Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11): Chung tay gìn giữ “báu vật” dân tộc

Là mái nhà chung của 54 dân tộc anh em chung sống thuận hòa, đất nước hình chữ S hội tụ những dòng sắc màu văn hóa đa dạng và đặc sắc. Trong đó, nhiều nét văn hóa hình thành và phát triển rực rỡ trong đời sống cộng đồng đã được nâng tầm thành những di sản văn hóa (DSVH). Cũng từ ý nghĩa quan trọng đó, Ngày DSVH Việt Nam ra đời để nhắc nhớ thế hệ hôm nay luôn tự hào, chung tay gìn giữ những “báu vật” của dân tộc.

Thế hệ trẻ được trau truyền đam mê, kỹ năng để giữ gìn nghệ thuật đờn ca tài tử.

NÊU CAO TINH THẦN TỰ TÔN DÂN TỘC

Ngược dòng thời gian về 29 năm trước, tháng 12/1993, quần thể di tích Cố đô Huế là di sản Việt Nam đầu tiên được UNESCO công nhận là DSVH thế giới. Dấu mốc quan trọng này không chỉ nêu cao tinh thần tự tôn dân tộc trong những người con Lạc, cháu Hồng mà còn mở đường cho nhiều di sản được vinh danh.

Trước yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định lấy ngày 23/11 hằng năm làm Ngày DSVH Việt Nam. Sự ra đời của ngày này nhằm phát huy truyền thống, ý thức trách nhiệm của những người làm công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản; động viên các tầng lớp xã hội tích cực tham gia sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị DSVH dân tộc.

Kể từ khi có Ngày DSVH, nhiều chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và các địa phương về bảo tồn, phát huy giá trị DSVH được ban hành và đi vào cuộc sống. Còn nhớ năm 2019, Bạc Liêu tưng bừng tổ chức Tuần Văn hóa - Du lịch, với điểm nhấn là không gian trình diễn DSVH các vùng, miền. Và trong khuôn khổ Ngày hội Văn hóa - Du lịch và Lễ hội Dạ cổ hoài lang vào cuối tháng 11 này, Bạc Liêu tiếp tục là điểm hẹn của các DSVH như: Ca trù (Hà Nội), Dân ca Quan họ (Bắc Ninh), Hát chèo (Ninh Bình)… và nghệ thuật Đờn ca tài tử (ĐCTT) Nam Bộ do Bạc Liêu làm đại diện. Với hoạt động này, các di sản sẽ có dịp hội tụ, lan tỏa bản sắc văn hóa Việt đến với người dân trong nước và bạn bè quốc tế.

Mô hình nghề làm muối Bạc Liêu được trưng bày, giới thiệu tại một sự kiện du lịch ngoài tỉnh. Ảnh: H.T

ÂM THẦM CUỘN CHẢY TRÊN ĐẤT BẠC LIÊU

Mang niềm tự hào của vùng đất phương Nam, nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ đã có hơn 100 năm bền bỉ ngấm vào đời sống tinh thần của người dân. Không đợi đến khi UNESCO vinh danh, phong trào ĐCTT sinh ra từ những vùng quê, được nuôi nấng trong “cái nôi” của biết bao gia đình đến nay vẫn là mạch sống ngầm cuộn chảy.

Trong dòng chảy đó, Bạc Liêu như một trong những mảnh đất màu mỡ giúp cho bộ môn nghệ thuật này luôn gìn giữ được sức sống mãnh liệt, trao truyền qua nhiều thế hệ. Dẫu có lúc thăng trầm, song tiếng đờn, lời ca vẫn âm thầm vang vọng trên đất Bạc Liêu; cái máu mê hát tài tử đã ăn sâu vào máu thịt của người dân. Cũng vì vậy, quê hương bản “Dạ cổ hoài lang” được bạn bè mến tặng cho tên là “đất tài tử”. Năm 2022, Đề án bảo tồn và phát huy giá trị DSVH phi vật thể nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ trên địa bàn tỉnh được ban hành tiếp tục khẳng định, Bạc Liêu không chỉ là “cái nôi” quan trọng mà còn là địa phương đầy tâm huyết, trách nhiệm trong bảo vệ DSVH này.

Cũng có từ lâu đời, nghề làm muối Bạc Liêu được điền tên vào danh sách DSVH phi vật thể quốc gia vào năm 2020. Nghề làm muối tuy nhọc nhằn, cuộc sống của người làm muối dẫu còn bấp bênh nhưng diêm dân bao đời vẫn nặng tình với hạt muối. Bởi, sản xuất muối không chỉ là cái nghề mà còn là niềm tự hào, một di sản được kết tinh từ biết bao giọt mồ hôi. Để bảo tồn và phát huy giá trị nghề làm muối, tỉnh đang quy hoạch điểm phát triển DL gắn với tham quan, trải nghiệm quy trình sản xuất muối, thưởng thức các món ăn từ hạt muối mang vị mặn nhưng hậu ngọt chỉ có ở Bạc Liêu.

Qua 14 năm, Ngày DSVH thật sự trở thành ngày hội lớn, góp phần thẩm thấu tinh hoa DSVH trong lòng mỗi người dân đất Việt. Hơn 20 DSVH trên cả nước được vinh danh, góp phần tô thắm hình ảnh Việt Nam ngàn năm gấm hoa. Và trong những sắc màu rực rỡ ấy, Bạc Liêu cũng chung tay làm cho những “báu vật” của dân tộc ngày càng tỏa sáng.

HỮU THỌ