Tăng cường tiếng Việt cho trẻ em đồng bào dân tộc: Giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, khả năng giao tiếp

Với mục đích chuẩn bị tốt tiếng Việt cho trẻ trước khi bước vào lớp 1, đặc biệt là trẻ em người đồng bào dân tộc, các trường mẫu giáo, mầm non trong tỉnh đã xây dựng kế hoạch giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, khả năng giao tiếp bằng tiếng Việt...

Ngay từ đầu mỗi năm học, ngành Giáo dục đã chỉ đạo tất cả các trường mầm non, mẫu giáo phải xây dựng kế hoạch và chỉ đạo các lớp Lá có kế hoạch cụ thể cho việc tăng cường tiếng Việt cho trẻ 5 tuổi, đặc biệt là trẻ em đồng bào dân tộc. Đây cũng là một trong những nội dung quan trọng trong chương trình giáo dục mầm non (GDMN), nhất là GDMN ở những vùng khó khăn, vùng có đông đồng bào dân tộc sinh sống. Chỉ tiêu đưa ra là phấn đấu 100% trẻ dân tộc được giáo viên giúp đỡ trong giao tiếp hàng ngày bằng tiếng Việt.

Giờ học của trẻ lớp Lá - Trường mẫu giáo Vàng Anh (xã Vĩnh Trạch Đông, TP. Bạc Liêu). Ảnh: C.K

Qua thời gian thực hiện, với sự tận tâm của đội ngũ giáo viên đứng lớp, hầu hết trẻ em người dân tộc đều phát triển tốt khả năng giao tiếp bằng tiếng Việt, làm quen với chữ viết… Một trong những đơn vị làm tốt công tác này là Trường mẫu giáo Vàng Anh (ấp Biển Tây A, xã Vĩnh Trạch Đông, TP. Bạc Liêu). Trường có 9 lớp với tổng số 336 trẻ, nhưng có đến 205 cháu là người dân tộc. Riêng khối lớp Lá có 164 cháu thì có đến 110 cháu là người dân tộc. Với tỷ lệ trẻ người dân tộc cao như thế, trường không chỉ xây dựng kế hoạch năm, mà còn phải xây dựng kế hoạch giáo dục riêng cho từng tháng đối với khối lớp Lá nhằm giúp các cháu phát triển tốt khả năng giao tiếp, hòa đồng… để chuẩn bị tốt nhất tiếng Việt cho trẻ trước khi bước vào lớp 1. Cô Đào Thị Thanh Thúy, Hiệu trưởng Trường mẫu giáo Vàng Anh cho biết: “Trên cơ sở chương trình GDMN, tài liệu hướng dẫn thực hiện chương trình GDMN vùng khó khăn, chúng tôi lập kế hoạch chi tiết để giáo viên hướng dẫn, tăng cường tiếng Việt cho các trẻ là người dân tộc. Nhờ đó, đến cuối năm, hầu hết trẻ em người dân tộc đều phát triển tốt khả năng giao tiếp bằng tiếng Việt và đã làm quen với chữ cái…”.

Để làm tốt công tác này, ngay từ đầu năm học, Ban giám hiệu chỉ đạo các giáo viên khảo sát khả năng giao tiếp bằng tiếng Việt của trẻ người dân tộc như: vốn từ, kỹ năng nói, hiểu và diễn đạt câu…, thống kê theo từng mức độ, từng nhóm trẻ để có kế hoạch tổ chức lồng ghép nội dung chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ vào các hoạt động giáo dục theo các chủ đề phù hợp. Trên cơ sở đó, giáo viên sẽ có biện pháp tăng cường tiếng Việt cho các em thông qua các hoạt động giáo dục hàng ngày như: giao tiếp, học thơ, ca, các trò chơi dân gian… Nói thì dễ, nhưng để hướng dẫn trẻ làm đúng, nói đúng theo giáo viên bằng tiếng Việt là cả một quá trình dài và “gian khổ”. Một giáo viên chia sẻ: Thường vào mỗi đầu năm học, các trẻ rất ngại giao tiếp, giáo viên nói thì các em không hiểu, các em nói thì giáo viên không biết nên rất khó hòa đồng. Tuy nhiên, do được động viên, gần gũi nên các em dần dần hòa nhập, phát biểu… Một trong những “bí quyết” của giáo viên nơi đây là tìm hiểu, học tiếng dân tộc (thường là tiếng Khmer) để nói cho các em hiểu. Từ đó hướng dẫn các em nói, hiểu được tiếng Việt.

Biện pháp được giáo viên áp dụng để trẻ người dân tộc phát triển nhanh khả năng giao tiếp bằng tiếng Việt là thường xuyên dẫn dắt trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động hàng ngày. Chú ý biểu hiện của trẻ trong hoạt động giao tiếp để kịp thời giúp trẻ phát triển các kỹ năng nghe, hiểu, sử dụng từ, phát âm, hỏi và trả lời câu hỏi… Cuối mỗi chủ đề, giáo viên đánh giá chuẩn xác mức độ phát triển ngôn ngữ của trẻ để có cơ sở lập kế hoạch giáo dục tiếp theo. Theo dõi, phát hiện sớm những trẻ có khó khăn về ngôn ngữ, từ đó có biện pháp thích hợp để giúp đỡ trẻ. Bên cạnh đó, các trường cũng tăng cường và đa dạng hóa công tác tuyên truyền cho các bậc phụ huynh trong việc hỗ trợ tăng cường tiếng Việt cho trẻ 5 tuổi, trẻ dân tộc…

Với sự chuẩn bị chu đáo qua các biện pháp, giải pháp tăng cường tiếng Việt cho trẻ và sự tận tâm của đội ngũ giáo viên, hàng năm có hàng ngàn trẻ 5 tuổi có đủ “hành trang” bước vào lớp 1 cũng như phát triển toàn diện theo đúng tinh thần của chương trình GDMN.

CHÂU KHÁNH