Tiến tới Đại hội VIII Mặt trận Tổ quốc Việt Nam: Cơ hội và thách thức

Có thể nói, hơn lúc nào hết Mặt trận cần nâng cao vai trò có tính lịch sử trong việc tập hợp lực lượng nhằm phát huy tốt nhất sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Muốn vậy, không thể không nghiên cứu, đánh giá chuẩn xác cơ hội và thách thức đối với nhiệm vụ có tính chiến lược này.

Trước tiên phải nhìn nhận, đánh giá tình hình trong nước và quốc tế tác động đến sự nghiệp đại đoàn kết toàn dân tộc. Tình hình trong nước có những khoảng sáng trong bức tranh tổng thể về sự ổn định chính trị và tăng trưởng kinh tế tuy có sụt giảm, nhưng vẫn ở mức tương đối cao trong khu vực. Tuy nhiên, vấn đề tập hợp lực lượng phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc đôi khi không hoàn toàn phụ thuộc vào những yếu tố như ổn định chính trị hay tăng trưởng kinh tế.

Trong lịch sử, có những lúc đất nước đang chìm trong thảm họa đói nghèo, tình hình chính trị rối ren do nhân dân phải chịu mấy tầng áp bức Nhật, Pháp và chế độ phong kiến suy tàn, chính lúc đó nhân dân Việt Nam từ già đến trẻ, từ nông dân, công nhân, trí thức, tiểu thương… và hầu như tất cả người Việt Nam có lòng yêu nước là đoàn kết xung quanh Mặt trận Việt Minh làm nên Cách mạng tháng Tám, lập nên Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, thay đổi về cơ bản tiến trình cách mạng Việt Nam. Vì sao ngay trong đói nghèo cùng cực (hơn hai triệu người chết đói), hơn 90% dân số mù chữ, chính sách đàn áp, tuyên truyền của thực dân Pháp, phát xít Nhật với mạng lưới mật vụ ghê rợn, lại thêm các đảng phái chính trị có xu hướng chính trị chống lại Đảng Cộng sản… vậy mà tất cả những cái đó vẫn không cản được dân ta đứng về phía Việt Minh, đoàn kết thành một khối thống nhất tạo nên sức mạnh giành chính quyền trên phạm vi cả nước.

Xem vậy, ta thấy rằng chất keo kết dính toàn dân chính là bởi Đảng, Mặt trận Việt Minh không có lợi ích nào khác ngoài lợi ích của nhân dân, hay nói một cách khác, Đảng với dân, dân với Đảng hòa trong một mục tiêu tối thượng: đánh đuổi giặc ngoại xâm, giành độc lập tự do cho dân tộc, cơm no, áo ấm, hạnh phúc cho nhân dân. Đảng tiên phong, “đảng viên đi trước, làng nước theo sau” không ngại hy sinh, xung phong vào những nơi gian khổ nhất, hy sinh nhiều nhất cả vật chất và cả tính mạng mình. Khối đại đoàn kết toàn dân tộc càng ngày càng mở rộng, ngày càng hùng mạnh theo tiến trình của cách mạng giải phóng dân tộc trong kháng chiến chống thực dân Pháp, cũng như trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bài học lịch sử ấy còn có ý nghĩa thời sự trong việc tập hợp lực lượng, xây dựng khối Đại đoàn kết toàn dân tộc vững mạnh trong tình hình hiện nay.

Hiện nay, tình hình kinh tế, chính trị khá hơn trước rất nhiều. Tuy nhiên, việc đoàn kết toàn dân tộc không hoàn toàn tỷ lệ thuận với phát triển kinh tế. Thậm chí, phát triển kinh tế càng cao mà lệch pha với phát triển xã hội, phát triển văn hóa, còn tạo ra nguy cơ rạn nứt khối Đại đoàn kết toàn dân tộc (ĐĐKTDT). Đặc biệt khi phát triển kinh tế không đồng đều, không gắn liền với dân chủ, công bằng, kéo theo sự phân tầng xã hội, khoảng cách giàu nghèo ngày càng dãn ra thì sự rạn nứt càng lớn hơn.

Thêm vào đó, nạn tham nhũng, tiêu cực, suy thoái đạo đức, tư tưởng, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên làm mất niềm tin ở nhân dân là thách thức vô cùng nguy hiểm, sâu sắc đối với việc xây dựng khối ĐĐKTDT. Trong cuộc sống hàng ngày, nhân dân ít thấy các tấm gương cán bộ, đảng viên tiên phong trong gian khổ, hy sinh mà thường thấy nạn sách nhiễu, cửa quyền, mất dân chủ, thậm chí có nơi còn ức hiếp dân thường… Nhiều cán bộ, đảng viên chẳng những thiếu gương mẫu trong làm việc, trong lối sống mà còn tìm mọi cách “đi trước” cùng gia đình, người thân, người cùng phe nhóm tạo thành “nhóm lợi ích” giành những đặc quyền, đặc lợi về đất đai, nhà cửa, chức quyền, nơi làm việc… và rất nhiều lợi ích bất chính khác. Ngay trong nội bộ Đảng, không phải nơi nào cũng giữ gìn “sự đoàn kết như giữ gìn con ngươi của mắt mình”. Thậm chí mất đoàn kết kéo dài, trầm trọng, phải kỷ luật tập thể mà vẫn chưa chấm dứt mất đoàn kết. Tệ nạn phát ngôn bừa bãi, trong hội nghị nói khác, ra ngoài nói khác, rồi “nói không đi đôi với làm” của cán bộ, đảng viên đã góp thêm sự bất tín của nhân dân với tổ chức và cá nhân cán bộ - cũng là vết rạn lớn trong khối ĐĐKTDT! Thói vô cảm xuất hiện trong xã hội như là một hiện tượng phổ biến dưới nhiều hình thức, cấp độ và cách biểu hiện khác nhau đang làm lạnh giá bầu không khí nuôi dưỡng ĐĐKTDT. Những nghịch lý như người bảo vệ dân đánh dân, người cầm cân nảy mực là tòa án lại phán quyết nhiều oan sai, người chống tham nhũng lại tham nhũng, người đi cứu trợ chặn tiền cứu trợ… tuy không đến mức phổ biến nhưng cũng không còn cá biệt đã tác động hết sức tiêu cực đến niềm tin trong dân chúng và ảnh hưởng không nhỏ đến việc xây dựng khối ĐĐKTDT.

Việt Nam tham gia gìn giữ hòa bình là một quyết sách có tính bước ngoặt thể hiện vị thế của một quốc gia có trách nhiệm trước cộng đồng quốc tế. Uy tín của Việt Nam ngày càng cao trên trường quốc tế, cùng với các chính sách cởi mở với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đã thật sự làm cho khối ĐĐKTDT trở nên mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng. Tuy nhiên, sự hội nhập không chỉ mang lại điều thuận cho khối ĐĐKTDT. Thông tin về sự phát triển của các quốc gia trong khu vực cũng như trên thế giới làm cho không ít người lo ngại về sự tụt hậu, trì trệ của Việt Nam. Bộ máy hành chính cồng kềnh, kém hiệu quả, lại thêm tệ nạn nhũng nhiễu, tham ô, lãng phí, cửa quyền… đang ở mức cao trong so sánh với các nước khác làm mất niềm tin ở nhân dân, đặc biệt ở một bộ phận trí thức và giới trẻ.

Nói tóm lại, tình hình trong nước và quốc tế đang có cả thời cơ và thách thức hết sức to lớn cho sự nghiệp phát triển của Việt Nam nói chung và trong việc xây dựng khối ĐĐKTDT nói riêng. Cơ hội và thách thức có thể có thay đổi theo từng giai đoạn, nhưng giai đoạn nào cũng có. Vấn đề là nắm lấy cơ hội ra sao để vượt qua thách thức, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và hiệu quả, giữ vững hòa bình, độc lập, tự do của dân tộc, xây dựng cuộc sống ấm no và hạnh phúc của nhân dân. MTTQ Việt Nam với vị trí, vai trò đặc biệt của mình, bằng truyền thống Mặt trận Việt Minh vĩ đại, bằng lực lượng to lớn với các thành viên đầy uy tín xã hội nhất định phải gánh trách nhiệm nặng nề và hết sức vinh quang trong giai đoạn lịch sử này: “Phát huy sức mạnh ĐĐKTDT, giữ vững hòa bình, chủ quyền quốc gia, xây dựng đất nước giàu mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh và hạnh phúc”.

C.Đ