Nghịch lý ở các trường dạy nghề

Cơ sở vật chất khang trang, đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm, trang thiết bị dạy nghề đầy đủ… nhưng lại không có học viên theo học. Tình trạng này khiến các trường trung cấp, cao đẳng nghề trong tỉnh “dở khóc, dở cười” nhiều năm nay.

Nghịch lý này đặt ra dấu hỏi cho các ngành quản lý trong công tác tư vấn, phân luồng đào tạo tại địa phương.

Vất vả tuyển sinh

Với một tỉnh đang thực hiện chuyển dịch cơ cấu từ nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ… thì việc đào tạo đội ngũ lao động có tay nghề để cung cấp cho các doanh nghiệp trên nhiều lĩnh vực được xác định là hướng đi đúng đắn. Nhất là hiện nay tỉnh đang đẩy mạnh công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn, đặc biệt là lao động nghèo, cận nghèo để thực hiện chiến lược thoát nghèo bền vững. Tuy nhiên, hiện nay các trường nghề trên địa bàn tỉnh lại rất vất vả trong công tác tuyển sinh, có nghề nhiều năm liền không có học viên theo học.

Giờ thực hành của học viên Trường cao đẳng Nghề Bạc Liêu. Ảnh: C.K

Đơn cử như Trường cao đẳng Nghề Bạc Liêu, hiện đào tạo 7 nghề cao đẳng và 10 nghề trung cấp, nhưng trong năm học 2014 - 2015 này chỉ tuyển được 176 học viên. Nhiều nghề dù cơ sở vật chất đầy đủ, đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm nhưng không thu hút được học viên như: Cơ khí, Cơ điện nông thôn… Điều đáng nói là một nghề như Cơ điện nông thôn trước đây được Tổng cục Nghề chọn là nghề trọng điểm quốc gia để góp phần xây dựng nông thôn mới nhưng vẫn không có học viên.

Trường trung cấp Nghề Bạc Liêu (xã Long Thạnh, huyện Vĩnh Lợi) - một ngôi trường mới được xây dựng khang trang, đầu tư trang thiết bị dạy nghề mới tinh cũng đang đứng trước nguy cơ “chết yểu”. Đó là một nghịch lý tồn tại trong nhiều năm đối với vấn đề đào tạo nghề, đào tạo nguồn nhân lực có tay nghề tại địa phương như một lời thách thức đối với các nhà quản lý.

Phân luồng chưa hợp lý

Dù trên lý thuyết thì nguồn “cung” cho các trường dạy nghề trong tỉnh rất nhiều, nhưng thực tế nhiều trường lại tuyển được rất ít học viên. Minh chứng rõ nhất cho điều này là mỗi năm trên địa bàn tỉnh có khoảng 5.000 học sinh tốt nghiệp THPT (năm 2013 toàn tỉnh có 4.850 thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT, trong đó có 4.654 thí sinh đỗ tốt nghiệp; tương tự, năm 2014 toàn tỉnh có 4.995 thí sinh dự thi tốt nghiệp, trong đó có 4.839 thí sinh đỗ tốt nghiệp…), nhưng chỉ có chưa đến một nửa trong số đó vào được đại học, vậy số học sinh còn lại đi đâu, làm gì? Đó là chưa kể đến con số vài ngàn học sinh sau khi hoàn thành chương trình THCS không tiếp tục học chương trình THPT. Vậy mà tình trạng “thừa thầy, thiếu học viên” đã diễn ra tại các trường nghề trong một thời gian dài vẫn không có lời giải.

Ông Trần Văn Chiêu, Hiệu trưởng Trường cao đẳng Nghề Bạc Liêu lý giải: Nguyên nhân của nghịch lý “thừa thầy, thiếu học viên” là do tâm lý “thích làm thầy hơn làm thợ” của học sinh và gia đình. Hầu hết các gia đình đều muốn con em mình vào đại học. Một nguyên nhân nữa là do công tác tư vấn, phân luồng đào tạo chưa tốt, chưa hợp lý nên hầu hết học sinh đều chọn ngành, nghề chưa sát với thực tế, nhu cầu của xã hội. Nguyên nhân này đã được chỉ ra nhiều năm nhưng chưa có biện pháp khắc phục triệt để nhằm tái cân bằng công tác đào tạo giữa các ngành, nghề và cũng nhằm đáp ứng tốt nhu cầu phát triển nguồn nhân lực của tỉnh.

Theo phân tích của các nhà quản lý giáo dục, một học viên trung cấp nghề khi ra trường vẫn có thể tìm được việc làm với mức lương từ 3,7 - 6 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, thời gian đào tạo lại ngắn hơn rất nhiều so với đại học, chưa kể chi phí đào tạo, chi phí học rẻ hơn rất nhiều. Vì vậy, nếu phải tính “bài toán kinh tế” trong công tác đào tạo thì rõ ràng hiện nay việc học nghề sẽ có cơ hội việc làm, ổn định nghề nghiệp hơn so với học đại học.

CHÂU KHÁNH