Nâng cao Chỉ số PCI: Cần lấy doanh nghiệp làm trung tâm

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa tổ chức công bố Báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2024 và đánh dấu 20 năm hành trình liên tục cải thiện môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Qua số liệu công bố này đã đặt ra nhiều vấn đề về môi trường đầu tư, kinh doanh ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), trong đó có Bạc Liêu.

BẠC LIÊU LẠI GIẢM TRÊN BẢNG XẾP HẠNG

Ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch VCCI, cho biết: “Năm 2024, báo cáo PCI cho thấy một bức tranh tích cực về cải thiện điều hành kinh tế cấp tỉnh. Điểm số trung vị đạt 67,67 điểm, tăng 1 điểm so với năm trước và là năm thứ 8 liên tiếp vượt mốc 60 điểm - ngưỡng được xem là phản ánh một môi trường kinh doanh thuận lợi. Đặc biệt, Chỉ số PCI gốc, chỉ số phản ánh chất lượng điều hành kinh tế cốt lõi đạt 68,18 điểm và cải thiện liên tục kể từ năm 2016. Đây là kết quả của sự bền bỉ, kiên trì cải cách của nhiều địa phương và sự giám sát tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp (DN)”. Đối với khu vực ĐBSCL, trong 10 địa phương đứng đầu bảng xếp hạng PCI năm 2024, vùng này góp mặt 3 tỉnh, gồm: Long An đứng thứ 3, Hậu Giang xếp thứ 7 và Đồng Tháp thứ 9. Một số địa phương khác như: Cần Thơ, Bến Tre, Trà Vinh… cũng có vị trí khá tốt. Các tỉnh còn lại đã rơi xuống nhóm trung bình hoặc cuối bảng, như Kiên Giang xếp hạng chót và Bạc Liêu thứ 62!

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao góp phần nâng cao Chỉ số PCI. Ảnh: K.T

Đáng quan tâm là trong công bố Chỉ số PCI năm 2024 vừa qua, có nhiều tỉnh liên tiếp bị giảm điểm dù đã rất cố gắng trong nâng cao chỉ số này. Như tỉnh Bạc Liêu, trong 10 chỉ số thành phần năm 2024, Bạc Liêu tiếp tục có 5 chỉ số thành phần bị giảm điểm, gồm: gia nhập thị trường, tiếp cận đất đai, tính minh bạch, chi phí không chính thức và đào tạo lao động, trong khi 5 chỉ số thành phần này đều là những “chỉ số cứng” liên quan đến quan hệ của cộng đồng DN với bộ máy công quyền. Cũng như, phản ánh sự hài lòng của DN về môi trường đầu tư, kinh doanh. Nếu năm 2023, chỉ số gia nhập thị trường được 7,82 điểm, thì sang năm 2024 chỉ còn 5,55 điểm. Từ điểm số này cho thấy, DN phải mất nhiều thời gian trong giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến DN và còn gặp khó, thậm chí bị nhũng nhiễu. Hoặc về chỉ số đào tạo lao động từ 4,90 điểm năm 2023 giảm xuống còn 5,80 điểm năm 2024 và đây là chỉ số thành phần 5 năm liền bị giảm điểm.

KHÔNG CHỈ LÀ CÔNG CỤ THAM KHẢO

Chỉ số PCI không chỉ là công cụ đánh giá năng lực điều hành cấp tỉnh, mà còn là “chiếc gương” để bộ máy công quyền tự soi và tự sửa chính mình. Theo Tiến sĩ Trần Hữu Hiệp - chuyên gia kinh tế vùng ĐBSCL: “Trong bối cảnh mới, nên xem xét thiết kế lại bộ Chỉ số PCI theo hướng ngoài việc đánh giá năng lực cạnh tranh, cần có thêm thước đo phản ánh mức độ phối hợp chính sách, khả năng phát triển vùng động lực và hiệu quả của đầu tư công liên kết vùng. Điều này càng cần thiết đối với những vùng có quy mô địa giới lớn với yêu cầu và đòi hỏi cao về phát triển bền vững”.

Sau sáp nhập các tỉnh, thành phố, cả nước chỉ còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh (gồm 28 tỉnh và 6 thành phố). Do vậy, quy mô và không gian của nền kinh tế sẽ rộng mở hơn gắn với tái cấu trúc bộ máy theo hướng tinh gọn và hiệu quả cũng đặt ra vấn đề trong thiết kế lại các chỉ số thành phần theo hướng có khen và có phạt, thay vì chỉ làm công cụ tham khảo. Điều này rất cần thiết trong việc phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu địa phương, đơn vị. Có vậy, mới thể hiện được vai trò lãnh đạo của Đảng và kiến tạo của Nhà nước lấy DN là chủ thể, là trung tâm trong kỷ nguyên vươn mình, hướng đến phồn vinh và loại dần ra bộ máy những cán bộ thiếu tâm huyết, năng lực và còn lợi dụng cơ chế, chính sách để gây khó cho DN.

KIM TRUNG