Duy trì, củng cố hoạt động của các trung tâm học tập cộng đồng đến năm 2020: Thực trạng và giải pháp

Từ lâu, Trung tâm học tập cộng đồng (TTHTCĐ) ở địa phương được ví như “Nhà trường của cộng đồng”, là nơi tạo ra cơ hội học tập cho mọi người nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống. Thế nhưng, những khó khăn về cơ sở vật chất, kinh phí hoạt động, con người, khâu tổ chức và quản lý… đang khiến nhiều TTHTCĐ hoạt động kém hiệu quả. Để duy trì, củng cố hoạt động các trung tâm đến năm 2020, thiết nghĩ cần phải có những giải pháp căn cơ.

TTHTCĐ thị trấn Châu Hưng (huyện Vĩnh Lợi) nằm trong một trường học vì thiếu cơ sở vật chất. Ảnh: Đ.K.C

Thực trạng TTHTCĐ hiện nay

Toàn tỉnh hiện có 64/64 phường, xã, thị trấn có TTHTCĐ. Ban giám đốc trung tâm được hưởng chế độ phụ cấp theo mức lương tối thiểu. Trong năm học 2016 - 2017, có 235 cán bộ quản lý, 485 báo cáo viên, cộng tác viên và 28 giáo viên biệt phái làm việc tại 64 trung tâm này.

Theo ghi nhận của chúng tôi, hiện nay hầu hết TTHTCĐ chưa có trụ sở riêng, phần lớn được bố trí một phòng đặt ở UBND xã, trường học, thiết chế văn hóa, thư viện xã… Năm 2010, mỗi TTHTCĐ được hỗ trợ kinh phí ban đầu từ ngân sách Nhà nước là 30 triệu đồng để mua sắm trang thiết bị (máy tính, bàn ghế, tủ làm việc…). Đến năm 2016, có 33/64 trung tâm kết hợp với thiết chế văn hóa xã, bưu điện, thư viện; có 51 trung tâm có tủ sách riêng. Và hiện tại kinh phí hoạt động của các trung tâm phụ thuộc vào nguồn đóng góp của các cá nhân, cộng đồng, hoặc tài trợ của các tổ chức kinh tế - xã hội trong và ngoài nước, các đơn vị sản xuất - kinh doanh, các đoàn thể và nguồn kinh phí được giao khi tham gia các chương trình, dự án tại địa phương nên khó có thể phát huy những công năng vốn có.

Theo ông Võ Thanh Giang, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT, toàn tỉnh có 12 TTHTCĐ hoạt động tốt, 12 trung tâm hoạt động khá, 31 trung tâm hoạt động trung bình, 9 trung tâm hoạt động yếu. Trong năm 2016, đã có gần 100 người tham gia chương trình xóa mù chữ và giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ; gần 11.000 lượt người tham gia các lớp đào tạo nghề ngắn hạn; 33.869 lượt người tham gia các chuyên đề; 3.679 lượt người được giáo dục kỹ năng sống… tại các TTHTCĐ trên toàn tỉnh. Hầu hết các lớp xóa mù chữ được tổ chức theo cụm, nhóm lớp và được dạy tại các điểm trường tiểu học, trụ sở ấp, nhà dân. Riêng các lớp chuyên đề, học nghề ngắn hạn được tổ chức dưới nhiều hình thức: lớp học, hội thảo, tọa đàm, sinh hoạt câu lạc bộ…

Thế nhưng, thực trạng chung của các TTHTCĐ hiện nay là Ban giám đốc đều kiêm nhiệm, thường xuyên thay đổi nên việc điều hành gặp nhiều khó khăn. Vấn đề kinh phí cũng đang là mối lo chung khi các trung tâm không được cấp kinh phí hoạt động từ nguồn ngân sách; việc thực hiện xã hội hóa để tạo nguồn cũng không dễ dàng nên ảnh hưởng lớn đến kinh phí tổ chức các hoạt động. Đó là còn chưa kể tình trạng thiếu trang thiết bị phục vụ truyền thông, nhiều trang thiết bị hư hỏng, cần được sửa chữa. Bên cạnh đó, công tác chỉ đạo của ngành Giáo dục, sự phối hợp giữa ngành với Hội Khuyến học trong việc nâng cao chất lượng, hiệu quả, tổ chức và hoạt động của các TTHTCĐ còn nhiều hạn chế…

... Và những giải pháp đến năm 2020

Tại hội thảo “Thực trạng và giải pháp duy trì, củng cố hoạt động các TTHTCĐ đến năm 2020” do Sở GD-ĐT và Hội Khuyến học tỉnh phối hợp tổ chức vừa qua, đã có 7 tham luận rất xác đáng đại diện các TTHTCĐ phường, xã, thị trấn được trình bày. Hầu hết các tham luận này đều “nhìn thẳng, nói thật” về thực trạng hoạt động, cũng như như khó khăn, vướng mắc của TTHTCĐ đơn vị mình. Và những khó khăn ấy cũng là khó khăn chung của các trung tâm trên toàn tỉnh trong giai đoạn hiện nay.

Từ những khó khăn, tồn tại ấy, đại diện TTHTCĐ xã Định Thành (huyện Đông Hải) cho rằng: “Để duy trì, củng cố hoạt động các trung tâm đến năm 2020, các cấp có thẩm quyền, các ban ngành liên quan cần hỗ trợ thêm nguồn kinh phí hoạt động. Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất cho một số trung tâm; trang bị thêm đồ dùng, thiết bị, sách giáo khoa, tài liệu phục vụ cho công tác giảng dạy; tổ chức tham quan, học tập kinh nghiệm các mô hình điển hình trong và ngoài tỉnh để các TTHTCĐ tham khảo, rút kinh nghiệm”.

Đại diện TTHTCĐ phường 3 (TP. Bạc Liêu) thì hiến kế: “Hàng năm, Sở, Phòng GD-ĐT nên thường xuyên mở các lớp tập huấn để bồi dưỡng, nâng cao năng lực quản lý, nhất là kỹ năng lập kế hoạch tổ chức và quản lý cho ban giám đốc TTHTCĐ. Bố trí cho trung tâm phường một cán bộ chuyên trách, phụ trách luôn công tác phổ cập giáo dục. Đồng thời, các phường nội ô thành phố nên thành lập một TTHTCĐ liên phường thì hoạt động sẽ hiệu quả hơn”.

Từ những hiến kế thiết thực của các đại biểu tại hội thảo, tin rằng việc duy trì, củng cố hoạt động của các trung tâm đến năm 2020 sẽ có nhiều chuyển biến rõ rệt.

Kim Trúc