổ sung thêm cụm từ “trừ trường hợp bị tước đoạt quyền sống theo bản án của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật”. Như vậy, Điều 21 thể hiện như sau: “Mọi người có quyền sống, trừ trường hợp bị tước đoạt quyền sống theo bản án của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật”. Cũng có ý kiến khác đề nghị ghi lại thành “và các quyền lợi khác nếu pháp luật không cấm” vào cuối câu. Như vậy, Điều 21 thể hiện như sau: “Mọi người có quyền sống và các quyền lợi khác nếu pháp luật không cấm”.

Điều 28: Đề nghị điều chỉnh độ tuổi ứng cử vào Quốc hội từ “hai mươi mốt tuổi” thành “hai mươi ba tuổi”. Như vậy, Điều 28 thể hiện như sau: “Công dân đủ mười tám tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ hai mươi mốt tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Hội đồng nhân dân các cấp, đủ hai mươi ba tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Quốc hội”.

Khoản 2 Điều 38: Đề nghị bỏ cụm từ “lao động” và thay thế bằng cụm từ “con người” thành “Nghiêm cấm các hành vi phân biệt đối xử, cưỡng bức con người, sử dụng người lao động chưa thành niên trái pháp luật”.

Khoản 2 Điều 39: Đề nghị thay thế cụm từ “người mẹ” bằng cụm từ “cha mẹ”. Như vậy, Khoản 2 Điều 39 được sửa lại thành “Nhà nước bảo hộ hôn nhân và gia đình, bảo hộ quyền lợi của cha mẹ và trẻ em”.

TP. Bạc Liêu: Đề nghị thêm cụm từ “phù hợp với giá trị sử dụng đất hiện hành” khi Nhà nước thu hồi đất

Người dân TP. Bạc Liêu tham gia đóng góp ý kiến Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Ảnh: M.Đ

Khoản 3 Điều 58: Đề nghị bổ sung thêm cụm từ “phù hợp với giá trị sử dụng đất hiện hành” sau cụm từ “theo quy định của pháp luật”, được sửa lại thành “Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân sử dụng có bồi thường theo quy định của pháp luật phù hợp với giá trị sử dụng đất hiện hành trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh hoặc vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và các dự án phát triển kinh tế - xã hội”.

Khoản 2 Điều 67: Đề nghị thay từ “phát triển” sau cụm từ “khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư nghiên cứu phát triển” thành từ “phát minh” và bổ sung từ “phát minh” sau cụm từ “bảo đảm quyền tự do nghiên cứu”. Như vậy, khoản 2 Điều 67 được thể hiện là: “Nhà nước thúc đẩy phát triển đồng bộ các lĩnh vực khoa học và công nghệ; đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng có hiệu quả các thành tựu khoa học, công nghệ hiện đại trên thế giới; khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư nghiên cứu, phát minh, chuyển giao, ứng dụng thành tựu khoa học, công nghệ; bảo đảm quyền tự do nghiên cứu, phát minh và sáng tạo khoa học, công nghệ”.

Điều 69: Đề nghị thay thế cụm từ “là sự nghiệp của toàn dân” thành cụm từ “trật tự an toàn xã hội là nhiệm vụ trọng yếu của Nhà nước và toàn dân”. Đồng thời, bổ sung thêm cụm từ “gắn xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, kết hợp chặt chẽ với thế trận an ninh nhân dân” trước cụm từ “lực lượng vũ trang nhân dân”, bỏ cụm từ “nhiệm vụ” thay thành “nghĩa vụ”. Như vậy, Điều 69 được thể hiện là: “Bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, giữ vững an ninh quốc gia - trật tự an toàn xã hội là nhiệm vụ trọng yếu của Nhà nước và toàn dân. Nhà nước củng cố và tăng cường nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân gắn xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, kết hợp chặt chẽ với thế trận an ninh nhân dân, lực lượng vũ trang nhân dân giữ vai trò nòng cốt, phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước để bảo vệ vững chắc Tổ quốc, góp phần bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới. Cơ quan, tổ chức, công dân phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ quốc phòng và an ninh do luật định”.

Điều 72: Đề nghị bổ sung thêm cụm từ “số lượng hợp lý, chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu cao” vào trước cụm từ “làm nòng cốt...” thành “Công an nhân dân Việt Nam cách mạng được xây dựng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, số lượng hợp lý, chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu cao, làm nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm”.

Điều 112: Đề nghị cần tiếp tục duy trì chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật của ngành như quy định tại Điều 137 Hiến pháp năm 1992. Bởi lẽ, qua thực tiễn tổng kết việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của ngành theo quy định của Hiến pháp năm 1992, chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật đã góp phần tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội; góp phần bảo đảm việc chấp hành pháp luật một cách thống nhất nên cần giao cho Viện Kiểm sát quyền năng này.

Điều 120: Đề nghị bỏ Điều 120 vì bảo vệ Hiến pháp là vấn đề mọi quốc gia trên thế giới đều quan tâm, tuy nhiên ở các quốc gia có cách làm khác nhau. Việc lựa chọn hình thức nào để bảo vệ Hiến pháp phụ thuộc vào thể chế chính trị, đặc điểm tổ chức bộ máy Nhà nước và điều kiện của từng nước. Đối với nước ta, kể từ khi thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đến nay, vai trò lãnh đạo Nhà nước, xã hội thuộc về Đảng Cộng sản Việt Nam. Vì vậy, quá trình xây dựng, hoàn thiện pháp luật đều dưới sự lãnh đạo của Đảng. Mặt khác, theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ thì thẩm quyền, trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật đã được quy định rất chặt chẽ. Theo đó, cơ chế bảo hiến đã được kiểm soát bởi Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các Ủy ban chuyên trách và Hội đồng dân tộc của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội... Việc thành lập “Hội đồng Hiến pháp” là bổ sung một cơ chế mới trong hoạt động lập pháp, một thiết chế mới trong bộ máy Nhà nước. Theo đó, nhiều vấn đề đặt ra là vị trí, cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng này trong bộ máy Nhà nước ra sao, chưa được xác định cụ thể. Thực tiễn thời gian qua đã chứng minh sự vận hành cơ chế bảo vệ Hiến pháp hiện hành đang phát huy hiệu quả, Hiến pháp luôn được bảo vệ, mọi người luôn sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Theo đó, tiếp tục phát huy cơ chế hiện có, tăng cường năng lực của các cơ quan này và không nên đặt vấn đề thành lập “Hội đồng Hiến pháp” trong dự thảo Hiến pháp.

Hội Nhà báo tỉnh: Cần làm rõ hơn quyền tự do báo chí, tự do thông tin của công dân

Điều 2: Dự thảo quy định quyền lực Nhà nước là thống nhất, gồm 3 quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp nhưng tại Điều 99, quyền hành pháp lại bị triệt tiêu bởi quy định “Chính phủ… là cơ quan chấp hành của Quốc hội”. Với 2 điều luật như vậy ý chí của người làm luật bị xung đột.

Điều 26 quy định “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, được thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình theo quy định của pháp luật”, đề nghị thêm vào cụm từ “và tiếp cận thông tin”, bỏ từ “được” và bỏ cụm từ “theo quy định pháp luật” mà sửa thành “theo luật định”. Như vậy Điều 26 được viết lại thành “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, thông tin và tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình theo luật định”.

Quang cảnh Hội nghị đóng góp ý kiến Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 do Hội Nhà báo tỉnh tổ chức. Ảnh: M.Đ

Diễn đạt như vậy giúp làm rõ hơn quyền tự do báo chí, tự do thông tin của công dân. Hiện nay, rất nhiều nước trên thế giới và trong khu vực đã cho phép công dân tiếp cận thông tin không phải là thông tin mật hay tuyệt mật. Mặt khác, cụm từ “được thông tin” diễn đạt ở khía cạnh bị động, trong khi công dân cần phải có quyền chủ động trong nắm thông tin có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của bản thân.

Điều 52: “Người nước ngoài đấu tranh vì tự do và độc lập dân tộc, vì chủ nghĩa xã hội, dân chủ và hòa bình, hoặc vì sự nghiệp khoa học mà bị bức hại thì được Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam xem xét việc cho cư trú”. Quy định này chỉ mới một vế, còn trường hợp nếu vì những điều này mà người đó bị bức tử, bị chết thì nước ta có vinh danh họ không? Vấn đề này chưa thấy quy định.

Các Điều 33, 36 và 57, 58 mâu thuẫn với nhau. Đề nghị phải tách Điều 57 ra thành những điều luật khác, trong đó đất đai phải tách ra so với các tài nguyên thiên nhiên khác. Điều 57 xác định đất đai là sở hữu toàn dân nhưng Điều 33, 36 lại trao quyền có chỗ ở hợp pháp cho công dân. Cần nghiên cứu để quy định rõ ràng hơn.

Khoản 2 Điều 58 quy định “quyền sử dụng đất là quyền tài sản được pháp luật bảo hộ” là không phù hợp vì quyền tài sản bao gồm quyền chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt nên không thể để kết cấu như câu trên được.

Điều 60 đề nghị sửa lại thành “Nghiêm cấm mọi hành vi tham nhũng. Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thực hành tiết kiệm, phòng chống lãng phí, tham nhũng trong hoạt động kinh tế - xã hội và quản lý Nhà nước”.

Điều 69 đề nghị sửa cụm từ “củng cố” thành “giữ vững”, và viết lại thành “Nhà nước giữ vững và tăng cường nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân; lực lượng vũ trang nhân dân giữ vai trò nòng cốt; phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước để bảo vệ vững chắc Tổ quốc, góp phần bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới”.

Điều 70 đề nghị bỏ đoạn cuối “bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân, chế độ xã hội chủ nghĩa, cùng toàn dân xây dựng đất nước và thực hiện nghĩa vụ quốc tế” vì thừa về mặt ngữ nghĩa. Như vậy, Điều 70 viết lại là “Lực lượng vũ trang nhân dân phải tuyệt đối trung thành với Đảng Cộng sản Việt Nam, Tổ quốc và nhân dân, có nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội”.

Huyện Vĩnh Lợi: Cần khẳng định rõ hơn về quyền tự do kinh doanh của mọi người

Các đại biểu tại Hội nghị đóng góp ý kiến Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 do huyện Vĩnh Lợi tổ chức. Ảnh: M.Đ

Về Lời nói đầu: Đoạn 1, dòng thứ nhất, cụm từ “Trải qua mấy nghìn năm lịch sử…”, đề nghị sửa lại thành “Trải qua hàng nghìn năm lịch sử…”. Vì từ “mấy” là từ chỉ số lượng không chính xác và có thể hiểu nó biểu thị trong phạm vi ngắn, hàng đơn vị “mấy ngàn năm”, xét về mặt phong cách ngôn ngữ văn bản thì từ “mấy” thuộc lớp từ địa phương “ngôn ngữ khẩu ngữ”. Đối với Hiến pháp, theo quy định là phải sử dụng lớp từ ngữ thuộc phong cách ngôn ngữ hành chính, cho nên từ “mấy” dùng trong trường hợp này là không phù hợp với quy định.

Điều 5: Ở khoản 3, đề nghị thay cụm từ “dân tộc” thành cụm từ “tộc người trong cộng đồng dân tộc”, thành “Ngôn ngữ quốc gia là tiếng Việt. Các tộc người trong cộng đồng dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết, giữ gìn bản sắc dân tộc và phát huy những phong tục, tập quán, truyền thống tốt đẹp của mình”. Khoản 4, đề nghị bỏ cụm từ “thiểu số” vì ghi như vậy thì còn phân biệt đối xử giữa các dân tộc. Vậy khoản 4 được sửa lại thành “Nhà nước thực hiện chính sách phát triển toàn diện và tạo điều kiện để tất cả các dân tộc phát huy nội lực, hòa nhập vào sự phát triển chung của đất nước”.

Điều 10: Đề nghị thêm cụm từ “thi đua yêu nước góp phần” thành “Công đoàn Việt Nam là tổ chức chính trị - xã hội của giai cấp công nhân và của người lao động… chấp hành pháp luật, thi đua yêu nước góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Điều 11: Đề nghị đưa Điều 11 lên Điều 1 của Chương I (Chế độ chính trị). Vì có khẳng định Tổ quốc Việt Nam là thiêng liêng, bất khả xâm phạm và mọi hành vi chống lại độc lập, chủ quyền… đều bị nghiêm trị theo pháp luật. Vì Tổ quốc Việt Nam có độc lập thống nhất, không bị xâm phạm và không bị chống phá thì mới có thể thực hiện chế độ chính trị Nhà nước được.

Điều 21: Đề nghị sửa lại: “Mọi người có nghĩa vụ tuân thủ theo Hiến pháp và pháp luật. Vi phạm các tội có liên quan đến lợi ích quốc gia, dân tộc vượt ngưỡng quy định của pháp luật sẽ bị pháp luật tước bỏ quyền sống”.

Điều 34: Ở khoản 1, đề nghị bổ sung thêm cụm từ “theo quy định của pháp luật”, giữ nguyên khoản 1 Điều 57 vì hiện nay xét về văn hóa cũng như định hướng XHCN thì một số mặt hàng, loại hình kinh doanh về lâu dài vẫn phải cấm như: kinh doanh thuốc nổ, vũ khí, hê-rô-in… Như vậy, khoản 1 Điều 57 thành “Mọi người có quyền tự do kinh doanh theo quy định của pháp luật”.

Điều 44: Đề nghị thêm cụm từ “bảo vệ, giữ gìn các giá trị văn hóa” thành “Mọi người có quyền hưởng thụ các giá trị văn hóa, tham gia vào đời sống văn hóa, sử dụng các cơ sở văn hóa, tiếp cận các giá trị văn hóa, bảo vệ, giữ gìn các giá trị văn hóa”.

Điều 51: Đề nghị bổ sung như sau: “Người nước ngoài, người không có quốc tịch Việt Nam cư trú ở Việt Nam phải tuân theo Hiến pháp và pháp luật Việt Nam, được Nhà nước bảo hộ tính mạng, tài sản và các quyền lợi chính đáng theo pháp luật Việt Nam”.

Điều 58: Ở khoản 3, đề nghị sửa lại thành “Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân sử dụng có bồi thường theo giá thị trường tại thời điểm thu hồi trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh hoặc lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng”.

Điều 61: Ở khoản 1, đề nghị thay từ “tạo” thành từ “có”, thành “Tổ chức, cá nhân được khuyến khích, có điều kiện để tạo việc làm, có thu nhập thỏa đáng cho người lao động”.

Điều 66: Ở khoản 1, đề nghị bổ sung thêm: “Nền giáo dục nước nhà là nền giáo dục xã hội chủ nghĩa, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng. Phát triển nền giáo dục nhằm hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất năng lực của công dân; nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài; đào tạo người lao động có nghề, năng động, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế”.

Điều 71 và Điều 72: Đề nghị bỏ cụm từ “cách mạng”.

Chương về Chủ tịch nước: Đề nghị bổ sung thêm quyền “ân xá” và “Chủ tịch nước có quyền bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành trái với lệnh, quyết định của Chủ tịch nước”.

Điều 111: Đề nghị bỏ cụm từ “cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan”, sửa thành “Bản án, quyết định của Tòa án nhân dân có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng; phải nghiêm chỉnh chấp hành”.

Huyện Phước Long: Cần cụ thể việc bồi thường khi thu hồi đất

Các đại biểu tại Hội nghị đóng góp ý kiến Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 do huyện Phước Long tổ chức. Ảnh: Quốc Vũ

Khoản 2 Điều 11: Đề nghị bổ sung cụm từ “xâm phạm lợi ích của Tổ quốc và nhân dân” trước cụm từ “chống lại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, cụ thể là: “Mọi hành vi chống lại độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, xâm phạm lợi ích của Tổ quốc và nhân dân, chống lại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đều bị nghiêm trị theo pháp luật”. Điều đó là cần thiết, bởi vì mọi lợi ích hợp pháp của Tổ quốc và nhân dân là bất khả xâm phạm, cần phải được bảo vệ, mọi hành vi xâm phạm đến những lợi ích đó nhất định phải được nghiêm trị theo pháp luật. Mặt khác, cụm từ “xâm phạm lợi ích của Tổ quốc và nhân dân” vừa bao hàm các thế lực thù địch và các loại tội phạm, bổ sung cụm từ này vào nhằm nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân trước những âm mưu, hoạt động phá hoại của các thế lực thù địch và các loại tội phạm.

Khoản 3 Điều 58: Hoán đổi cụm từ “do tổ chức, cá nhân sử dụng” ra sau cụm từ “kinh tế - xã hội” và bổ sung thêm cụm từ “có bồi thường theo quy định của pháp luật”, cụ thể như sau: “Nhà nước thu hồi đất trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh hoặc vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và các dự án phát triển kinh tế - xã hội do tổ chức, cá nhân sử dụng có bồi thường theo quy định của pháp luật”.

Điều 73: Đề nghị bổ sung cụm từ “công an” sau từ “quân sự”, bổ sung từ an ninh sau các từ “quân sự” và “quốc phòng”; đặc biệt là bổ sung cụm từ “xây dựng công nghiệp quốc phòng” thành “xây dựng công nghiệp quốc phòng, an ninh”, nhằm gắn liền giữa nhiệm vụ quốc phòng và an ninh, nâng cao vị trí, vai trò và tầm quan trọng của sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới cho phù hợp với Cương lĩnh (bổ sung phát triển năm 2011); sửa đổi cụm từ “đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ và chiến sĩ, công nhân, nhân viên quốc phòng” thành “đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần cho lực lượng vũ trang nhân dân” để bao hàm cả hai lực lượng quân đội nhân dân và công an nhân dân. Đề nghị thay đổi cụm từ “đảm bảo trang bị cho lực lượng vũ trang nhân dân” thành “đảm bảo cho lực lượng vũ trang nhân dân được trang bị kỹ thuật từng bước hiện đại” nhằm cụ thể hơn về vấn đề sẽ trang bị cái gì; bổ sung thêm cụm từ “và được nhân dân tin yêu” vào sau cụm từ “xây dựng lực lượng vũ trang hùng mạnh” cho phù hợp với các cuộc vận động lớn của Đảng, Nhà nước trong giai đoạn hiện nay về học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Như vậy, Điều 73 dự thảo sẽ được sửa đổi bổ sung thành: “Nhà nước phát huy tinh thần yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân, giáo dục quốc phòng và an ninh cho toàn dân, thực hiện nghĩa vụ quân sự, an ninh, chính sách hậu phương quân đội, công an; xây dựng công nghiệp quốc phòng, an ninh, đảm bảo trang bị cho lực lượng vũ trang nhân dân được trang bị kỹ thuật từng bước hiện đại, kết hợp quốc phòng, an ninh, đối ngoại kinh tế, bảo đảm đời sống vật chất và tinh thần cho lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân hùng mạnh và được nhân dân tin yêu, không ngừng tăng cường khả năng bảo vệ đất nước”.

Huyện Giá Rai: Nhà nước phải ưu tiên cho nghiên cứu khoa học và khuyến khích nhân tài phụng sự Tổ quốc

Khoản 2 Điều 4: Đề nghị bổ sung thêm cụm từ “lắng nghe ý kiến của nhân dân”, thành “Đảng lắng nghe ý kiến của nhân dân, gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình”.

Khoản 3 Điều 5: Đề nghị bổ sung thêm cụm từ “chữ viết”, thành “Ngôn ngữ quốc gia là chữ viết tiếng Việt. Các dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết, giữ gìn bản sắc dân tộc và phát huy những phong tục, tập quán, truyền thống và văn hóa tốt đẹp của mình”.

Khoản 2 Điều 8: Đề nghị bỏ cụm từ “hoàn thiện”, thành “Nền hành chính quốc gia, chế độ công vụ được tổ chức để phục vụ nhân dân. Cán bộ, công chức, viên chức phải tôn trọng nhân dân, tận tụy phục vụ nhân dân và chịu sự giám sát của nhân dân; chống tham nhũng, quan liêu, hách dịch, cửa quyền; thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí”.

Khoản 2 Điều 9: Đề nghị bổ sung thêm “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân. Mặt trận phát huy đoàn kết toàn dân, tăng cường sự nhất trí về chính trị và tinh thần trong nhân dân; tham gia xây dựng và củng cố chính quyền nhân dân, cùng Nhà nước chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, giáo dục lý tưởng và đạo đức cách mạng, quyền và nghĩa vụ công dân; tăng cường mối liên hệ giữa nhân dân với Đảng, Nhà nước, động viên nhân dân thực hiện quyền làm chủ, nghiêm chỉnh thi hành Hiến pháp và pháp luật, thực hiện vai trò giám sát và phản biện xã hội đối với hoạt động của cơ quan Nhà nước, đại biểu dân cử và cán bộ, công chức, viên chức”.

Khoản 2 Điều 18: Dự thảo quy định “Công dân Việt Nam không thể bị trục xuất khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam giao nộp cho nhà nước khác”. Quy định như vậy chỉ đúng khi người đó chỉ có một quốc tịch Việt Nam. Còn nếu một người có hai quốc tịch mà không giao nộp công dân Việt Nam cho nước đề nghị dẫn độ thì không đúng với thông lệ quốc tế. Hoặc công dân Việt Nam đi xuất cảnh nước ngoài đã phạm tội bỏ trốn về nước, mà không giao nộp cho nước có lệnh truy nã thì không đúng với sự ký kết với Cảnh sát Quốc tế (Interpol).

Khoản 2 Điều 31: Đề nghị sửa cụm từ “theo quy định của pháp luật” thành “luật định”, được viết lại là “Cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Người bị thiệt hại có quyền được bồi thường về vật chất, tinh thần và phục hồi danh dự theo luật định”.

Điều 36, 37: Điều 36 có dùng từ “nơi ở”, Điều 37 dùng từ “chỗ ở”. Vậy hai từ này có cùng một khái niệm không? Nếu cùng một khái niệm thì nên dùng từ cho thống nhất và dễ hiểu.

Khoản 2 Điều 41: Đề nghị bổ sung thêm cụm từ “xâm phạm hoặc” trong đoạn này “Nghiêm cấm các hành vi xâm phạm hoặc đe dọa đến cuộc sống và sức khỏe của người khác và cộng đồng”.

Điều 44: Đề nghị bổ sung cụm từ “theo quy định của pháp luật” tiếp nối theo cụm từ “tiếp cận văn hóa”, vì việc hưởng thụ, tham gia vào đời sống văn hóa, tiếp cận giá trị văn hóa đều phải tuân thủ theo quy định của pháp luật.

Điều 60: Đề nghị bổ sung cụm từ “trung thực” thành “Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải trung thực, thực hành tiết kiệm, phòng chống lãng phí, tham nhũng trong hoạt động kinh tế - xã hội và quản lý Nhà nước”.

Điều 65: Đề nghị bổ sung thêm “Nhà nước phải ưu tiên đầu tư cho nghiên cứu khoa học và khuyến khích nhân tài phụng sự Tổ quốc”, được viết lại là “Phát triển giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu; Nhà nước phải ưu tiên đầu tư cho nghiên cứu khoa học và khuyến khích nhân tài phụng sự Tổ quốc”.

Điều 107: Đề nghị quy định thêm, trong tình hình đặc biệt, Quốc hội có thể quyết định thành lập Tòa án đặc biệt và mức án đối với người chưa thành niên phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng vượt quá hình phạt do luật quy định.

Huyện Đông Hải: Cần mở rộng và phát huy quyền dân chủ trực tiếp của nhân dân

Điều 6: Cần mở rộng và phát huy quyền dân chủ trực tiếp của nhân dân và có những quy định pháp luật cụ thể. “Nhân dân thực hiện quyền lực Nhà nước bằng các hình thức dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện thông qua Quốc hội, HĐND và thông qua các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội và cơ quan của Nhà nước”.

Khoản 3: Đề nghị bỏ cụm từ “cơ quan, tổ chức, cá nhân”, thay bằng cụm từ chỉ đích danh “cơ quan Nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước”. Bổ sung cụm từ “Mọi hành vi vi phạm Hiến pháp và pháp luật phải kịp thời ngăn chặn, bãi bỏ và chấn chỉnh” vào cuối dòng, thành “Cơ quan Nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước phải nghiêm chỉnh chấp hành Hiến pháp và pháp luật, phòng chống các hành vi vi phạm Hiến pháp và pháp luật. Mọi hành vi vi phạm Hiến pháp và pháp luật phải kịp thời ngăn chặn, bãi bỏ và chấn chỉnh”.

Điều 9: Mới chỉ nói về mối quan hệ của MTTQ với chính quyền, chưa phản ánh được vai trò, chức năng to lớn của MTTQ là nền tảng sức mạnh trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, nên sửa “MTTQ Việt Nam là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân. Mặt trận phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, nền tảng sức mạnh để xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc, tăng cường sự nhất trí về chính trị và tinh thần trong nhân dân, là cơ sở của chính quyền nhân dân; tham gia xây dựng và củng cố chính quyền nhân dân...”.

Khoản 3 Điều 22: Đề nghị bổ sung cụm từ “nghiêm cấm việc thỏa thuận mua bán bộ phận cơ thể người dưới mọi hình thức”, thành “Mọi người có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể người và hiến xác theo quy định của luật. Việc thử nghiệm y học, dược học, khoa học hay bất kỳ hình thức thử nghiệm khác trên cơ thể người phải được người đó đồng ý. Nghiêm cấm việc thỏa thuận mua bán bộ phận cơ thể người dưới mọi hình thức”.

Điều 58: Dự thảo Hiến pháp sửa đổi lần này quy định rất rõ là chỉ được thu hồi đất trong những trường hợp cần thiết, vì lý do quốc phòng, an ninh, vì lợi ích quốc gia hoặc vì lợi ích công cộng và các dự án phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên cần nêu rõ các dự án phát triển kinh tế - xã hội là loại dự án nào để việc bồi thường, hỗ trợ phù hợp và không để bị lạm dụng. Nếu là dự án phục vụ quốc phòng, an ninh, vì lợi ích quốc gia hoặc vì lợi ích công cộng thì bồi thường theo chính sách của Nhà nước quy định; còn nếu là dự án đầu tư ngoài ngân sách Nhà nước thì bồi thường theo giá thị trường, theo hình thức trưng mua chứ không phải thu hồi đất.

Điều 60: Hiện nay, tình hình thực hành tiết kiệm, phòng chống lãng phí, tham nhũng còn nhiều bất cập, một số cá nhân, tổ chức thực hiện chưa nghiêm, do đó đề nghị bổ sung vào điều này chế tài quy định xử lý theo pháp luật về những vi phạm thực hành tiết kiệm, phòng chống lãng phí, tham nhũng.

Điều 117: Việc tiếp xúc cử tri, mời cử tri tham dự để phản ánh tâm tư, nguyện vọng của cử tri về xây dựng chính quyền, phát triển kinh tế - xã hội, trật tự an toàn xã hội ở địa phương… nên việc tiếp xúc cử tri không giới hạn. Đề nghị sửa đổi thành “Đại biểu HĐND là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân ở địa phương; phải liên hệ chặt chẽ với cử tri, chịu sự giám sát của cử tri, thực hiện chế độ tiếp xúc không giới hạn, báo cáo với cử tri hoạt động của đại biểu HĐND, trả lời những yêu cầu, kiến nghị của cử tri; theo dõi, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân”.

K.K (tổng hợp)