Nhạc phẩm “Lên đường tòng quân”: Thời bình vẫn chắc tay súng

Những ngày này, trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu đang tổ chức ngày hội thanh niên nhập ngũ, chúng tôi gặp nhạc sĩ Lê Lương (tên thật Lê Dũng Cảm, phường 7, TP. Bạc Liêu) tìm hiểu về nhạc phẩm “Lên đường tòng quân”. Ca khúc được ông sáng tác trong 2 ngày cách nay tròn 40 năm, ngay sau ngày đất nước thống nhất, và vừa được tạp chí Văn hóa - Văn nghệ Bạc Liêu in lại vào tháng 12/2015.

Nhạc sĩ Lê Lương hát ca khúc “Lên đường tòng quân” do ông sáng tác.  Ảnh: N.Q

Non sông thu về một mối nên nhạc phẩm bắt đầu bằng những ca từ vui tươi và mong ước: “Ta đi tới lòng vui phơi phới. Nước non này chỉ có mùa xuân”. Song, không vì sống trong thanh bình mà mất cảnh giác, lơ là công tác bảo vệ Tổ quốc. Sau giải phóng, hằng năm hàng vạn thanh niên vẫn hăng hái lên đường nhập ngũ, huấn luyện, nắm chặt tay súng sẵn sàng chiến đấu. Suy nghĩ vậy, tác giả viết: “Tuổi xanh lên đường tòng quân. Vinh quang đổi bằng xương máu (…). Ta yêu xã hội chủ nghĩa. Càng đem sức mình dựng xây. Quét tan quân giặc nào khi xâm tới”. Đây là điều tâm đắc của nhạc sĩ đối với “đứa con tinh thần” này.

Về phần nhạc, ông sử dụng điệu thức dân tộc: rề, pha, son, la, đố (ngũ cung) để chuyển tải phần lời. Tiết tấu dồn dập, giai điệu đi lên, đi xuống hình dung như từng lớp sóng trào dâng tựa đoàn quân đi, phù hợp với không khí hòa bình, “đời lên no ấm” và khí thế tình nguyện thực hiện nghĩa vụ quân sự. Vì lẽ đó, theo chúng tôi, ca khúc này cần được phổ biến để hát tại những hội trại tòng quân trên địa bàn tỉnh.

“Lên đường tòng quân” là nhạc phẩm thuộc đề tài ca khúc chính trị mà nhạc sĩ Lê Lương theo đuổi suốt sự nghiệp sáng tác. Nhạc sĩ sinh năm 1935 này chia sẻ: “Đề tài chính trị không phải đề tài “khô” như nhiều người vẫn nghĩ. Đề tài khó viết là do tác giả không suy nghĩ, thâm nhập nhiều ở lĩnh vực đó, nên thiếu tình cảm, cảm xúc về nó”. Về đề tài này, ông có nhiều nhạc phẩm “vang bóng”, có thể kể đến “Tiểu đoàn U Minh”, “Du kích Tân Hưng Đông”, “Thanh niên 3 sẵn sàng”, hay viết về ngành Giáo dục trong sáng tác gần đây - “Biết bao lần cô thấy trăng lên”.

Mạnh Quân