Tác hại của việc sử dụng ma túy dưới góc nhìn khoa học

Trên địa bàn tỉnh hiện nay, đối tượng sử dụng ma túy (MT) ngày càng trẻ hóa, nhất là lứa tuổi học sinh - sinh viên, hiện đang sử dụng nhiều nhất là MT tổng hợp. Địa bàn sử dụng MT đang hướng về vùng sâu, vùng xa, nên đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành chức năng, nhất là lực lượng công an ở cơ sở thì mới có thể phát hiện và xử lý được. 

Học viên Cơ sở Cai nghiện ma túy tỉnh học nghề đan giỏ. Ảnh: T.Đ               

HAI NHÓM MT LÔI CUỐN MẠNH GIỚI TRẺ

Trong một tham luận mới đây, bác sĩ Trần Hoài Đảo - Phó Giám đốc Sở Y tế cho rằng: “MT là những chất gây nghiện có nguồn gốc tự nhiên hay tổng hợp, khi vào cơ thể (đường hút, uống, ngậm, chích) gây ức chế hay kích thích hệ thần kinh trung ương, làm giảm đau, gây ảo giác, sảng khoái, gây cho người nghiện ham muốn không kiềm chế được, phải tăng liều để thỏa mãn cơn thèm”.

Theo bác sĩ Đảo, MT được các đối tượng thường sử dụng gồm 2 nhóm chính. Nhóm Opioid (có nguồn gốc tự nhiên) bao gồm: thuốc phiện, morphin, heroin, promedol, dolargan, methadon…, trong đó heroin là mạnh nhất và được sử dụng nhiều nhất. Các chất này khi vào cơ thể theo các đường khác nhau (tiêm, hút, uống) đều chuyển hóa thành morphin. Morphin sẽ tác động lên não, gây ra khoái cảm cho người dùng. Các khoái cảm này rất mạnh mẽ khiến cho bệnh nhân luôn nhớ và thèm, vì vậy, họ luôn tìm cách sử dụng lại MT để có lại cảm giác đó. Từ đó, bệnh nhân dần phụ thuộc MT nhóm opioid cả về tâm lý và thể chất.

Nhóm MT tổng hợp gồm: amphetamin, cần sa, cocain… Các MT này có đặc điểm kích thích mạnh mẽ lên thần kinh trung ương. Chỉ sau vài phút đến vài chục phút sử dụng (tùy đường tiêm, đường uống hay đường hít), người dùng sẽ có hội chứng hưng cảm mạnh mẽ với nhiều biểu hiện khác nhau. Hưng phấn cảm xúc như: vui vẻ, yêu đời, mọi ưu tư buồn phiền đều biến mất, tăng tự tin, thậm chí là tự cao. Hưng phấn tư duy như: nói nhanh, nói nhiều, nội dung phong phú. Hưng phấn vận động: bệnh nhân hoạt động nhiều, không biết mệt, dễ bị kích thích bởi âm nhạc to và ánh sáng nhấp nháy. Vì vậy, amphetamin hay được giới trẻ sử dụng ở vũ trường. Một hưng phấn khác là giảm nhu cầu ngủ. Bệnh nhân không ngủ hoặc chỉ ngủ 1 - 2 giờ đồng hồ mỗi ngày, nhưng không hề thấy mệt mỏi. Có thể xét nghiệm nhanh MT nhóm amphetamin bằng que thử tìm thấy trong nước tiểu.

NGUYÊN TẮC TRONG ĐIỀU TRỊ NGHIỆN

Tại một hội thảo mới đây do tỉnh tổ chức, các chuyên gia y tế đều khẳng định, nghiện MT là bệnh phức tạp ảnh hưởng đến các chức năng của não và đến hành vi, nhưng là bệnh có thể chữa được.

Không có biện pháp điều trị nào phù hợp với tất cả mọi người, cần đa dạng các phương pháp điều trị.

Trước hết là đảm bảo người bệnh sẵn sàng điều trị. Nhưng theo Tiến sĩ - bác sĩ Nguyễn Phú Kiều (Viện trưởng Viện nghiên cứu điều trị các bệnh hiểm nghèo) thì muốn điều trị hiệu quả phải chú ý đến nhu cầu đa dạng của người bệnh, không phải chỉ có vấn đề nghiện MT. Việc tuân thủ điều trị trong một thời gian đủ dài có vai trò quan trọng. Tham vấn cá nhân hoặc tham vấn nhóm và các liệu pháp hành vi khác là những hình thức điều trị nghiện MT phổ biến nhất. Thuốc hỗ trợ là thành phần quan trọng đối với nhiều người, đặc biệt là khi phối hợp với tham vấn và các liệu pháp hành vi. Việc điều trị cho một cá nhân và kế hoạch dịch vụ cần được đánh giá và sửa đổi thường xuyên để đảm bảo rằng nó đáp ứng với sự thay đổi nhu cầu của người bệnh. Nhiều người nghiện MT có cả các rối loạn tâm thần khác. Việc hỗ trợ cắt cơn bằng thuốc chỉ là giai đoạn đầu tiên của quá trình điều trị nghiện MT và nó có vai trò rất nhỏ để thay đổi việc lạm dụng MT về lâu dài. Cũng theo bác sĩ Nguyễn Phú Kiều, việc điều trị hiệu quả không nhất thiết phải là sự tự nguyện của bệnh. Vấn đề quan trọng là cần giám sát việc sử dụng MT trong quá trình điều trị vì tái nghiện thường xảy ra trong quá trình điều trị.

Ngoài ra, các chương trình điều trị cần đánh giá tình trạng HIV/AIDS, viêm gan B và C, lao và các bệnh nhiễm khuẩn khác. Đồng thời, quá trình điều trị cần cung cấp dịch vụ tham vấn giảm nguy cơ để giúp người bệnh tự điều chỉnh hoặc thay đổi hành vi của mình, không lây truyền các bệnh truyền nhiễm cho người khác.

TẤN ĐẠT

Tổ chức Y tế Thế giới, Cơ quan phòng, chống MT và tội phạm của Liên Hiệp Quốc cho rằng, sự sẵn sàng có các biện pháp điều trị hiệu quả với chi phí hợp lý và đảm bảo quyền con người, đáp ứng được các nhu cầu đa dạng về y tế và xã hội của người nghiện MT tại cộng đồng sẽ khuyến khích người nghiện tự nguyện điều trị. Điều trị và phục hồi phải đi kèm các hoạt động sinh kế để đảm bảo rằng người nghiện có thể tự đảm bảo được cuộc sống và giảm nguy cơ tái nghiện. Chất lượng, hoạt động và hiệu quả là những nhân tố chính ảnh hưởng đến khả năng thu hút khách hàng của các chương trình điều trị nghiện MT hiện nay.