Luật Hộ tịch mới đi vào đời sống: Cắt giảm thủ tục, thêm nhiều chính sách nhân văn

Từ ngày 1/1/2016, Luật Hộ tịch mới đã đi vào đời sống với nhiều thay đổi quan trọng trong các thủ tục khai sinh, kết hôn… Có rất nhiều quy định sửa đổi tiến bộ, thuận lợi hơn cho người dân trong các thủ tục, giấy tờ thiết thân.

Cán bộ Tư pháp - Hộ tịch xã Ninh Quới A (huyện Hồng Dân) làm các thủ tục cho người dân. Ảnh: T.Đ

UBND cấp huyện: Nơi chủ động, nơi lúng túng

Ông Châu Thiếu Hưng - Trưởng phòng Hành chính Tư pháp  (Sở Tư pháp), cho biết Luật Hộ tịch mới phân cấp mạnh cho chính quyền địa phương, cơ sở với quy định UBND cấp huyện giải quyết toàn bộ vấn đề đăng ký hộ tịch có yếu tố nước ngoài, trong đó có đăng ký kết hôn. Việc giao cho cấp huyện giải quyết hồ sơ đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài sẽ tránh tình trạng hồ sơ kết hôn dồn hết về Sở Tư pháp gây ùn ứ.

Ông Trần Quốc Hùng - Trưởng phòng Tư pháp TP. Bạc Liêu, cho rằng việc phân cấp thẩm quyền các thủ tục có yếu tố nước ngoài không gây khó khăn cho TP. Bạc Liêu. Sau 2 tháng thực hiện, thành phố đã tiếp nhận 6 hồ sơ đăng ký kết hôn. UBND thành phố đã trao chứng nhận kết hôn cho hai cặp vợ chồng, những trường hợp còn lại họ đã đi nước ngoài chưa quay lại để nhận. Liên quan yếu tố dịch thuật ngôn ngữ nước ngoài, thành phố có hẳn một đoàn dịch thuật hoạt động thường xuyên nên rất thuận tiện.

Ở huyện Hòa Bình, ông Nguyễn Văn Kiều - Trưởng phòng Tư pháp huyện cũng bày tỏ sự phấn khởi. Theo ông Kiều, thuận tiện lớn nhất cho cả cơ quan nhà nước và người dân là luật mới cắt bỏ khâu phỏng vấn giúp thời gian thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài giảm xuống chỉ còn 15 ngày (giảm một nửa thời gian so với trước). Tuy nhiên, có những trường hợp chỉ cần 2 - 3 ngày là huyện làm xong thủ tục, những cặp nam nữ ấy đang lao động ở nước ngoài không có điều kiện quay lại nên huyện luôn tạo điều kiện tối đa. Ông Kiều cho rằng, cái hay của Luật Hộ tịch mới là chỉ cần một bên (nam hoặc nữ) đến làm thủ tục đăng ký kết hôn vẫn được, nhưng khi trao giấy chứng nhận đăng ký kết hôn thì phải có mặt hai người. 

Tuy nhiên, với thị xã Giá Rai thì tình hình không được thuận lợi như vậy. Sở Tư pháp thống kê, Giá Rai là địa phương tiếp nhận hồ sơ hộ tịch có yếu tố nước ngoài nhiều nhất trong tỉnh. Ông Huỳnh Minh Thù - Trưởng phòng Tư pháp thị xã Giá Rai, thừa nhận khó khăn lớn nhất là đơn vị chỉ có 1 cán bộ làm công tác hộ tịch, lại không có chuyên môn sâu về yếu tố nước ngoài. UBND thị xã chỉ đạo, sau khi nhận hồ sơ, để cho chắc chắn, thị xã phải cử người mang hồ sơ lên Sở Tư pháp nhờ hướng dẫn. Do không có cán bộ đi xác minh nên Phòng Tư pháp phải nhờ sự trợ giúp của cơ quan Công an để giao thủ tục cho người dân đúng hạn...        

Nhiều chính sách nhân văn

Luật Hộ tịch mới còn có quy định đậm chất nhân văn như: miễn giảm lệ phí đối với người có công cách mạng, hộ nghèo, người khuyết tật… Những trường hợp trẻ có cha mẹ bệnh, khuyết tật, bị tù giam thì cán bộ hộ tịch cấp xã phải thực hiện cấp giấy đăng ký khai sinh lưu động.

Trường hợp người chết không có người thân thích hoặc người thân thích không có điều kiện để khai tử thì được khai tử lưu động. Hai bên nam, nữ cùng thường trú địa bàn cấp xã mà bệnh, khuyết tật, không tự đi đăng ký kết hôn được thì được giải quyết kết hôn lưu động. Luật cũng quy định cá nhân có quyền lựa chọn cơ quan đăng ký hộ tịch cho mình mà không phải phụ thuộc vào nơi cư trú như trước đây. Cá nhân có thể được đăng ký hộ tịch tại cơ quan đăng ký hộ tịch nơi thường trú, tạm trú hoặc nơi đang sinh sống. Ví dụ, người Bạc Liêu làm thủ tục đăng ký kết hôn ở Hà Nội vẫn được nếu có đủ hồ sơ. Trưởng phòng Hành chính Tư pháp (Sở Tư pháp) - Châu Thiếu Hưng cho biết các địa phương đang triển khai thực hiện chủ trương này. Sở Tư pháp đã có công văn gửi đến các huyện, thị, thành phố đề nghị thực hiện nghiêm các quy định của luật và mở nhiều cuộc hội nghị tập huấn dưới dạng “cầm tay chỉ việc”. Thời gian tới, đơn vị sẽ tiến hành kiểm tra các địa phương có hồ sơ hộ tịch nhiều để tiếp tục hỗ trợ nghiệp vụ, đặc biệt là hồ sơ có yếu tố nước ngoài không thể nào bổ sung được một khi đương sự đã về nước. 

TẤN ĐẠT