Một số nội dung cơ bản của Luật Báo chí 2016

Luật Báo chí được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 11 thông qua ngày 5/4/2016 (thay thế Luật Báo chí năm 1989, sửa đổi, bổ sung năm 1999) và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2017. Luật có 6 chương, 61 điều với những nội dung mới.

Ảnh minh họa

Về cơ cấu, Luật Báo chí năm 2016 tăng 25 điều, trong đó có 32 điều xây dựng mới, 29 điều sửa đổi, bổ sung. Luật không quy định chương quản lý nhà nước về báo chí; thay đổi kết cấu một số chương. Một trong số những nội dung mới rất quan trọng là đã quy định cụ thể về quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân, đồng thời quy định về trách nhiệm của cơ quan báo chí, của Nhà nước đối với quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân. Luật có những quy định cụ thể, rõ ràng hơn về những điều báo chí không được làm, về thực hiện liên kết tạo sản phẩm báo chí.

Cụ thể, quy định trách nhiệm cung cấp thông tin cho báo chí của cơ quan, tổ chức, người có trách nhiệm. Những thông tin cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền từ chối cung cấp thông tin. Đồng thời, quy định giới hạn việc cơ quan báo chí, nhà báo chỉ phải tiết lộ người cung cấp thông tin khi có yêu cầu bằng văn bản của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương trở lên cần thiết cho việc điều tra, xét xử tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng.

Về đối tượng thành lập cơ quan báo chí (Điều 14), ngoài các đối tượng theo luật hiện hành, Luật đã bổ sung thêm một số đối tượng được thành lập tạp chí khoa học như: Cơ sở giáo dục đại học theo quy định của Luật Giáo dục đại học; tổ chức nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được tổ chức dưới hình thức viện hàn lâm, viện theo quy định của Luật Khoa học và Công nghệ; bệnh viện từ cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoặc tương đương trở lên. Luật bổ sung quy định về liên kết trong hoạt động báo chí (Điều 37), trong đó quy định cụ thể lĩnh vực, nội dung các cơ quan báo chí được phép liên kết và thời lượng tối đa đối với các sản phẩm dựa trên các hoạt động liên kết.

Luật hóa quy định về đạo đức nghề nghiệp của người làm báo, trách nhiệm của Hội Nhà báo Việt Nam và nhà báo trong việc tổ chức thực hiện và tuân thủ các quy định về đạo đức nghề nghiệp của người làm báo.

Về hoạt động kinh doanh dịch vụ của cơ quan báo chí, Luật quy định theo hướng mở hơn (điểm c, khoản 2, Điều 21), theo đó, nguồn thu của cơ quan báo chí gồm thu từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ của cơ quan báo chí, đơn vị trực thuộc cơ quan báo chí.

Luật Báo chí 2016 đã bổ sung một số hành vi bị cấm trong hoạt động báo chí so với luật hiện hành, như: Thông tin quy kết tội danh khi chưa có bản án của Tòa án; thông tin ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường về thể chất và tinh thần của trẻ em; thông tin về những chuyện kỳ bí gây hoang mang trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến trật tự, an toàn xã hội và sức khỏe của cộng đồng. Đặc biệt, để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân bị báo chí thông tin sai sự thật, Luật đã bổ sung một số quy định về cải chính, xin lỗi, xử lý vi phạm trong lĩnh vực báo chí.

Ngoài ra, nhiều nội dung cởi mở và thông thoáng hơn so với quy định pháp luật báo chí hiện hành như điều kiện cấp thẻ nhà báo; đặt văn phòng đại diện của cơ quan báo chí; hoạt động hợp tác của báo chí Việt Nam với nước ngoài. Luật đã pháp điển hóa quy định tại các nghị định của Chính phủ để đưa vào luật, bổ sung một số quy định mới điều chỉnh hoạt động báo chí như: chính sách Nhà nước về báo chí; thay đổi cơ quan chủ quản của cơ quan báo chí; hoạt động hợp tác của báo chí Việt Nam với nước ngoài…

K.K