Luật Hợp tác xã 2023: Giúp diêm dân phát triển nghề muối hiệu quả

Từ ngày 1/7/2024, Luật Hợp tác xã (HTX) 2023 chính thức có hiệu lực. Luật có nhiều quy định mới mang tính đột phá, trong đó, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động của các HTX, trao thêm nhiều quyền cho HTX và thành viên HTX; thể chế hóa đầy đủ các chính sách về đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới. Từ khi Luật mới có hiệu lực, đã hỗ trợ cho người làm muối cũng như nghề làm muối ở Bạc Liêu phát triển xứng tầm.

Các xã viên HTX sản xuất muối công nghệ cao tại xã Long Điền Đông (huyện Đông Hải) lao động trên đồng muối. Ảnh. K.K

LIÊN KẾT ĐỂ PHÁT TRIỂN NGHỀ MUỐI

Muối Bạc Liêu nổi tiếng hàng trăm năm, nghề làm muối được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2020, tuy nhiên, nhiều năm qua, đời sống của người làm muối (diêm dân) vẫn rất bấp bênh. Ít người giàu lên nhờ làm muối, thậm chí có những cánh đồng muối, những diêm dân phải bỏ nghề, bỏ đất. Có rất nhiều nguyên nhân, nhưng theo nhiều người có nghề “cha truyền con nối” cho biết, chủ yếu là giá muối quá thấp, nếu làm riêng lẻ thì phụ thuộc vào thương lái, không có nhà kho để trữ thì phải bán ngay sau thu hoạch. Do đó, mong muốn của rất nhiều diêm dân là được đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước; gia nhập các HTX để liên kết sản xuất, được bảo vệ các quyền lợi…

Một tất yếu khách quan, là muốn xây dựng thương hiệu, muốn đưa hạt muối Bạc Liêu ra các thị trường khác để đời sống diêm dân khấm khá hơn, không chỉ là quyết tâm của diêm dân mà còn cần sự vào cuộc của chính quyền các cấp, những địa phương có đồng muối; của ngành chức năng cùng với các tổ chức liên kết. Trong đó, vai trò của các HTX là hết sức quan trọng trong thực hiện chuỗi liên kết sản xuất, từ đó có thể bao tiêu sản phẩm, nâng tầm hạt muối Bạc Liêu.

Thấy được nhu cầu cũng như thực tế của nghề, bên cạnh sự tự nguyện tham gia vào các HTX, chính quyền và ngành chức năng cũng liên tục vận động các hộ gia đình sản xuất nhỏ lẻ thực hiện theo hình thức hợp tác, liên kết thành các tổ hợp tác, HTX nhằm tăng cường hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, tạo điều kiện cho bà con diêm dân tiếp cận với các chính sách hiện hành của Nhà nước về hỗ trợ sản xuất, chuyển giao kỹ thuật công nghệ. Hiện nay, cùng với xã Điền Hải (huyện Đông Hải), phần lớn diện tích muối đều thuộc các HTX, tổ hợp tác. Đây cũng là một hướng đi tất yếu và cần thiết để củng cố, kiện toàn các HTX, tổ hợp tác cũng như đa dạng hóa ngành muối, nâng cao giá trị hạt muối.

LUẬT HTX “CỞI TRÓI” CHO DIÊM DÂN

Luật HTX 2023 trao quyền cho HTX, liên hiệp HTX, trong đó có các HTX diêm nghiệp tự quyết định việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ ra bên ngoài sau khi đáp ứng đầy đủ nhu cầu của thành viên; phát triển thị trường bình đẳng như các loại hình doanh nghiệp khác. Tăng tỷ lệ vốn góp tối đa của thành viên chính thức lên 30% vốn điều lệ đối với HTX, 40% vốn điều lệ với liên hiệp HTX; thành viên có thể góp vốn bằng nhiều hình thức, thông qua hợp đồng mà không phải chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng đất cho HTX, liên hiệp HTX nhằm tạo điều kiện tập trung đất đai từ thành viên, hình thành sản xuất quy mô lớn. Những quy định này khuyến khích diêm dân tham gia vào HTX, nhất là loại bỏ tâm lý lo sợ mất đất tồn tại nhiều năm trước đây nếu vào HTX.

Đặc biệt, Luật HTX đã thể chế hóa đầy đủ 8 nhóm chính sách trong Nghị quyết 20 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về việc tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới, trong đó dành một chương riêng (Chương II) cho các chính sách này để tạo động lực thúc đẩy các tổ chức kinh tế tập thể phát triển. Đó là chính sách phát triển nguồn nhân lực, thông tin, tư vấn; chính sách đất đai; chính sách thuế, phí và lệ phí; chính sách tiếp cận vốn, bảo hiểm; chính sách ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; chính sách tiếp cận và nghiên cứu thị trường; chính sách đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, trang thiết bị; chính sách hỗ trợ tư vấn tài chính và đánh giá rủi ro. Bên cạnh đó, Luật cũng xây dựng bộ tiêu chí lựa chọn đối tượng thụ hưởng chính sách hướng đến phát huy bản chất tốt đẹp của mô hình HTX, tránh trục lợi chính sách; ưu tiên tổ chức kinh tế tập thể thành lập mới ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số. Bên cạnh đó, HTX, liên hiệp HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, trong đó có nghề làm muối, ngoài các chính sách chung được hưởng như HTX, liên hiệp HTX trong các lĩnh vực khác thì có thêm chính sách hỗ trợ đặc thù riêng quy định tại Điều 28, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với HTX, liên hiệp HTX nông nghiệp.

Diêm dân Bạc Liêu, một khi tham gia vào các HTX, các tổ hợp tác, tiếp tục mong muốn, cùng với những quy định mới của Luật HTX, sẽ nhận được nhiều hơn sự đầu tư, hỗ trợ tương xứng của Nhà nước, để hạt muối Bạc Liêu tiếp tục vươn xa, người làm muối có đời sống khá giả và nghề làm muối được bảo tồn, phát triển.

KIM PHƯỢNG