Ai được quyền khám xét nơi ở của người khác?

Hỏi: Nếu có một số người tự xưng là làm việc ở xã đề nghị vô nhà em khám xét (nghi nhà em chứa đồ gian) mà không có giấy tờ khám xét thì gia đình em không cho vào có đúng không? Xin hỏi những ai mới được quyền khám xét nơi ở của công dân?

N.T.T (TP.Bạc Liêu)

Trả lời: Quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở là một trong các quyền cơ bản của công dân đã được Hiến pháp quy định. Điều 22 Hiến pháp năm 2013 quy định “mọi người có quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở. Không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác nếu không được người đó đồng ý. Việc khám xét chỗ ở do luật định”.

Việc khám xét phải tuân theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Theo đó, việc khám người, chỗ ở, chỗ làm việc, địa điểm chỉ được tiến hành khi có căn cứ để nhận định trong người, chỗ ở, chỗ làm việc, địa điểm của một người có công cụ, phương tiện phạm tội, đồ vật, tài sản do phạm tội mà có hoặc đồ vật, tài liệu khác có liên quan đến vụ án. Việc khám chỗ ở, chỗ làm việc, địa điểm cũng được tiến hành khi cần phát hiện người đang bị truy nã.

Những người sau đây có thẩm quyền ra lệnh khám xét: Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân và Viện Kiểm sát quân sự các cấp; Chánh án, Phó Chánh án Tòa án nhân dân và Tòa án quân sự các cấp; Thẩm phán giữ chức vụ Chánh tòa, Phó Chánh tòa Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao; Hội đồng xét xử.

Ngoài ra, trong trường hợp không thể trì hoãn, thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra các cấp; người chỉ huy đơn vị quân đội độc lập cấp trung đoàn và tương đương; người chỉ huy đồn biên phòng ở hải đảo và biên giới; người chỉ huy tàu bay, tàu biển, khi tàu bay, tàu biển đã rời khỏi sân bay, bến cảng có quyền ra lệnh khám xét. Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi khám xong, người ra lệnh khám phải thông báo bằng văn bản cho Viện Kiểm sát cùng cấp.

Bạn dựa vào các quy định trên này để tìm hiểu thêm, vì việc khám xét chỗ ở của công dân được pháp luật quy định rất chặt chẽ, nếu khám xét chỗ ở của công dân không đúng với quy định đều là hành vi xâm phạm chỗ ở của công dân. Hành vi xâm phạm chỗ ở sẽ bị cấu thành tội phạm và bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi được thực hiện do cố ý, nếu thiếu trách nhiệm hoặc do trình độ nghiệp vụ non kém thì tùy trường hợp có thể bị xử lý kỷ luật hoặc bị xử lý hành chính.

Thân ái!

Luật gia KIM PHƯỢNG