Gỡ vướng để Luật Đầu tư phát huy hiệu quả cao hơn

Sau hơn 1 năm đi vào đời sống, Luật Đầu tư 2014 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2015) đang mở ra một môi trường mời gọi đầu tư thuận lợi cho tỉnh. Song song đó, đạo luật này cũng đang gặp một số vướng mắc về cơ chế, thủ tục cần được tháo gỡ kịp thời.  

Lễ ký kết cam kết cho vay giữa các ngân hàng thương mại và doanh nghiệp trong vùng ĐBSCL. Ảnh: C.L

Tính từ ngày 1/7/2015 - 1/8/2016, tỉnh đã trao chủ trương đầu tư cho 6 dự án, cấp Giấy chứng nhận đầu tư (CNĐT) cho 8 dự án, với tổng vốn đăng ký 848 tỷ 442 triệu đồng; 15 dự án nước ngoài, có tổng vốn 72,4 triệu USD. Với số dự án và tổng vốn mà tỉnh thu hút được cho thấy, chỉ hơn 1 năm, Luật Đầu tư đã mang lại hiệu quả rõ nét cho tỉnh. Ưu điểm lớn nhất của luật này là bước cải cách thủ tục hành chính (TTHC) mạnh mẽ trong lĩnh vực đầu tư, mở ra nhiều cơ hội đầu tư kinh doanh cho nhà đầu tư cả trong và ngoài nước.

Điển hình rõ nhất là các dự án có vốn đầu tư nước ngoài, thời gian làm thủ tục chỉ còn 15 ngày, thay vì trước đây kéo dài tới 45 ngày. Việc bỏ thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (CNĐKĐT) với các dự án trong nước cũng góp phần giảm bớt TTHC cho nhà đầu tư. Ông Phạm Thành Hiến, Phó Giám đốc Sở KH-ĐT cho rằng “về quy định này, trên thực tế đang phát sinh nhiều khó khăn đối với việc quản lý các dự án đang triển khai, các dự án chuyển tiếp. Đặc biệt là trong việc cấp, điều chỉnh Giấy CNĐKĐT được cấp theo quy định của Luật Đầu tư năm 2005”. 

Là cơ quan thực hiện chức năng đăng ký đầu tư, ông Hiến dẫn chứng thêm, danh mục điều kiện đầu tư áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài đã được công bố. Tuy nhiên, việc áp dụng thực tế vào quy trình thẩm định quyết định chủ trương đầu tư, cấp Giấy CNĐKĐT còn khó khăn cho cơ quan đăng ký đầu tư do có một số điều kiện cụ thể chưa được quy định rõ ràng. Đối với nhà đầu tư, Nghị định 43/2014 hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2013 ghi rõ: “Điều kiện về năng lực tài chính để đảm bảo việc sử dụng đất theo tiến độ của dự án đầu tư được quy định như sau: Có vốn thuộc sở hữu của mình để thực hiện dự án không thấp hơn 20% tổng mức đầu tư đối với dự án có quy mô sử dụng đất dưới 20ha; không thấp hơn 15% tổng mức đầu tư đối với dự án có quy mô sử dụng đất từ 20ha trở lên. Có khả năng huy động vốn để thực hiện dự án từ các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và các tổ chức, cá nhân khác”. Về nội dung này, nhà đầu tư chứng minh qua hình thức nào (báo cáo tài chính, số dư tài khoản hay hình thức nào khác) chưa được luật quy định. Như vậy, việc thẩm định nội dung này, đơn vị nào thực hiện (cơ quan đăng ký đầu tư hay cơ quan quản lý về đất đai) và thành phần hồ sơ, trình tự thẩm định nội dung cũng chưa được hướng dẫn cụ thể. Trong khi đó, cơ quan đăng ký đầu tư căn cứ theo Luật Đầu tư 2014 thì không có nội dung thẩm định này. Còn cơ quan quản lý nhà nước về đất đai lại cho rằng, đây là nhiệm vụ của cơ quan đăng ký đầu tư.

Một bất cập nữa liên quan đến vấn đề trên, theo quy định của Luật Đầu tư 2014, nhà đầu tư phải ký quỹ để đảm bảo thực hiện dự án được Nhà nước cho thuê đất, giao đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, mức ký quỹ từ 1 - 3% tổng vốn đầu tư của dự án. Như vậy, nhà đầu tư lại phải thực hiện thêm việc chứng minh năng lực tài chính có vốn thuộc sở hữu của mình ngoài tỷ lệ 15 - 20% tổng mức đầu tư đã chứng minh trước đó. Hai quy định đã trùng lắp nhau và theo đánh giá của tỉnh, nếu áp dụng đúng quy định thì sắp tới đây sẽ có rất ít nhà đầu tư đảm bảo đủ điều kiện để được giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án.

Trên cơ sở các vướng mắc, Sở KH-ĐT kiến nghị Bộ KH-ĐT xem xét ban hành văn bản hướng dẫn rõ hơn. Đồng thời, nên bỏ quy định về điều kiện năng lực tài chính của nhà đầu tư để đảm bảo việc sử dụng đất theo tiến độ của dự án đầu tư trong Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành. Để đảm bảo việc triển khai thực hiện Luật Đầu tư 2014 đạt hiệu quả cao nhất, tỉnh cũng đề nghị trong thời gian tới, Bộ KH-ĐT cần thường xuyên tổ chức hội nghị phổ biến, hướng dẫn thi hành luật cũng như tập huấn thao tác nghiệp vụ trên hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, về đầu tư nước ngoài cho cán bộ trực tiếp thực hiện. 

TẤN ĐẠT