Nâng cao chất lượng soạn thảo, ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Công tác soạn thảo, ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) có vai trò đặc biệt quan trọng, tạo hành lang pháp lý thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững trật tự an toàn xã hội, qua đó thực hiện thắng lợi mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đề ra.

Ông Phan Như Nguyện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh trao bằng khen UBND tỉnh cho các cá nhân đạt thành tích xuất sắc trong hoạt động tư pháp năm 2016. Ảnh: Trần Sơn

Góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước

Trong năm 2016, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã ban hành 54 VBQPPL trên tất cả các lĩnh vực (gồm 18 nghị quyết của HĐND và 36 quyết định của UBND tỉnh). Chất lượng ban hành VBQPPL từng bước được nâng lên, đảm bảo hợp hiến, hợp pháp, có tính khả thi cao. Nhiều chủ trương, nghị quyết của Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh được HĐND, UBND thể chế hóa thành các VBQPPL của tỉnh.

Theo đánh giá của Sở Tư pháp, từ khi có Luật Ban hành VBQPPL, công tác soạn thảo, ban hành VBQPPL trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực, đảm bảo đúng quy trình, hầu hết văn bản sau khi ban hành đều đi vào cuộc sống, phát  huy hiệu quả tích cực, trở thành công cụ đắc lực để các cơ quan, các địa phương thực hiện chức năng quản lý nhà nước, điều chỉnh các mối quan hệ xã hội.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì công tác soạn thảo, ban hành văn bản vẫn còn bộc lộ một số sai sót, hạn chế. Cụ thể, trong số 33 quyết định của năm 2016 do tỉnh tự kiểm tra, đã phát hiện 1 văn bản ban hành sai quy định. Sở Tư pháp kiểm tra theo thẩm quyền 495 văn bản của 7 huyện, thị xã, thành phố, phát hiện 33 VBQPPL ban hành sai thể thức và kỹ thuật trình bày, 1 văn bản sai về nội dung, đã có kết luận yêu cầu các huyện tự kiểm tra và xử lý theo quy định.

Bà Ngô Hồng Chi - Quyền Trưởng phòng Xây dựng và Kiểm tra văn bản thuộc Sở Tư pháp cho biết, có nhiều nguyên nhân dẫn đến những sai sót, hạn chế. Trước hết, về công tác tổ chức lấy ý kiến của cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản. Theo quy định, dự thảo VBQPPL phải được lấy ý kiến các đối tượng chịu sự tác động trực tiếp và cơ quan, tổ chức có liên quan, đồng thời phải đăng tải toàn văn dự thảo văn bản đó trên Cổng thông tin của tỉnh trong thời hạn 30 ngày để người dân tham gia ý kiến. Trên cơ sở ý kiến đóng góp, cơ quan chủ trì soạn thảo phải tổng hợp, giải trình cụ thể ý kiến nào tiếp thu và vấn đề nào chưa tiếp thu để chỉnh sửa vào dự thảo văn bản. Tuy nhiên trên thực tế, hầu hết cơ quan được phân công chủ trì soạn thảo văn bản khi chuyển đến Sở Tư pháp thẩm định đều chưa được đăng tải trên Cổng thông tin, không thực hiện tổ chức lấy ý kiến hoặc lấy ý kiến nhưng không đầy đủ, bao quát dẫn đến văn bản được ban hành chưa đảm bảo hết được hiệu quả áp dụng trong thực tế…

Nâng cao hơn nữa chất lượng công tác soạn thảo, ban hành VBQPPL

Bên cạnh đó, vẫn còn một hạn chế khác ở tính trách nhiệm cộng đồng trong việc đóng góp ý kiến vào dự thảo văn bản. Phần nhiều các cơ quan, tổ chức khi được lấy ý kiến đóng góp không tập trung nghiên cứu để có ý kiến góp ý xác đáng, mà đa số thống nhất với dự thảo văn bản đó. Hoặc nếu có cũng chỉ nghiên cứu, góp ý những nội dung có liên quan đến lĩnh vực của mình, còn nội dung khác thì không tham gia ý kiến mặc dù có phát hiện sai sót. Điều đó dẫn đến văn bản được ban hành không bao quát hết được các nội dung cần thiết. Đi cùng với đó là vai trò của cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản. Một số sở, ngành khi được phân công hoặc theo quy định phải tham mưu soạn thảo văn bản cho cơ quan có thẩm quyền ban hành thì chưa nghiên cứu kỹ các nội dung cần cụ thể hóa thành quy định nên dẫn đến có nhiều quy định theo kiểu chung chung, khó áp dụng vào thực tiễn. Đó là chưa kể về thành phần hồ sơ gửi thẩm định văn bản, một số cơ quan, đơn vị không đảm bảo đầy đủ các loại tài liệu, không tuân thủ thời hạn theo luật định.

Cũng cần nói thêm, mặc dù Luật Ban hành VBQPPL của HĐND, UBND đã thi hành trên 10 năm, tiếp theo đó là Luật Ban hành VBQPPL năm 2015, nhưng vẫn còn nhiều cơ quan, đơn vị, cá nhân nhận thức chưa đúng về nhiệm vụ của cơ quan tư pháp đối với việc thẩm định VBQPPL. Vẫn có không ít ý kiến cho rằng, cơ quan tư pháp chỉ thẩm định về mặt thể thức, kỹ thuật trình bày. Trong khi đó, pháp luật quy định, cơ quan tư pháp có nhiệm vụ không dừng lại ở thẩm định thể thức, kỹ thuật trình bày mà còn cho ý kiến về đối tượng và phạm vi điều chỉnh của văn bản; thẩm định tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của dự thảo văn bản với hệ thống pháp luật hiện hành; sự phù hợp về nội dung, ngôn ngữ và phù hợp với tình hình thực tế…

Trước thực trạng công tác soạn thảo, ban hành VBQPPL trên địa bàn tỉnh, Sở Tư pháp kiến nghị UBND tỉnh, trong năm 2017 cần tập trung xây dựng, kiện toàn công tác pháp chế tại các cơ quan, đơn vị làm nòng cốt cho công tác ban hành và xây dựng văn bản. Đề cao vai trò trách nhiệm của người đứng đầu trong việc tham mưu, đề xuất, ban hành văn bản pháp luật. Cần chỉ đạo các sở, ngành, UBND cấp huyện thường xuyên triển khai Luật Ban hành VBQPPL và nghị định hướng dẫn thi hành đến toàn thể công chức, viên chức và người lao động. Đồng thời xem xét, uốn nắn kịp thời cơ quan, đơn vị còn buông lỏng chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác ban hành văn bản pháp luật, góp phần xây dựng thành công nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Hữu Duyên