Chương trình hỗ trợ đóng mới tàu cá theo Nghị định 67 (đợt I): Chưa có chủ tàu nào được tiếp cận vốn

Đã hơn 8 tháng trôi qua kể từ khi Nghị định 67 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản có hiệu lực, toàn tỉnh vẫn chưa có chiếc tàu nào được đóng mới từ nguồn tín dụng ưu đãi. Nguyên nhân chính vẫn là thủ tục nhiêu khê, một số quy định chưa phù hợp khi triển khai vào thực tiễn.

Theo báo cáo từ Ngân hàng (NH) Nhà nước - Chi nhánh Bạc Liêu về kết quả cho vay khai thác hải sản xa bờ theo Nghị định 67, trong tổng số 15 chủ tàu đã được UBND tỉnh phê duyệt (đợt I) đủ điều kiện vay vốn ưu đãi, đến nay vẫn chưa có người nào được tiếp cận vốn. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự chậm trễ, ì ạch về tiến độ triển khai chương trình này, nhưng nguyên nhân cơ bản do các NH thương mại trên địa bàn tỉnh đưa ra là họ đã tiếp cận chủ tàu nhưng chưa nhận được hồ sơ đề nghị vay vốn. Còn phần lớn các chủ tàu cũng có những lý do riêng. Họ cho rằng hồ sơ, thủ tục tiếp cận nguồn vốn quá rườm rà và phức tạp, thậm chí có nhiều rào cản.

Đóng tàu mới để đánh bắt thủy sản xa bờ là nguyện vọng của nhiều chủ tàu - nhưng hiện nay đều bị ách tắc từ khâu tiếp cận vốn vay. Trong ảnh: Ngư dân ấp Nhà Mát, TP. Bạc Liêu chuẩn bị ngư lưới cụ để ra khơi. Ảnh: L.D

Ông Hứa Đức Hùng (phường 3, TP. Bạc Liêu) cho biết, trong bộ hồ sơ vay vốn, NH đề nghị phải có hồ sơ tư vấn thiết kế, định giá chiếc tàu và bảng dự toán kinh phí đóng tàu. Trong hồ sơ đó còn phải có hợp đồng được ký kết giữa người mua với cơ sở đóng tàu có sự giám sát của NH cho vay vốn. Trước mắt, chỉ tính phần thuê tư vấn thiết kế và định giá chiếc tàu, chủ tàu đã phải bỏ ra hàng chục triệu đồng trong khi chưa chắc làm xong hồ sơ sẽ vay được vốn. Bởi lẽ, ngoài sự đòi hỏi về phương án trả nợ khả thi, người mua tàu còn phải đảm bảo vốn tự có để đối ứng (30% giá trị đóng mới tàu vỏ gỗ và từ 5 - 10% đóng mới tàu vỏ thép)… Và nếu như kết quả định giá chiếc tàu đội lên quá cao, vượt quá khả năng của ngư dân thì tiền thuê tư vấn thiết kế, định giá chiếc tàu… xem như mất trắng. Trên thực tế, giá trị một chiếc tàu vỏ gỗ hiện nay đã đội lên gần 8 tỷ đồng, trong khi dự toán của tỉnh trước đó chỉ khoảng 5 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Tú An (ở thị trấn Hộ Phòng, huyện Giá Rai) là hộ duy nhất trong tỉnh có nhu cầu vay vốn ưu đãi theo Nghị định 67 để đóng tàu vỏ thép công suất 850CV. Ông chia sẻ, kể từ ngày làm hồ sơ đề nghị vay hơn 20 tỷ đồng (bao gồm cả ngư lưới cụ), đến nay đã hơn 3 tháng nhưng vẫn chưa thấy phía NH Ngoại thương trả lời. Và ông cho biết những rào cản vô lý do phía NH đặt ra là tài công của ông đã có bằng lái hạng 5, đáp ứng yêu cầu vận hành tàu vỏ thép, kể cả tàu buôn nhưng NH đòi phải có bằng lái tàu vỏ thép. Nghị định 67 cho phép chủ tàu trả nợ trong thời hạn 10 năm, nhưng các phương án trả nợ của ông từ việc khai thác tàu vỏ sắt và bao gồm cả 2 tàu vỏ gỗ mà ông hiện có nhưng phía NH cũng chưa chấp nhận một phương án nào.

Ngoài ra, ông An còn cho biết thêm sự bất hợp lý về mẫu tàu vỏ sắt do Bộ NN&PTNT cung cấp. Đó là chiếc tàu quá dài (27m), rộng 6,5m trong khi tâm hạ (chiều cao tính từ mặt nước biển lên đến mép trên mặt tàu) chỉ 2,7m, khi sóng đánh mạnh, nước biển sẽ tràn vào. Do đó, ông phải sửa đổi thiết kế cao lên thêm 40cm, cắt bỏ một phần chiều dài đuôi tàu còn lại 25,6m và hạ tua bin thấp xuống từ 80 - 90cm. Theo ông An, kinh phí thiết mẫu tàu vỏ thép quy định tại Nghị định 67 được Nhà nước hỗ trợ toàn bộ nhưng ông chưa nghe ngành chức năng tỉnh hoặc NH nói gì nên trước mắt ông đã bỏ ra 70 triệu đồng để hoàn tất phần hồ sơ này. Ông bức xúc cho rằng, khoảng 1 tuần nữa, sau khi được Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) chính thức phê duyệt mẫu tàu để bổ sung hoàn tất hồ sơ vay, ông sẽ tiếp tục “gõ cửa” NH lần cuối.

Hầu hết ngư dân có nhu cầu vay vốn đóng tàu vỏ gỗ (nằm trong danh sách được chấp thuận của UBND tỉnh) cho hay, họ chờ khi nào ở ĐBSCL có người vay được từ nguồn vốn ưu đãi trên và chọn được mẫu tàu phù hợp, họ sẽ đến đó tham khảo để đưa ra quyết định cuối cùng. Vì đối với họ, việc sở hữu những chiếc tàu có công suất từ 400CV trở lên để ra biển đánh bắt thủy sản còn quan trọng hơn là xây được một căn nhà lớn. Do đó họ cũng cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định chuyển sang phương thức làm ăn lớn.

Liên quan vấn đề trên, ông Nguyễn Tấn Khương - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết Sở sẽ tổ chức họp mặt các chủ tàu có nhu cầu vay vốn đóng tàu trong thời gian sớm nhất để lắng nghe ý kiến của họ nhằm góp phần đẩy nhanh tiến độ triển khai Nghị định 67 trên địa bàn tỉnh trước khi chương trình ưu đãi này hết hạn vào năm 2016.

Tấn Đạt