Cần vực dậy phong trào đua ghe Ngo

Từ lâu, đua ghe Ngo được xem là môn thể thao truyền thống, chứa đựng bản sắc văn hóa đặc trưng của người Khmer Nam bộ. Tại Bạc Liêu, phong trào đua ghe Ngo cũng được quan tâm, phát triển rộng rãi trong các phum sóc. Tuy nhiên, việc gìn giữ và phát huy giá trị môn thể thao này đang gặp nhiều khó khăn.
Nét văn hóa độc đáo của phum sóc
Theo thời gian, đua ghe Ngo ngày càng khẳng định được sức sống, tầm quan trọng trong đời sống tinh thần của người Khmer Bạc Liêu. Mỗi lần diễn ra giải đấu, sinh khí tại các phum sóc rộn ràng như mở hội. Mọi người cùng tập trung về chùa để đóng góp kinh phí sửa chữa, trang trí ghe, hỗ trợ các vận động viên tập tập luyện và thi đấu. Ai cũng hồ hởi và hy vọng đội nhà sẽ giành được vinh quang.
Hơn một thập kỷ qua, huyện Phước Long vẫn duy trì tổ chức giải đua ghe Ngo truyền thống chào mừng Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12). Sau mỗi năm, giải đấu lại thu hút số lượng vận động viên (VĐV), đội ghe về tham dự đông đảo hơn. Từng có mặt tại giải đấu này, chúng tôi cảm nhận được sự tưng bừng, sức hấp dẫn từ môn thể thao độc đáo của bà con Khmer. Dọc hai bên dòng kênh xáng Quản lộ - Phụng Hiệp, hàng chục ngàn khán giả reo hò, cổ vũ cho các đội ghe làm cho giải đấu vô cùng sôi động, tạo nên một ngày hội văn hóa mang đậm sắc màu dân tộc Khmer. Ông Hà Việt Sĩ, Phó Giám đốc Trung tâm VH-TT huyện Phước Long, cho biết: “Tổ chức giải đua ghe Ngo thường niên là một việc làm quan trọng nhằm tôn vinh nét đẹp văn hóa Khmer Nam bộ. Đặc biệt, đây còn là dịp để đồng bào các phum sóc trong và ngoài tỉnh thắt chặt hơn tinh thần đoàn kết, giao lưu và bào tồn văn hóa dân tộc mình”.
Ngoài Phước Long, huyện Hồng Dân và Hòa Bình cũng đăng cai tổ chức nhiều giải đua ghe Ngo chào mừng các sự kiện trọng đại của đất nước và địa phương. Mặc dù, quy mô tổ chức có phần khiêm tốn, nhưng giải đấu đã góp phần thúc đẩy phong trào thể dục - thể thao trong đồng bào Khmer. 

Đội ghe Ngo nữ chùa Ngan Dừa (huyện Hồng Dân) thi đấu tại Festival đua ghe Ngo Sóc Trăng lần thứ II - ĐBSCL năm 2015. Ảnh: H.T

Nhiều Khó khăn
Việc thường xuyên tổ chức, tham gia các giải đấu đã “giữ lửa” cho phong trào đua ghe Ngo tại Bạc Liêu. Tuy nhiên, sự phát triển của môn thể thao này không đồng bộ mà chỉ tập trung tại một số ít phum sóc. Đáng nói là nhiều năm qua, các đội ghe nam của Bạc Liêu không chứng tỏ được sức mạnh, mà đều trông chờ vào đội ghe nữ, cụ thể là đội nữ chùa Ngan Dừa (thị trấn Ngan Dừa, huyện Hồng Dân). Không phải Bạc Liêu không có những đội ghe nam mạnh, đủ sức cạnh tranh với các tỉnh bạn, mà vấn đề nằm ở sự thiếu quan tâm và đầu tư. Trước đây, Bạc Liêu từng sở hữu nhiều đội ghe nổi tiếng khi chinh phục hàng loạt các danh hiệu cấp khu vực. Đơn cử như đội ghe chùa Cái Giá Chót (xã Hưng Hội, huyện Vĩnh Lợi) đã một thời là “nỗi kinh hoàng” của biết bao đội ghe Ngo trong những năm 1984 - 2003. Thế nhưng, kể từ năm 2004 đến nay, ghe của chùa xuống cấp trầm trọng và không thể tham gia thi đấu. Thượng tọa Tăng Sa Vong, Trụ trì chùa Cái Giá Chót, cho biết: “Hiện nay, muốn đóng mới một chiếc ghe Ngo là điều rất khó khăn đối với chùa. Vì thiếu kinh phí nên nhiều năm qua, chùa không thể khôi phục lại danh hiệu đua ghe Ngo. Đây là điều hết sức đáng tiếc, gây trở ngại cho việc bảo tồn bản sắc văn hóa của phum sóc”.
Mặt khác, nhiều đội ghe đang đối mặt với bài toán về nguồn nhân lực. Hiện, việc tập hợp, tuyển chọn các VĐV vào đội ghe rất khó khăn. Bởi chế độ hỗ trợ cho họ hầu như là rất ít, thậm chí không có. Cũng vì vậy, nhiều VĐV không mặn mà tham gia thi đấu. Đặc biệt, công tác huấn luyện thi đấu cho các đội ghe cũng chưa được ngành chức năng chú trọng. Đó là những nguyên nhân khiến các đội ghe của Bạc Liêu “chết yểu” hoặc thi đấu không hiệu quả.
Hiện tại, các đội ghe Ngo của Bạc Liêu rất cần sự hỗ trợ từ các ngành chức năng. Đây không chỉ là động lực để các đội thi đấu đạt kết quả tốt, mà còn góp phần bảo tồn văn hóa, thể thao truyền thống của đồng bào Khmer.
TRỊNH HỮU