Khai thác phải đi đôi với bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản

Với sự vào cuộc quyết liệt, cùng những giải pháp cụ thể từ tỉnh đến cơ sở nên công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản (NLTS) trên địa bàn tỉnh đã đạt được những kết quả rất đáng ghi nhận. Đặc biệt, nhận thức của đông đảo người dân, nhất là ngư dân ven biển về bảo vệ NLTS và môi trường sinh thái đã có sự chuyển biến rõ rệt.

Ngư dân dùng lú bát quái (ngư cụ bị cấm) đánh bắt thủy sản ven bờ ở vùng bãi bồi huyện Hòa Bình.Ảnh: S.N

Vùng biển Bạc Liêu được đánh giá là vùng biển đa dạng sinh học, giàu nguồn lợi với nhiều loại thủy, hải sản có giá trị kinh tế cao. Thế nhưng hiện nay, tính đa dạng của vùng biển Bạc Liêu ngày càng giảm sút, có những loại thủy sản quý hiếm giảm số lượng nghiêm trọng, thậm chí biến mất như: cá thu cờ, tôm sú biển, cá mái chèo… Toàn tỉnh hiện có gần 1.150 phương tiện tàu, thuyền hành nghề khai thác biển, trong đó số lượng tàu khai thác xa bờ chiếm số lượng rất ít, chủ yếu là các tàu thuyền đánh bắt gần bờ có quy mô tàu nhỏ, công nghệ và phương pháp khai thác lạc hậu. Không những thế, tàu nhỏ tỉnh ngoài và một số tàu cá lắp máy công suất lớn cũng quay về gần bờ khai thác. Đó là chưa kể đến các hiện tượng sử dụng công cụ và phương pháp khai thác làm suy kiệt NLTS như các loại lưới mắt nhỏ, khai thác vào các khu vực cấm, thời gian cấm, đánh bắt các loài thủy sản chưa trưởng thành...

Thực trạng trên một phần là do sự mất cân đối giữa ngư trường và số lượng tàu thuyền tham gia khai thác hải sản. Tàu thuyền tăng nhanh về số lượng và kích cỡ, nhưng ngư trường khai thác có hiệu quả thì có hạn, dẫn đến tình trạng mật độ tập trung tàu thuyền hoạt động trên các vùng biển cao, có thời điểm có nơi lên đến 40 phương tiện/hải lý (vùng biển ven bờ). Mặt khác, những biến động về thị trường, giá cả nhiên liệu trong thời gian qua cũng đã tác động không nhỏ đến đội tàu, chi phí đầu vào tăng cao, trong khi đó sản phẩm bán ra giá lại không tăng hoặc giảm. Điều đó khiến các tàu đánh bắt xa bờ lại quanh quẩn khai thác gần bờ để tiết kiệm chi phí. Thực trạng này vô hình trung đã và đang làm cho NLTS gần bờ bị đe dọa nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến đời sống ngư dân.

Nhằm bảo vệ NLTS, ngăn chặn các hành vi xâm hại đến môi trường, tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai thực hiện các biện pháp siết chặt công tác quản lý nhà nước nhằm ngăn chặn có hiệu quả việc sử dụng các ngư cụ, chất độc hại và các nghề khai thác làm ảnh hưởng đến NLTS; vận động các tổ đội khai thác thủy sản, hộ kinh doanh ngư cụ ký cam kết không khai thác thủy sản tận diệt, không kinh doanh buôn bán ngư cụ bị cấm.

Để nâng cao ý thức người dân trong bảo vệ và phát triển NLTS, bên cạnh kết hợp kiểm tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các hành vi khai thác thủy sản mang tính tận diệt nguồn lợi, hủy hoại môi trường và các hệ sinh thái thủy sinh thì công tác thả giống nhằm tái tạo quần đàn của các loài thủy sản ở các thủy vực nước ngọt nội địa cũng được Bạc Liêu đặc biệt quan tâm. Đây là một hoạt động có ý nghĩa sâu sắc nhằm phục hồi và tái tạo NLTS đang ngày càng bị khai thác cạn kiệt; làm sạch nguồn nước, làm sạch môi trường, góp phần cân bằng hệ sinh thái; đồng thời, cung cấp một phần nguồn thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, sạch, an toàn, góp phần nâng cao sinh kế cho cộng đồng xã hội.

Những nỗ lực từ tỉnh đến cơ sở đã và đang góp phần hồi phục NLTS, giữ gìn tính đa dạng sinh học của tài nguyên thủy sản, đặc biệt là việc thay đổi nhận thức người dân trong việc quản lý khai thác và tái tạo NLTS dựa vào cộng đồng đang được phát huy hiệu quả.

Song Nguyên

Theo số liệu thống kê của ngành Nông nghiệp, trong vòng 10 năm gần đây, tổng sản lượng thủy sản khai thác hàng năm tăng không đáng kể, trong khi năng suất tính trên đơn vị thuyền nghề và công suất tàu (tấn/CV) giảm 30 - 50%. Nguồn lợi hải sản vùng ven bờ đã khai thác vượt giới hạn bền vững (10 - 12%), nhất là nhóm cá đáy, các loài tôm biển.