Hợp đồng trái đạo đức xã hội có vô hiệu?

Hỏi: Hợp đồng dân sự là sự tự thỏa thuận giữa các bên giao dịch. Tuy nhiên, có không ít hợp đồng, việc thỏa thuận đó rất vô lý, gây ảnh hưởng cho người thứ 3, hoặc trái với đạo đức xã hội. Vậy hợp đồng đó có được xem là hợp pháp không? Có cần phải tuân thủ không?

Lê Hồng Nga (huyện Vĩnh Lợi)

Trả lời: Một trong các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự là: “Cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận. Mọi cam kết, thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội có hiệu lực thực hiện đối với các bên và phải được chủ thể khác tôn trọng” (theo Khoản 2 Điều 3 Bộ luật Dân sự 2015).

Điều 117 Bộ luật Dân sự cũng nêu rõ: Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

- Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

- Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

- Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

- Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.

Điều 123 Bộ luật Dân sự cũng giải thích, đạo đức xã hội là những chuẩn mực ứng xử chung trong đời sống xã hội, được cộng đồng thừa nhận và tôn trọng.

Như vậy, khi giao kết hợp đồng dân sự, các điều khoản, thỏa thuận của các bên trong hợp đồng phải thỏa mãn điều kiện không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội. Nếu những thỏa thuận trong hợp đồng dân sự mà có ảnh hưởng đến người thứ 3, trái đạo đức xã hội thì bạn hoàn toàn có quyền từ chối thực hiện điều khoản đó. Trong trường hợp điều khoản không được sửa đổi mà bạn có căn cứ chứng minh việc thực hiện điều khoản đó sẽ làm ảnh hưởng đến lợi ích hợp pháp của bản thân mình, hoặc của người khác thì bạn có quyền khởi kiện yêu cầu tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu toàn bộ, hoặc vô hiệu ở phần vi phạm hoặc trái đạo đức xã hội đó.

Thân ái!

Luật gia KIM PHƯỢNG