Nâng cao ý thức, trách nhiệm người dân trong giữ gìn và bảo vệ môi trường

Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) sửa đổi năm 2020, có hiệu lực ngày 1/1/2022 đã phát huy vai trò của người dân, doanh nghiệp và cả hệ thống chính trị trong việc tham gia vào các hoạt động BVMT, từ hoạch định chính sách đến tổ chức, giám sát thực hiện. Trong đó, doanh nghiệp, người dân đóng vai trò trung tâm; Nhà nước đóng vai trò kiến tạo pháp luật, cơ chế, chính sách về BVMT.

Ngày hội trồng cây tại xã Hưng Thành (huyện Vĩnh Lợi). Ảnh: K.P

NHỮNG CHUYỂN BIẾN TÍCH CỰC

Nhằm thực thi Luật BVMT, nghị định, thông tư quy định về BVMT của Trung ương cũng như của tỉnh, hằng năm UBND tỉnh chỉ đạo Sở TN-MT tổ chức triển khai nhiều văn bản quy phạm pháp luật về BVMT trên địa bàn tỉnh; tổ chức hội thảo giải pháp về BVMT cho cán bộ, công chức phụ trách lĩnh vực môi trường từ tỉnh đến cơ sở; các công ty, xí nghiệp, bệnh viện, cơ sở sản xuất - kinh doanh, dịch vụ trên địa bàn tỉnh nhằm giúp cán bộ, công chức, cơ sở, doanh nghiệp nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc thực hiện các quy định về BVMT. Đồng thời, phối hợp với các ngành, đoàn thể các cấp tập huấn, tuyên truyền, triển khai Luật BVMT và các quy định về BVMT đến hội viên, đoàn viên và người dân trên địa bàn tỉnh để thực hiện tốt công tác BVMT, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Qua tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chính sách, pháp luật liên quan đến công tác BVMT đã góp phần nâng cao nhận thức về BVMT của cán bộ, công chức và cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh. Các cơ sở sản xuất - kinh doanh, dịch vụ ngày càng có ý thức tuân thủ các quy định của pháp luật về BVMT, như lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, đề án BVMT chi tiết, đề án BVMT đơn giản, kế hoạch BVMT. Môi trường đô thị, vùng nông thôn và khu dân cư tập trung từng bước được cải thiện, đáp ứng yêu cầu cuộc sống người dân trong tỉnh. Công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành trong hoạt động BVMT ngày càng chặt chẽ, đồng bộ. Các nội dung, nhiệm vụ quản lý về BVMT trên địa bàn tỉnh đã đi vào chiều sâu từ công tác triển khai, thực hiện phòng ngừa, bảo vệ đến việc xử lý khắc phục ô nhiễm; giải quyết cơ bản được các điểm bức xúc về BVMT trên địa bàn tỉnh.

VẬN DỤNG CÁC CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT TRONG BVMT

Luật BVMT hiện hành xây dựng việc thể chế hóa chính sách phát triển dựa trên quy luật tự nhiên, không hy sinh môi trường để đổi lấy tăng trưởng kinh tế. Việc BVMT không chỉ là sự phòng ngừa, kiểm soát, xử lý chất thải mà các hoạt động sản xuất, phát triển phải hài hòa với tự nhiên, khuyến khích bảo vệ và phát triển tự nhiên.

Luật BVMT hiện hành cũng chú trọng vai trò của cộng đồng dân cư, tiêu biểu nhất là việc hình thành các mô hình cộng đồng tham gia BVMT hiệu quả, thiết thực. Nhiều phong trào, mô hình điển hình về BVMT đã đi vào cuộc sống, trở thành hành động và nếp sống của mọi người, mọi nhà và cộng đồng xã hội về vấn đề rác thải nhựa, BVMT nơi sinh sống. Tại Bạc Liêu, nhiều mô hình như lấy rác thải nhựa đổi gạo; phân loại rác thải tại nguồn; mô hình “5 không, 3 sạch, tuyến đường nở hoa”; xách giỏ nhựa đi chợ; sử dụng thùng xử lý rác ủ phân compost; nói không với rác; ủ rác thải hữu cơ thành phân compost… được thực hiện thường xuyên và hiệu quả.

Luật BVMT mới đã bổ sung “cộng đồng dân cư” vào phạm vi điều chỉnh (Điều 1) và đối tượng áp dụng (Điều 2) nhằm khẳng định vị trí, vai trò của nhóm đối tượng quan trọng này trong công tác BVMT, cũng như thực hiện một trong những mục tiêu xuyên suốt là bảo vệ sức khỏe người dân, bảo đảm người dân được sống trong môi trường trong lành.

Bên cạnh đó, nhằm tạo thuận lợi cho cộng đồng dân cư phát huy vai trò trong công tác BVMT, Luật BVMT đã xác lập, thể hiện rõ quyền, trách nhiệm của cộng đồng dân cư trong BVMT và các hoạt động hỗ trợ của Nhà nước đối với cộng đồng dân cư tham gia BVMT. Đặc biệt, còn bổ sung quy định “Cơ quan quản lý nhà nước về môi trường các cấp có trách nhiệm xây dựng hệ thống trực tuyến tiếp nhận, xử lý, trả lời phản ánh, kiến nghị của tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư về BVMT”, từ đó giúp người dân có thể tham gia giám sát thông qua công nghệ thông tin, qua các ứng dụng trên điện thoại một cách nhanh chóng, hiệu quả.

KIM KIM