Thủ tục phân chia di sản thừa kế

Hỏi: Bà ngoại tôi có 3 người con, gồm 2 trai 1 gái (ông ngoại tôi đã mất sớm). Mẹ tôi ở với bà ngoại một thời gian dài sau đó thì đi làm ăn xa. Bà ngoại lúc còn sống không làm di chúc, nhưng có nói miệng với các cậu và mẹ là tài sản của ông bà ngoại sẽ chia đều cho các con. Tuy nhiên, khi bà mất, các cậu tôi đã tự phân chia tài sản mà không cho mẹ tôi biết. Xin hỏi, mẹ tôi có quyền với tài sản của ông bà ngoại hay không? Thủ tục phân chia tài sản như thế nào?
N.T.N. Thanh (TP. Bạc Liêu)
Trả lời: Về quyền hưởng di sản, theo như bạn trình bày, bà ngoại bạn mất không để lại di chúc, vì vậy di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật. Theo quy định tại Điều 651, Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự dưới đây:
Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.
Theo quy định này, mẹ bạn và 2 người anh em trai của mẹ bạn thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Do đó, mẹ bạn hoàn toàn có quyền thừa kế di sản của bà ngoại bạn. Hai người cậu tự phân chia di sản là không đúng. Mẹ bạn nên yêu cầu các đồng thừa kế thực hiện quyền đối với tài sản thừa kế. Nếu không đáp ứng được, có tranh chấp phát sinh thì tòa án sẽ là nơi giải quyết sau cùng.
Đối với thủ tục hưởng thừa kế di sản, mẹ bạn cần nộp hồ sơ yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận hoặc khai nhận di sản thừa kế đến tổ chức hành nghề công chứng. Theo Điều 58, Luật Công chứng 2014, nếu những người cùng được hưởng di sản theo pháp luật có yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản thì làm thủ tục công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản. Nếu những người cùng được hưởng di sản theo pháp luật thỏa thuận không phân chia di sản thì có quyền yêu cầu công chứng văn bản khai nhận di sản.
Thân ái!
Luật gia Kim Phượng