Hoạt động giám sát - thực thi quyền lực của cơ quan dân cử

Giám sát là một trong những chức năng chủ yếu của các cơ quan dân cử đã được luật định. Qua hoạt động giám sát, người đại diện cho dân (đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND) có thể kiểm chứng tính đúng đắn, phù hợp với thực tiễn của các nghị quyết trước khi được thông qua, kiểm tra việc thực hiện của các cơ quan chấp hành… kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc, những tồn tại, hạn chế để kiến nghị, đề xuất các giải pháp sửa đổi, bổ sung chính sách hiện hành hoặc ban hành chính sách, chủ trương mới phù hợp với thực tiễn, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của cử tri, nhân dân.

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh giám sát hoạt động của ngành TAND tỉnh. Ảnh: K.P

 Ở các địa phương, nhiệm kỳ qua, hoạt động giám sát thường xuyên của các Ban HĐND đạt hiệu quả khá tốt. Công tác giám sát hoạt động của các cơ quan Tư pháp; hoạt động của UBND và các cơ quan chuyên môn của UBND luôn được chú trọng. Ngoài việc thẩm tra báo cáo của các ngành phục vụ kỳ họp, các Ban của HĐND được mời tham dự các cuộc họp thành viên UBND; các cuộc họp tiếp công dân, giải quyết kiến nghị, phản ánh, đơn, thư khiếu nại, tố cáo của công dân để nắm bắt thông tin chung, những tồn tại, hạn chế, vướng mắc, khó khăn của các ngành. Kịp thời kiến nghị cấp có thẩm quyền chỉ đạo khắc phục những tồn tại, hạn chế hoặc đề xuất, kiến nghị các giải pháp phù hợp để tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho các ngành, địa phương, đơn vị.

Ngoài hoạt động giám sát chuyên đề, còn đặc biệt chú trọng công tác giám sát việc thực hiện các nghị quyết của HĐND và thực hiện các nghị quyết, đề xuất của thường trực các ngành, địa phương, đơn vị có liên quan. Các Ban của HĐND triển khai đồng bộ công tác giám sát, khảo sát từ đầu năm, đồng thời giám sát việc thực hiện lời hứa, ghi nhận của lãnh đạo UBND, thủ trưởng các đơn vị, ngành tại các kỳ họp. Nhiều kiến nghị qua giám sát đã được các cơ quan hữu quan tiếp thu giải quyết kịp thời, thấu đáo. Kết quả giám sát đã cung cấp thông tin cho các đại biểu HĐND khá kịp thời để có cơ sở xem xét xây dựng chương trình giám sát kỳ tiếp theo, thảo luận, chất vấn và biểu quyết tại kỳ họp. Kết quả đó đã có sức lan tỏa đối với cộng đồng, được nhiều cơ quan, địa phương đánh giá cao, tổ chức thực hiện có hiệu quả và đạt được sự đồng thuận cao trong cử tri, nhân dân.

Tuy nhiên, hoạt động giám sát của các địa phương thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế. Một số tổ chức, cá nhân nhận thức chưa đầy đủ, cụ thể tầm quan trọng, phạm vi tác dụng trong hoạt động giám sát của HĐND. Các thành viên của đoàn giám sát chủ yếu là kiêm nhiệm nên nhân lực thực hiện công tác thẩm tra, giám sát chưa toàn diện, đi vào chiều sâu. Bên cạnh đó, nhiều cơ quan dân cử chưa sử dụng hết công cụ và hình thức giám sát phù hợp với khả năng, điều kiện thực tế để hoạt động giám sát đi vào chiều sâu. Đa phần nghe báo cáo và trao đổi, chất vấn trực tiếp với đối tượng được giám sát. Việc nâng cao chất lượng công tác giám sát chưa đi đôi với việc thực hiện các chế tài sau giám sát để nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát.

Cần phải nhận thức rằng, công tác giám sát của HĐND không dừng lại ở báo cáo kết luận, kiến nghị sau khi kết thúc. Quan trọng nhất là các đối tượng có liên quan thể hiện trách nhiệm thực hiện nghiêm túc các kiến nghị của báo cáo kết luận giám sát. Vì vậy, việc tổ chức kiểm tra, giám sát sau khi đã kết luận, kiến nghị phải là việc làm thường xuyên, nhằm kiểm tra đôn đốc, nhắc nhở các cơ quan, cá nhân có liên quan cần bám sát nội dung nghị quyết, chủ trương của cấp trên và tiếp thu khắc phục những ý kiến đóng góp, kết luận thì hoạt động giám sát mới thật sự đạt hiệu quả như mong đợi.

Kim Phượng