Vi phạm tác quyền nhiếp ảnh: Không thể nhắm mắt cho qua

Khi T.H - hội viên Hội Nhiếp ảnh Bạc Liêu vừa đăng tải bức ảnh nghệ thuật lên mạng xã hội Facebook thì K.L - cũng là một hội viên liền vào bình luận: “Không gắn chữ ký lên ảnh coi chừng bị trộm nha”. K.L nói với ý nhắc nhở, bởi anh từng nhiều lần là “nạn nhân” của việc vi phạm tác quyền nhiếp ảnh.

Tác phẩm “Nhịp sống miền biển” của K.L bị các trang báo điện tử du lịch sử dụng mà không xin phép tác giả. Ảnh: K.L

CANH CÁNH NỖI LO BỊ… TRỘM ẢNH

Là một tay máy trẻ, K.L yêu thích những chuyến sáng tác để “ghi chép” lại vẻ đẹp của quê hương mình. Vừa thỏa mãn đam mê nhiếp ảnh, anh còn mong muốn quảng bá, giới thiệu hình ảnh đất và người Bạc Liêu đến với du khách bằng tác phẩm nghệ thuật. Những tác phẩm về cánh đồng điện gió, chùa Xiêm Cán, làng nghề truyền thống… của K.L luôn nhận “mưa tim” mỗi khi đăng lên Facebook.

Cũng vì vậy, những “đứa con tinh thần” của hội viên trẻ này đã bị các trang báo điện tử về du lịch, công ty lữ hành lấy sử dụng một cách tùy tiện. Và gần đây nhất, “Nhịp sống miền biển” - tác phẩm đoạt Huy chương Bạc tại Liên hoan Ảnh nghệ thuật Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục bị sử dụng trái phép. Khi phát hiện tác phẩm của mình bị đánh cắp, K.L lập tức lên tiếng khẳng định tác quyền. Để xoa dịu sự bức xúc của tác giả, thường thì các trang báo điện tử giải quyết bằng cách xóa ảnh, đổ lỗi cho người viết bài hoặc trả nhuận ảnh cho tác giả.

K.L chia sẻ: “Mỗi lần đăng một bức ảnh đẹp lên mạng, kèm với niềm vui là nỗi lo bị đạo ảnh. Điều mà mỗi tay máy mong muốn nhất không phải là nhuận ảnh bao nhiêu, mà chính là nhận được sự tôn trọng từ việc xin phép ý kiến tác giả, bởi chúng tôi luôn sẵn lòng cộng tác ảnh vì điều đó góp phần lan tỏa hình ảnh Bạc Liêu đến với nhiều người hơn”.

Còn tác giả nhiếp ảnh C.N cũng cho biết, thường xuyên xảy ra tình trạng đơn vị, tổ chức này phát tán ảnh (do tác giả cung cấp trước đó) cho một đơn vị, tổ chức khác sử dụng nhưng chưa có sự đồng ý của tác giả. Hay thông qua tổ chức thi ảnh, các đơn vị, địa phương dùng ảnh của tác giả để phục vụ công tác tuyên truyền trên cổng thông tin điện tử, pa-nô, ấn phẩm… nhưng lại không ghi tên tác giả. “Giận nhất là việc tùy tiện sử dụng ảnh nhưng không một lời xin phép tác giả, thậm chí cũng không ghi rõ tên người sáng tác”, C.N bày tỏ.    

Các tác giả nhiếp ảnh phải mất nhiều thời gian, công sức sáng tác để có những tác phẩm nghệ thuật. Trong ảnh: Các nhiếp ảnh gia sáng tác tại biển Nhà Mát năm 2019. Ảnh: H.T

MẠNH TAY VỚI ĐẠO ẢNH

Lâu nay, vi phạm tác quyền nhiếp ảnh đã trở thành thực trạng phổ biến, tạo tâm lý bức xúc, lo lắng với những người đam mê loại hình nghệ thuật này. Các tác giả đã nhiều lần phản ánh, thậm chí khiếu nại với các cơ quan, tổ chức liên quan nhưng việc giải quyết, xử lý vấn đề lại chưa được thực hiện một cách cứng rắn. Trong khi đó, Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2009 đã quy định nhiếp ảnh là một trong 12 loại hình được bảo hộ quyền tác giả.

Cũng theo anh C.N, sở dĩ tình trạng vi phạm tác quyền nhiếp ảnh vẫn còn tiếp diễn, một phần là do các tác giả ngại khiếu nại, không muốn làm lớn chuyện nên nhắm mắt cho qua. Do đó trước hết, mỗi tác giả phải hiểu rõ luật tác quyền để tự bảo vệ tác phẩm của mình. Đặc biệt là mạnh dạn hơn trong phản ánh, đấu tranh với hành vi vi phạm để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của tác giả.

Để chấn chỉnh tình trạng đạo ảnh, các tác giả nhiếp ảnh kiến nghị cơ quan chức năng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức của xã hội về luật tác quyền. Ngoài ra, phải mạnh tay trong xử lý hành vi vi phạm tác quyền nhiếp ảnh. Nghị định 131 của Chính phủ đã quy định mức xử phạt đối với hành vi vi phạm bản quyền hình ảnh: Phạt tiền từ 2 - 3 triệu đồng với hành vi sử dụng tác phẩm mà không nêu tên thật, bút danh tác giả, tên tác phẩm hoặc nêu không đúng tên thật hay bút danh tác giả, tên tác phẩm trên bản sao tác phẩm; phạt tiền từ 15 - 35 triệu đồng với hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.

Thực hiện đúng quy định tác quyền chính là thể hiện sự tôn trọng tác phẩm và ghi nhận thành quả lao động của tác giả. Chính vì vậy, bảo vệ tác quyền là việc làm hết sức cần thiết để tạo sự yên tâm, động lực cho các tác giả nhiếp ảnh tiếp tục sáng tạo, cống hiến cho đời nhiều tác phẩm nghệ thuật.

HỮU THỌ