Hoạt động công chứng trên địa bàn tỉnh: Những tồn tại cần khắc phục

Để góp phần xã hội hóa hoạt động công chứng theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu đã ban hành Quyết định số 2316/QĐ-UBND ngày 25/11/2008 phê duyệt Đề án “Phát triển tổ chức hành nghề công chứng giai đoạn 2008 - 2012”. Đề án khuyến khích tất cả cá nhân có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật sẽ được xem xét cho phép thành lập văn phòng công chứng trên địa bàn tỉnh.

Tính đến nay, tỉnh Bạc Liêu có 1 Phòng Công chứng và 5 văn phòng công chứng. Nhìn chung, bước đầu các văn phòng công chứng hoạt động có hiệu quả và đáp ứng kịp thời nhu cầu công chứng của tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh.

Ngày 31/7/2014, UBND tỉnh Bạc Liêu ban hành Quyết định số 12/2014/QĐ-UBND về việc chuyển giao việc chứng thực các hợp đồng, giao dịch thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện, UBND cấp xã sang tổ chức hành ngề công chứng chứng nhận. Theo Quyết định số 12/2014/QĐ-UBND thì việc chuyển giao thực hiện tại một số xã, phường, thị trấn thuộc địa bàn TP. Bạc Liêu, thị xã Giá Rai và huyện Hòa Bình. Bước đầu, các văn phòng công chứng đã phát huy hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp tại các xã, thị trấn nêu trên khi thực hiện các hợp đồng, giao dịch cần công chứng.

Văn phòng công chứng Hoa Bình (huyện Hòa Bình) - nơi bị người dân phản ứng về tình trạng thu phí tùy tiện. Ảnh: K.P

Việc thành lập các văn phòng công chứng là một bước đột phá trong quá trình xã hội hóa thuộc lĩnh vực bổ trợ tư pháp mà cụ thể là hoạt động công chứng, đã giảm tải rất nhiều những áp lực công việc công chứng trước đây đều tập trung về Phòng Công chứng Nhà nước. Đồng thời, ngân sách Nhà nước cũng giảm bớt được một phần nguồn chi cho hoạt động này. Hiện tại tỉnh Bạc Liêu có 10 công chứng viên được bổ nhiệm theo quy định, trong đó có 7 công chứng viên đang làm việc ở văn phòng công chứng. Nguồn công chứng viên này được bổ sung từ các nguồn khác nhau như: Văn phòng Luật sư, kiểm sát viên và một số công chức, viên chức Nhà nước xin thôi việc để thành lập tổ chức hành nghề công chứng. Bất cập là một số công chứng viên được chuyển từ luật sư, kiểm sát viên nhưng chưa thông qua lớp đào tạo, tập sự nghề công chứng, chưa được bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, thiếu kinh nghiệm, kỹ năng hành nghề công chứng nên trong quá trình tác nghiệp không tránh khỏi xảy ra sai sót.

Một vấn đề nữa chính là sự tăng nhanh về số lượng của các văn phòng công chứng, nên biểu hiện cạnh tranh thiếu lành mạnh, thậm chí là sai so với quy định của Luật Công chứng là điều dễ nhận thấy ở các văn phòng công chứng. Hiện nay, không ít tổ chức hành nghề công chứng, công chứng viên, công chứng hợp đồng, giao dịch liên quan đến bất động sản ngoài địa điểm văn phòng công chứng. Theo khoản 2, Điều 39 của Luật quy định: “Việc công chứng có thể được thực hiện ngoài trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng… hoặc có lý do chính đáng khác không thể đến trụ sở của các tổ chức hành nghề công chứng”. Do đó, lợi dụng pháp luật quy định chưa rõ ràng về lý do chính đáng khác nên có một vài công chứng viên đến tại nhà riêng, ngân hàng thương mại, doanh nghiệp… lấy chữ ký và đồng thời quảng cáo thương hiệu, quảng cáo cách phục vụ “chuyên nghiệp, tận tình” trong khi luật cấm việc quảng cáo công chứng. Ngoài ra, vấn đề về thu thù lao công chứng cũng bị người dân phản ứng khá nhiều khi thu, khi ra hóa đơn, thu tùy tiện cũng là những vấn đề tồn tại của hoạt động công chứng hiện nay.

KIM PHƯỢNG