Những “hạt sạn” của kỳ thi THPT quốc gia - năm 2017

Khi các TS đang nghỉ dưỡng sức để tiếp tục bước vào “cuộc đua” chọn trường, chọn ngành, thì dư luận xã hội vẫn tranh cãi “nảy lửa” về những “hạt sạn” của kỳ thi THPT quốc gia năm nay. Dù rằng vẫn còn những luồng ý kiến trái chiều về kỳ thi, nhưng tất cả đều hướng đến mục tiêu chung là làm cho kỳ thi hoàn hảo, nhận được sự đồng thuận cao của toàn xã hội và xứng tầm với vai trò “2 trong 1” của kỳ thi quốc gia.

Thí sinh tham gia thi môn Ngữ văn tại kỳ thi THPT quốc gia - năm 2017. Ảnh: Đ.K.C

Cùng nhặt “sạn”

Sau khi kết thúc đề thi Ngữ văn thì từ “thấu cẩm”, “trắc ẩn” được lan truyền với tốc độ chóng mặt, rồi trở thành “từ khóa” để các bạn trẻ sử dụng khi bày tỏ về một vấn đề nào đó trong cuộc sống. Trong khi nhiều TS tỏ ra thích thú, khen đề Ngữ văn hay, mở thì giới văn chương lại cho rằng đoạn trích trong cuốn sách “Thiện, Ác và Smartphone” của tác giả Đặng Hoàng Giang thiếu tính văn chương, từ ngữ gây khó hiểu và chưa xứng tầm để được sử dụng trong một đề thi mang tính quốc gia. “Ai đã từng đọc qua cuốn sách này sẽ phải trầm trồ về những vấn đề rất thời sự hiện nay được đề cập như: “văn hóa làm nhục thời mạng xã hội”, lên cấp ba đã biết lướt Facebook, Zalo thuần thục, sẵn sàng “ném đá” không thương tiếc người khác… Nhưng có điều đây là lần đầu tiên đề thi Ngữ văn sử dụng một văn bản trong tác phẩm vừa “ra lò” của một gương mặt mới, chứ không phải tác phẩm kinh điển, nên đã gây ra những luồng ý kiến trái chiều”, một giáo viên dạy Văn ở huyện Hồng Dân bày tỏ quan điểm.

Tranh cãi về “thấu cảm” chưa lắng dịu, thì đề Vật lý tiếp tục có sai sót khi có khoảng 7 mã đề (MĐ) được đính chính. Lý giải điều này, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT - Bùi Văn Ga, Trưởng Ban chỉ đạo kỳ thi THPT quốc gia - năm 2017 giải thích sai sót do lỗi kỹ thuật. Theo đó, trong quá trình in đề thi bị sai, khi phát hiện Bộ GD-ĐT đã có văn bản gửi từng điểm thi về sự cố và hướng dẫn xử lý từ trước, nên không ảnh hưởng đến TS. Ông cũng giải thích thêm, tờ đính chính được kèm theo MĐ thi của TS, nên TS nhận được cả hai khi làm bài thi.

Nhiều giáo viên tiếp tục “nhặt sạn” trong đề thi Lịch sử. Cụ thể, ở câu hỏi 5 (MĐ 305), câu 23 (MĐ 311), câu 13 (MĐ 319), câu 19 (MĐ 321) có hỏi: Giai cấp, tầng lớp nào giữ vai trò động lực của phong trào cách mạng 1930 - 1931 ở Việt Nam? Đáp án là: Giai cấp công nhân và nông dân. Vậy “tầng lớp” bỏ đi đâu?! Nếu TS căn cứ vào từ khóa của câu hỏi có từ “tầng lớp”, mà chọn đáp án: Giai cấp công nhân, nông dân và trí thức sẽ mất đi 0,25 điểm. Hay như câu hỏi 5 (MĐ 304), câu 9 (MĐ 306), câu 1 (MĐ 314), câu 1 (MĐ 320): Trong những năm 20 của thế kỷ XX, ở Việt Nam tổ chức nào dưới đây ra đời sớm nhất? Đáp án là: Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Nhưng tổ chức này ra đời (6/1925) ở Quảng Châu - Trung Quốc!? Như vậy, TS có quyền trả lời bất cứ tổ chức nào vì đề hỏi không chính xác.

Câu hỏi mơ hồ, thiếu thông tin để TS chọn được phương án chính xác cũng xảy ra trong đề thi Giáo dục công dân với câu hỏi 115 (MĐ 305) và câu 119 (MĐ 301).

Đó là còn chưa kể việc TS phải làm bài thi tổ hợp liên tục với 3 môn thành phần trong một  buổi, thời gian nghỉ giữa 2 bài thành phần chỉ vỏn vẹn 10 phút khiến TS vô cùng căng thẳng, mệt mỏi. 2 bài thi tổ hợp chỉ là sự lắp ghép cơ học để rút ngắn thời gian chứ chưa mang tính đổi mới, tích hợp. Vẫn còn tồn tại “độ vênh” khó dễ giữa các MĐ gây ảnh hưởng đến kết quả làm bài của TS.

Đề chưa đủ “đô” phân loại vào đại học

Nhìn vào bình diện chung, có thể thấy tất cả đề thi THPT quốc gia năm nay đều có nhiều câu hỏi “dễ thở” hơn năm ngoái, nên cũng đồng nghĩa điểm trung bình của mỗi môn thi sẽ cao hơn. Và kéo theo đó phổ điểm sẽ cao, điểm trúng tuyển vào các trường đại học cũng sẽ ngất ngưởng.

Có theo sát kỳ thi mới thấy sau mỗi buổi thi rất nhiều TS phấn khởi rời phòng thi và chắc mẩm mình sẽ được 6 - 7 điểm, thậm chí là cao hơn. Bởi lẽ, đây là kỳ thi THPT quốc gia vừa lấy kết quả xét tốt nghiệp, vừa xét tuyển đại học, cao đẳng nên 60% câu hỏi nằm ở mức độ căn bản, TS trung bình - khá có thể làm được; TS khá - giỏi có thể được điểm cao hơn. Và chuyện “bội thu” kết quả tốt là điều dễ hiểu!

Tuy nhiên, các chuyên gia giáo dục lại bày tỏ lo lắng về chất lượng đầu vào đại học, vì với đề thi này chưa đủ “đô” để phân loại mạnh mẽ TS. Vẫn biết từng môn thi, bài thi, đề thi đã có những câu hỏi phân loại TS. Nhưng ở mục tiêu xét tuyển đại học thì đề thi nên có tính phân loại cao hơn nữa. Nghĩa là phổ điểm rải đều ra và điểm cực đại của phổ điểm nằm trong vùng điểm trung bình để các trường có thể lựa chọn TS phù hợp vào các ngành đào tạo, ở các nhu cầu đầu vào khác nhau.

Dẫu vẫn còn nhiều luồng dư luận về kỳ thi THPT quốc gia - năm 2017, nhưng một thực tế phải ghi nhận là kỳ thi đã nhận được sự đồng thuận cao của toàn xã hội vì tiết kiệm chi phí thi cử, giảm thiểu quay cóp, tiêu cực, giải tỏa áp lực, căng thẳng... Thiết nghĩ, những “hạt sạn” được dư luận xã hội “nhặt” ra sẽ là bài học, kinh nghiệm quý báu trong đổi mới thi cử những năm tới.

Kim Trúc