Phát huy tinh thần tự học ở nhà của học sinh

Vì đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi nên học sinh (HS) bậc tiểu học, THCS thường lơ là, mải chơi và ít khi có ý thức tự giác học tập, ôn luyện khi ở nhà. Làm sao để rèn ở các em tinh thần tự giác học tập bất kể không gian, thời gian từ lúc nhỏ, đặc biệt là việc tự ôn luyện ở nhà là vấn đề được ngành Giáo dục rất quan tâm trong việc nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo trong giai đoạn mới.

Học sinh tiểu học các trường tham gia khảo sát chất lượng đầu vào lớp chất lượng cao tại Trường tiểu học Phùng Ngọc Liêm (TP. Bạc Liêu). Ảnh: Đ.K.C

 Phụ huynh cùng nhập cuộc

Quan tâm vấn đề này, vừa qua Phòng GD-ĐT các địa phương đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo với chuyên đề: “Hướng dẫn học sinh tiểu học và THCS tự học, tự nghiên cứu ở nhà, năm học 2016 - 2017”. Trong đó, nội dung quan trọng nhất được các đại biểu “mổ xẻ” là làm sao nâng cao được năng lực quản lý, phát huy được vai trò phối hợp giữa nhà trường - gia đình, cộng đồng xã hội trong việc khuyến khích học sinh tự học, tự nghiên cứu tại nhà. Và ý kiến được các đại biểu tán đồng nhất vẫn là kêu gọi sự nhập cuộc của phụ huynh, gia đình trong việc hỗ trợ HS học tập.

Tại hội thảo do Phòng GD-ĐT TX. Giá Rai chủ trì, nhiều tham luận hay được các đại biểu trình bày, thảo luận sôi nổi như: “Hiệu trưởng chỉ đạo phối hợp với gia đình - xã hội cùng thực hiện tăng cường công tác hướng dẫn HS tự học ở nhà đạt hiệu quả”; “Tổ trưởng chuyên môn tổ chức sinh hoạt chuyên môn và chỉ đạo tổ viên phối hợp với nhà trường - gia đình - xã hội cùng thực hiện tăng cường công tác hướng dẫn HS tự học ở nhà đạt hiệu quả”; “Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong việc phối hợp nhà trường - gia đình - xã hội cùng thực hiện công tác hướng dẫn HS tự học ở nhà”… Theo đó, những tồn tại, yếu kém, những nguyên nhân chủ quan, khách quan và những bài học kinh nghiệm hay… được các đại biểu thẳng thắn trao đổi, đóng góp.

Một đại diện của Ban Cha mẹ HS TX. Giá Rai cho rằng: “Nếu nhà trường, giáo viên chịu trách nhiệm hướng dẫn, đôn đốc, nhắc nhở HS về ý thức học tập tại lớp; thì gia đình, phụ huynh phải đặc biệt quan tâm, đôn đốc con em mình ý thức tự giác học tập tại nhà. Nếu làm được điều này một cách hiệu quả, đòi hỏi phụ huynh phải sẵn sàng nhập cuộc, theo dõi sát sao và dành thời gian quan tâm đến con em mình nhiều hơn. Đặc biệt, mỗi phụ huynh, thành viên lớn tuổi trong gia đình cần nêu gương cho con cháu trong việc tự nghiên cứu, học tập bất kể không gian, thời gian”.

Nhiều phụ huynh thừa nhận rằng, cũng vì quá thương con, thấy con hết học chính khóa rồi lại tất bật học thêm ở bên ngoài, các cháu ít có thời gian để vui chơi, giải trí nên thay vì nhắc nhở con cái học tập, nhiều phụ huynh lại “thả cửa” để con có thời gian thư giãn. Bởi vậy, dù các cháu có học thật nhiều, nhưng hiệu quả đạt được không cao! Cho nên, giờ đây có bận rộn công việc cách mấy, chúng tôi vẫn dành thời gian để đôn đốc, nhắc nhở con em mình về ý thức tự học, tự nghiên cứu tại nhà.

 Đánh động ý thức tự giác của HS từ lúc nhỏ

Phát huy tính tích cực học tập chủ động, sáng tạo cho HS là một nguyên tắc trong quá trình dạy học của thầy, cô giáo, đồng thời cũng là mục tiêu quan trọng trong việc tự học, tự rèn luyện phương pháp ôn tập của từng HS. Làm sao để HS biết được cách tiếp thu bài nhanh, hiệu quả; thực hành kỹ năng học tập hợp lý để tạo cho mình một cách học riêng ở trường - ở nhà tối ưu nhất… là vấn đề được nhiều người quan tâm. Và câu trả lời thỏa đáng nhất chính là việc kêu gọi “cộng đồng trách nhiệm” giữa nhà trường - gia đình - xã hội trong việc đánh động ý thức tự giác học tập của HS ngay từ lúc nhỏ.

Nếu như nhà trường, giáo viên, các tổ chức đoàn thể nhà trường giữ vai trò then chốt trong việc đôn đốc, nhắc nhở các em ôn luyện tại trường, trong đó đặc biệt chú trọng vấn đề lấy HS làm trung tâm trong tất cả các hoạt động. Giáo viên chỉ nên là người hướng dẫn, gợi mở vấn đề, giải tỏa những khó khăn, gút mắc trong quá trình định hướng HS học tập; đồng thời, hãy động viên, khích lệ và tin tưởng học trò mình có thể làm được hoặc giải quyết tốt hơn yêu cầu đã đặt ra. Có như vậy HS mới cảm thấy tự tin và phát huy tối đa những năng lực sẵn có và hiệu quả, chất lượng học tập của các em sẽ được nâng lên đáng kể. Một khi việc học tập tại trường đạt hiệu quả sẽ hình thành trong các em ý thức tự giác, say mê học tập ngay từ những lớp nhỏ và dần dà ý thức kia sẽ theo các em trong hành trình học tập suốt đời.

Còn gia đình, xã hội hãy tin tưởng, tạo điều kiện tốt nhất để các em có cơ hội được bộc lộ sở trường, sở đoản từ sớm. Từ đó, chúng ta sẽ giáo dục các em có định hướng, khơi gợi trong các em những đam mê và việc hình thành ý thức tự học, tự nghiên cứu của HS tại nhà sẽ không còn là vấn đề nan giải!

Kim Trúc