Nâng cấp hệ thống thư viện cơ sở: Việc làm cấp thiết

Hệ thống thư viện cơ sở là một trong những thiết chế văn hóa quan trọng góp phần nâng cao trình độ dân trí cho người dân địa phương. Không những thế, đây còn được xem như trung tâm sinh hoạt văn hóa - thông tin, giải trí của cộng đồng dân cư. Tuy nhiên, điều đáng quan tâm là cơ sở vật chất của hệ thống thư viện tuyến xã, thị trấn đang xuống cấp trầm trọng, lượng sách không đủ đáp ứng nhu cầu đọc của người dân…

Gian nan khó vượt
Thực tế cho thấy, hiện vẫn còn nhiều xã trên địa bàn tỉnh đang “đau đầu” vì chưa có một thư viện và phòng đọc sách theo đúng nghĩa. Nhiều nơi phải mượn tạm một góc của trụ sở UBND xã để trưng bày sách, phía trên dán dòng chữ “Thư viện văn hóa xã” theo kiểu… đối phó! Theo thống kê của ngành chức năng, hiện tại toàn tỉnh chỉ có 42/56 xã có thư viện, số còn lại vẫn chưa đủ các tiêu chí để thành lập. 
Qua khảo sát, chúng tôi nhận thấy một số xã như: Vĩnh Hưng A (huyện Vĩnh Lợi), Vĩnh Hậu (huyện Hòa Bình), Phong Thạnh Đông A (TX. Giá Rai) đều đối mặt với khó khăn chung là sự xuống cấp trầm trọng của thư viện, phòng ốc nhếch nhác, thiếu ánh sáng, bụi phủ… Mỗi nơi có chưa đến 2.000 đầu sách, có nơi chỉ vài trăm. Còn dàn máy vi tính được xem là phương tiện điều hành hoạt động của thư viện điện tử thì lâu ngày không sử dụng, dẫn đến xuống cấp, hư hỏng, nằm co ro trong góc phòng. Điều đáng nói, do không có biên chế cho cán bộ phụ trách thư viện xã, nên đa phần đều phải kiêm nhiệm. Vì lẽ đó, họ bị chi phối nhiều việc, ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng công tác chuyên môn. Ông Nguyễn Văn Hòa (xã Vĩnh Hưng A, huyện Vĩnh Lợi) cho biết: “Do có nhu cầu tìm hiểu về kỹ thuật chăn nuôi heo giống, nên tôi tìm đến thư viện xã để nhờ cán bộ thư viện tư vấn sách để đọc. Nhưng lần nào đến nơi, tôi cũng đều thấy “cửa đóng then cài”. Vì vậy, tôi đã nhờ đứa cháu mua về đọc, chứ không đến thư viện xã nữa”. 
Mặc dù, mỗi năm Thư viện tỉnh đều có luân chuyển đầu sách cho các thư viện huyện để tăng cường về xã, nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân ở các địa phương. Cùng với đó, công nghệ số ngày càng tiện ích và hữu dụng nên người dân dễ dàng tiếp cận thông tin qua các kênh thông tin, mạng xã hội… Điều này dẫn đến lượng bạn đọc tìm đến thư viện ngày một thưa dần. 

Thư viện điện tử là một trong những mô hình hay cần được nhân rộng và phát huy ở tuyến cơ sở. 
Ảnh: N.V

Cần những giải pháp khả thi
Thời gian qua, Thư viện tỉnh đã tổ chức đoàn đến các địa phương nhằm khảo sát, tìm hiểu những khó khăn, vướng mắc để tháo gỡ, giúp các địa phương thuận lợi trong việc thành lập cũng như nâng cao chất lượng hoạt động của thư viện. Ông Đái Tiến Sơn, Phó Giám đốc Thư viện tỉnh, cho biết: “Chúng tôi đã tiến hành rà soát, kiểm tra, đối với địa phương nào chưa đủ điều kiện thành lập thư viện thì sẽ đề nghị lập phòng đọc và tủ sách công cộng. Sau đó, chúng tôi sẽ từng bước kiểm tra, củng cố để giúp các địa phương nâng cấp lên thành thư viện văn hóa xã theo như quy định”. 
Hiện nay, khi hệ thống thư viện được xem là một trong những yếu tố góp phần quan trọng đối với sự phát triển của xã hội thì việc tìm ra những giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động của thư viện nói chung, thư viện ở cơ sở nói riêng là điều rất cần thiết. Tại các thư viện tuyến cơ sở nên cử riêng một cán bộ phụ trách, tạo điều kiện để những người này tham gia tập huấn nghiệp vụ thư viện để nắm vững chuyên môn nhằm đáp ứng tốt yêu cầu của người dân. Không chỉ vậy, muốn hệ thống thư viện các cấp hoạt động tốt và phát huy hết công năng thì đòi hỏi tỉnh nên tạo điều kiện về kinh phí hoạt động để Thư viện tỉnh có thêm nguồn sách, báo ở nhiều lĩnh vực cung cấp, cũng như luân chuyển thường xuyên cho các thư viện cơ sở. Song song đó, chính quyền địa phương cũng nên quan tâm, tăng cường công tác tuyên truyền để hình thành văn hóa đọc trong cộng đồng. Ngoài ra, phối hợp chặt chẽ hơn nữa với tuyến trên trong việc quản lý về con người và cơ sở vật chất để giúp hệ thống thư viện cấp xã “sống lại” và phát huy hết khả năng vốn có. 
Huỳnh Hiếu