Thức ăn đường phố: Tiện lợi nhưng không an toàn

Thức ăn đường phố (TAĐP) hiện được số đông người dân, nhất là người dân khu vực đô thị ưa chuộng vì tiện lợi, giá rẻ. Song, các loại thức ăn này luôn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP), có thể gây ngộ độc và các dịch bệnh liên quan, trong khi đó loại hình kinh doanh TAĐP lại rất khó kiểm soát do sự đa dạng, cơ động, tạm thời, mùa vụ.

Thức ăn đường phố được nhiều người ưa chuộng vì tiện lợi và rẻ. Ảnh: T.Q

Đa dạng thực phẩm

TAĐP thường được bày bán trên vỉa hè các điểm du lịch, khu dân cư, chợ, trước cổng công ty, xí nghiệp, xung quanh trường học, gần hố ga… Món ăn TAĐP rất đa dạng từ lẩu, các loại ốc, cơm tấm, bún… cho đến đồ ăn vặt như khoai nướng, bắp xào, cá viên chiên, xôi, trà sữa..., và được bán từ sáng sớm đến đêm khuya. Lợi thế của TAĐP là nhanh, gọn lại rẻ, phù hợp với hầu hết dân công chức, lao động, sinh viên và mọi lứa tuổi. 

Theo ghi nhận, tại các trục đường Cách Mạng, Lê Duẩn, Tôn Đức Thắng (Phường 1), Trần Huỳnh (Phường 7), Võ Thị Sáu, Bà Triệu, Điện Biên Phủ (Phường 3), Nguyễn Thị Minh Khai (Phường 5), khu vực trong và ngoài chợ Phường 1, Phường 3, Phường 2… có rất nhiều xe đẩy, hàng quán di động kinh doanh TAĐP. TAĐP đa số không được che chắn, bảo quản cẩn thận, dễ nhiễm vi khuẩn, khói bụi, người bán không đeo găng tay, không dùng dụng cụ gắp, chủ yếu dùng tay trần bốc, không đảm bảo ATVSTP, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người sử dụng. Một số quán khá nhếch nhác khi không bố trí thùng chứa rác nên khăn giấy, thức ăn thừa vứt vương vãi dưới chân bàn; chỗ nơi rửa chén chỉ có một, hai thùng chứa nước nhỏ… không đảm bảo vệ sinh.

Bạn Như Ý (Phường 5, TP. Bạc Liêu), người thường xuyên sử dụng TAĐP cho biết: “Sinh viên chúng tôi sau buổi tan học là tranh thủ mua hộp cơm, ổ bánh mì, hoặc tấp vô quán lề đường ăn lót dạ. Dù nhiều lần chứng kiến cảnh không đảm bảo vệ sinh ở các xe đẩy, hàng quán vỉa hè nhưng chúng tôi vẫn “nhắm mắt” cho qua, riết cũng thành quen vì TAĐP tiện lợi, đa dạng món ăn, giá lại rẻ”.

Khó quản lý

Theo quy định, cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, kinh doanh TAĐP cần bố trí ở điểm cách xa các nguồn ô nhiễm. Thức ăn nhanh, thực phẩm chín phải được để trong tủ kính, thiết bị bảo quản hợp vệ sinh, chống được ruồi nhặng, bụi bẩn, côn trùng, động vật gây hại. Nơi chế biến, nơi bán thức ăn nhanh, thực phẩm chín phải sạch sẽ, thoáng mát và không gây ô nhiễm môi trường xung quanh. Có đủ dụng cụ chế biến, bảo quản, trang bị găng tay sử dụng một lần khi tiếp xúc với thức ăn nhanh, thực phẩm chín. Nguyên liệu dùng để chế biến phải có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc, bảo đảm an toàn theo quy định. Người bán thức ăn đường phố phải được tập huấn về VSATTP và được cấp giấy chứng nhận tập huấn kiến thức về VSATTP... Tuy nhiên, rất ít điểm bán TAĐP trên địa bàn bảo đảm đúng quy định.

Để kiểm soát chất lượng TAĐP, thời gian qua, các địa phương, các cơ quan chức năng đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền; tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý hành vi vi phạm quy định về ATVSTP của người kinh doanh TAĐP. Dù vậy, việc xử phạt đối với các hành vi vi phạm không dễ dàng, do người kinh doanh TAĐP hầu hết là nhỏ lẻ, thời vụ, không có giấy phép kinh doanh hoặc mang tính chất lưu động, không có địa điểm cố định nên rất khó kiểm soát, còn đối với những loại hàng rong lưu động khắp nơi thì lực lượng cán bộ ngành từ thành phố tới xã, phường còn rất mỏng, khó quản lý.

TAĐP là nét văn hóa riêng của cộng đồng, ảnh hưởng nhiều đến thói quen ăn uống của đại đa số người dân và kể cả khách du lịch. Do đó, để loại hình kinh doanh thức ăn này được đảm bảo an toàn, hợp vệ sinh, các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm soát và kiên quyết xử lý những đối tượng vi phạm ATVSTP. Người bán cũng cần nâng cao kiến thức về VSATTP khi chế biến, kinh doanh thực phẩm. Bên cạnh đó, điều quan trọng nhất là mỗi người dân cần tự trang bị cho mình kiến thức VSATTP và hãy nói không với những quán ăn đường phố không đảm bảo các điều kiện vệ sinh, góp phần nâng cao sức khỏe bản  thân và cộng đồng.

Minh Luân