“Tác dụng phụ” của chính sách giảm nghèo

Một trong những nhiệm vụ quan trọng được tỉnh tập trung chỉ đạo trong 6 tháng cuối năm là giảm nghèo. Với chỉ tiêu giảm 3,55% hộ nghèo trong năm 2014, tỉnh cần một sự huy động tổng lực để thực hiện các giải pháp giảm nghèo một cách hiệu quả…

Bàn về các giải pháp giảm tỷ lệ hộ nghèo từ nay đến cuối năm, một lãnh đạo huyện nói vui: cứ cắt hết các chính sách hỗ trợ hộ nghèo, người nghèo sẽ tự động… xin thoát nghèo! Chỉ là một câu nói vui nhưng ngẫm lại cũng có vấn đề đáng suy nghĩ. Chính sách hỗ trợ giảm nghèo không thiếu, thậm chí là quá nhiều vô tình đã gây ra một “tác dụng phụ”: làm cho người nghèo trông đợi một cách thụ động vào sự giúp đỡ của Nhà nước hơn là chủ động giải quyết bài toán thoát nghèo cho chính mình. Người nghèo không muốn thoát nghèo, người không nghèo nhưng phải lao động cật lực để lo cho cuộc sống no đủ thì “ấm ức”: Tại sao Nhà nước lại lo cho những hộ không có ý chí tự vươn lên?

Chuyện “tác dụng phụ” của các chính sách giảm nghèo không phải lần đầu tiên được đề cập đến. Nhưng khi mà chuyện mọi nguồn lực được huy động để giúp đỡ hộ nghèo một cách quyết liệt như hiện nay thì thiết nghĩ cũng cần nhắc đến đôi chút nhằm tìm ra cách làm hiệu quả hơn khi giúp đỡ người nghèo. Còn nhớ năm đầu tiên khi được giao xuống đỡ đầu hộ nghèo, một số đơn vị cấp tỉnh muốn “bật ngửa” với yêu cầu của hộ nghèo: cần 2 công đất sản xuất hay chiếc ghe trị giá… trên trăm triệu đồng! Và bây giờ đã là năm thứ ba thực hiện chủ trương này, nhiều hộ nghèo vẫn có yêu cầu… tương tự nhưng đơn vị đỡ đầu thì đã có kinh nghiệm hơn: giải thích, hướng dẫn đồng thời với sự hỗ trợ (theo khả năng) để hộ nghèo phải sử dụng sức lao động và ý chí của bản thân trong cuộc đấu tranh với cái nghèo. Bài học được rút ra ở đây là, không phải cứ trao thật nhiều vốn, phương tiện thì tỷ lệ hộ nghèo sẽ giảm. Quan trọng là làm sao giải phóng được ý chí tự vươn lên của hộ nghèo, giúp họ thấy được trách nhiệm của chính mình với hoàn cảnh bản thân chứ không phải là trông đợi vào trách nhiệm của các ngành chức năng!

N.L