Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên

Học sinh Trường THCS Lê Hồng Phong tham quan Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh tại xã Châu Thới (huyện Vĩnh Lợi). Ảnh: Đ.K.C

Trước thực trạng ngày càng nhiều học sinh - sinh viên (HS-SV) tỏ ra lúng túng trong việc ứng xử trước những vấn đề xảy ra trong cuộc sống hoặc cư xử thô vụng trong các mối quan hệ, thì vấn đề giáo dục kỹ năng sống (KNS) cho HS-SV đang trở nên cấp thiết!

TẦM QUAN TRỌNG CỦA GIÁO DỤC KNS

KNS có thể hiểu là một tập hợp những khả năng được rèn luyện để đáp ứng các nhu cầu cụ thể, thiết yếu của cuộc sống. KNS giúp mỗi cá nhân tồn tại và thích ứng với cuộc sống, xử lý những tình huống diễn ra trong cuộc sống một cách nhanh nhạy, hiệu quả. Nhiều nghiên cứu khẳng định rằng, KNS quyết định đến 85% sự thành công của con người trong cuộc sống.

Tại Trường đại học Bạc Liêu, khi được hỏi về sự cần thiết của KNS, trong số 300 sinh viên được khảo sát thì có đến 269 sinh viên (chiếm 89,7%) trả lời rất cần thiết. Bởi họ cho rằng kiến thức chuyên môn có thể nhanh chóng bị lỗi thời trong thời đại hiện nay, nhưng KNS sẽ đi theo họ mãi mãi, giúp họ dễ dàng thích nghi, phản ứng nhanh chóng với những biến động phức tạp của xã hội và làm chủ cuộc sống của mình. Không những thế, KNS còn có vai trò quyết định đến nhân cách, bản lĩnh của mỗi con người và là thước đo để thẩm định giá trị của mỗi cá nhân.

Bàn về tầm quan trọng của việc giáo dục KNS cho HS-SV, TS. Đào Hoàng Nam (Phó Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh) cho rằng: “Thiếu KNS, con người sẽ không biết cách hợp tác, tạo dựng và gìn giữ các mối quan hệ cần thiết trong xã hội; không biết giải quyết tốt các mâu thuẫn, xung đột luôn nảy sinh trong cuộc sống, không biết tự mình hoàn thiện bản thân; dễ rơi vào lầm lạc, ấu trĩ trong giao tiếp xã hội… Và như thế, dù có kiến thức chuyên môn giỏi, con người cũng không biết lấy đó làm nền tảng để vươn đến thành công”.

Và thực tế, nhiều câu chuyện đau lòng xoay quanh việc thiếu KNS đã xảy ra như: giải quyết mâu thuẫn bằng bạo lực; bỏ nhà đi hoang, kết bè phái với những phần tử xấu rồi vướng vào tệ nạn xã hội, lao lý; yêu sớm và hậu quả là xuất hiện ngày càng nhiều bà mẹ trẻ ở độ tuổi HS-SV, nhiều đứa trẻ bị bỏ rơi…

GIÁO DỤC KNS BẰNG CÁCH NÀO?

Có rất nhiều biện pháp để trang bị, giáo dục KNS cho HS-SV. Theo đó, đối với bậc mầm non, tiểu học, do nhận thức của các em còn non nớt, đơn giản nên giáo dục KNS chính là hướng các em đến những chuẩn mực của cái đẹp trong nhân cách, trong tâm hồn thông qua việc chấp hành nghiêm túc nội quy trường học, lễ phép, đạo đức, chăm ngoan học giỏi, giúp đỡ bạn bè, người già neo đơn… Các trường cũng cần tăng cường những hoạt động ngoại khóa như tham quan vườn trường, trồng cây xanh; tham quan các di tích lịch sử - văn hóa địa phương… để giáo dục các em tình yêu thiên nhiên, ý thức bảo vệ môi trường, trân trọng và tự hào trước những thành quả cách mạng của cha ông…

Kế thừa những nền tảng KNS từ bậc tiểu học, đối với bậc THCS, THPT cần có những buổi ngoại khóa, hội thảo chuyên đề về giáo dục KNS như: giáo dục giới tính, một số kỹ năng mềm trong giao tiếp; tham quan, trao đổi kinh nghiệm với một số đơn vị giáo dục trong và ngoài tỉnh mạnh về giáo dục KNS để có những trải nghiệm từ thực tế. Và thông qua các chuyến về nguồn tại các di tích lịch sử - văn hóa địa phương hoặc các tỉnh bạn sẽ là cơ hội tốt để HS-SV trang bị những kỹ năng cần thiết về đoàn kết tập thể; hỗ trợ lẫn nhau trong giao lưu, tìm hiểu về văn hóa - lịch sử, con người; kỹ năng thu hút đám đông, phát biểu trước tập thể...

Đối với sinh viên, việc giáo dục KNS lại càng cần thiết! Bởi họ đang đứng trước ngưỡng cửa của cuộc sống. Khi ra trường, không còn thầy cô bạn bè bên cạnh, họ phải tự chịu trách nhiệm trước bản thân, gia đình và xã hội. KNS sẽ giúp họ tự bước đi một cách vững chãi và thành công trong công việc, cuộc sống. Tại Trường đại học Bạc Liêu, hoạt động giáo dục KNS được sinh viên toàn trường nhiệt tình hưởng ứng. Sau khi tham gia các lớp dạy về KNS, họ đã chứng tỏ sự tự tin, mạnh dạn trước đám đông, biết và thực hành những nguyên tắc giao tiếp cơ bản, biết nhận diện giá trị bản thân…

Tuy nhiên, vẫn còn một số đơn vị giáo dục, HS-SV vẫn chưa nhận thức đầy đủ, toàn diện tầm quan trọng của KNS. Vì vậy, ngành chức năng, các đơn vị giáo dục cần tổ chức nhiều hơn nữa các buổi giao lưu, hội thảo chuyên đề về KNS để hoạt động này được tuyên truyền sâu rộng và có sức lan tỏa mạnh mẽ trong HS-SV.

KIM TRÚC