Công khai, minh bạch để tiết kiệm

Tại Nghị quyết của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu chỉ đạo, điều hành thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách Nhà nước năm 2015, vấn đề công khai, minh bạch trong chi tiêu ngân sách Nhà nước một lần nữa được nhắc lại. Không những thế, lần này Chính phủ đề ra yêu cầu cụ thể, rõ ràng ở những hoạt động chi dễ xảy ra lãng phí nhất: Cắt giảm tối đa và công khai các khoản chi khánh tiết, hội nghị, hội thảo, lễ hội, động thổ, khởi công, khánh thành công trình và đi công tác nước ngoài từ ngân sách Nhà nước, báo cáo định kỳ hằng quý để Bộ Tài chính tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Lâu nay, nguyên tắc công khai tài chính đã được nhắc đến nhiều ở các đơn vị dự toán ngân sách Nhà nước. Về mặt nguyên tắc, theo một thông tư được Bộ Tài chính ban hành từ năm 2005, các hoạt động chi ngân sách Nhà nước, trừ các hoạt động chi cho mục đích quốc phòng, an ninh, phải được niêm yết công khai tại trụ sở các đơn vị dự toán ngân sách trong ít nhất 90 ngày sau khi được quyết toán. Quy định này ít nhiều đã phát huy tác dụng, hạn chế được phần nào sự lãng phí trong chi tiêu của các đơn vị dự toán ngân sách. Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn nhìn nhận, không ít cơ quan, đơn vị chưa thực hiện tốt nguyên tắc công khai tài chính như vậy và cũng rất hiếm hoi trường hợp bị xử lý vì chưa thực hiện nghiêm nguyên tắc công khai tài chính.

Thông tư của Bộ Tài chính được ban hành vào thời kỳ công nghệ thông tin, hạ tầng kết nối mạng chưa bùng nổ mạnh mẽ như hiện nay, nên hình thức công khai vẫn theo lối thô sơ. Trong khi đó, các bộ, ngành, địa phương hiện nay hầu hết đều đã có cổng thông tin điện tử riêng. Việc công khai tài chính nên được đẩy lên một bước phát triển mới, công khai trên cổng thông tin điện tử để nhân dân có thể trực tiếp giám sát và chất vấn nếu thấy có điểm chưa rõ ràng. Cùng với đó, sự gia tăng các biện pháp nhằm ngăn chặn tư tưởng e ngại công khai tài chính cũng là cần thiết. Chẳng hạn, nếu cơ quan, đơn vị nào không thực hiện nghiêm nguyên tắc công khai tài chính, thanh tra sẽ vào cuộc kiểm tra toàn diện hoạt động thu - chi ngân sách và kiên quyết cắt mọi hình thức thi đua, khen thưởng với cơ quan, đơn vị đó.

Khi nhân dân trực tiếp giám sát, các cơ quan, đơn vị sẽ phải cẩn trọng hơn nữa trong công tác chi tiêu, hạn chế tối đa sự lãng phí để giữ gìn tiếng thơm. Ngân sách Nhà nước nhờ vậy sẽ tiết kiệm được những khoản không nhỏ để đầu tư cho cơ sở hạ tầng, thúc đẩy kinh tế phát triển mạnh hơn. Những xì xào về chuyện cơ quan nọ, đơn vị kia rầm rộ khánh tiết, hội nghị, hội thảo, lễ hội, động thổ, khởi công, khánh thành công trình và đi công tác nước ngoài, đặc biệt là vào dịp cuối năm ngân sách, để “giải ngân” sẽ giảm rất nhiều. Đó cũng là một cách làm tăng thêm niềm tin của nhân dân vào hệ thống công quyền.

NGUYỄN CHIẾN THẮNG