Con chưa thành niên có được khước từ thừa kế?

Hỏi: Chị tôi có 2 đứa con, cả hai đều còn nhỏ. Chẳng may chồng chị bị tai nạn qua đời. Vợ chồng chị có chung mảnh đất lớn, sổ đỏ đứng tên cả hai vợ chồng. Nay chị tôi muốn làm lại sổ đỏ đứng tên một mình vì chồng đã mất. Tuy nhiên, khi đi làm thủ tục thì không được chấp thuận, lý do là hai con chị dưới 18 tuổi, không thể làm thủ tục trao quyền thừa kế cho mẹ được. Do đó, nếu làm lại sổ đỏ thì phải ghi tên cả 3 người (người mẹ và hai người con). Xin hỏi, trả lời như vậy có đúng không? Nếu chị tôi muốn làm thủ tục đứng tên một mình thì phải làm sao?

N.T.T (TP. Bạc Liêu)

Trả lời: Theo quy định tại Điều 20 Bộ luật Dân sự về năng lực hành vi dân sự của người chưa thành niên từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi thì:

- Người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 16 tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi hoặc pháp luật có quy định khác.

- Trong trường hợp người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có tài sản riêng bảo đảm thực hiện nghĩa vụ thì có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự mà không cần phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Như vậy, trường hợp hai người con của chị bạn nếu từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi thì vẫn có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch được. Còn trường hợp hai người con đều dưới 15 tuổi thì việc thực hiện giao dịch bắt buộc phải thông qua người đại diện. Trong trường hợp này, người đại diện là người mẹ. Tuy nhiên, khoản 5 Điều 144 Bộ luật Dân sự về phạm vi đại diện có quy định: Người đại diện không được xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự với chính mình hoặc với người thứ ba mà mình cũng là người đại diện của người đó, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Theo quy định này thì trong văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế, người vợ không thể đại diện cho con chưa thành niên để tặng cho phần di sản của các con cho chính mình được (người đại diện xác lập giao dịch với chính mình). Do đó, không thể thực hiện việc để một mình chị bạn đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là đúng quy định.

Thân ái!

Luật gia KIM PHƯỢNG