Chuyện người giữ Đền thờ Bác

Khi nhắc đến những năm tháng gian khổ, vừa chiến đấu chống Mỹ ngụy, vừa ngày đêm bảo vệ Đền thờ Bác (xã Châu Thới, huyện Vĩnh Lợi), ông Nguyễn Văn Khoa (thường gọi Bảy Khoa), người Đội trưởng Đội bảo vệ đền thờ ngày nào rơm rớm nước mắt. Ông cứ lặp đi lặp lại một câu như tự nói với chính mình: Nếu không có Bác thì đất nước sẽ không có ngày hôm nay…

Giữa buổi trưa, khi đã vắng khách tham quan, ông mang cà mèn cơm ra ngồi cạnh Đền thờ Bác mời tôi cùng ăn. Bữa cơm đạm bạc do ông tự chuẩn bị từ sáng sớm trước khi đi làm. Công việc chính của ông hiện tại là chăm sóc, quét dọn ngôi đền chính, đôi khi ông cũng làm luôn công việc của một người “kể chuyện” về quá trình xây dựng và bảo vệ Đền thờ Bác trong những năm tháng chiến tranh khi khách tham quan yêu cầu.

Các bạn trẻ nghe ông Bảy Khoa kể về quá trình xây dựng và bảo vệ Đền thờ Bác.

Trong câu chuyện kể của ông, hình ảnh quê hương bị bom đạn giặc cày xới từng ngày dần hiện rõ mồn một như mới hôm nào. Theo hướng tay chỉ của ông, xung quanh đền thờ ngày ấy toàn là đồn bót giặc. Rồi ông lần ngón tay nhẩm tính, có đến 6 đồn giặc đóng xung quanh đền thờ theo thế gọng kìm, gồm: Chi khu Vĩnh Hưng, đồn Bình Thới, đồn Bàu Sen, đồn Giồng Bốm (đồn Bà Chăng), đồn Xã Sín, đồn Dù Phịch. Cái xa nhất chỉ cách 3km, cái gần nhất thì nằm trong tầm đạn chưa đầy 1km. Vậy mà, suốt bao năm từ khi được xây dựng đến ngày giải phóng, Đền thờ Bác vẫn được quân và dân huyện Vĩnh Lợi bảo vệ vẹn toàn trước họng súng của kẻ thù.

Trong trí nhớ lúc được, lúc mất của ông già 62 tuổi, những ký ức của năm tháng đấu tranh với kẻ thù để bảo vệ quê hương, bảo vệ Đền thờ Bác vẫn còn nguyên vẹn. Ông sinh ra trong một gia đình bần nông lại đông anh em. Tuổi thơ của ông gắn liền với những năm tháng đi ở đợ, giữ trâu cho địa chủ. Cả gia đình quần quật quanh năm vẫn không đủ đóng tô cho chủ. Bài học đầu đời của ông là những câu chuyện kể của cha về sự hung ác của kẻ thù, tinh thần đấu tranh bất khuất của các chiến sĩ cách mạng. Các bác, các chú của ông tham gia kháng chiến chống Pháp, bị giặc bắt xỏ dây chì vào chân treo ngược lên hàng rào… Chính truyền thống cách mạng của gia đình đã hun đúc trong ông lòng yêu nước, quyết đi theo cách mạng để tìm đường giải phóng bản thân, gia đình và quê hương thoát khỏi ách nô lệ của bọn cướp nước và bán nước.

Công việc thường ngày của ông Bảy Khoa. Ảnh: C.K

Dù mới 14 tuổi nhưng ông đã giác ngộ cách mạng, tham gia du kích ấp Bà Chăng, giả vờ giữ trâu để đưa thư, dẫn đường cho cán bộ… Tham gia cách mạng, cậu bé Khoa mới biết đến con chữ, biết đọc, biết viết tên mình. Đối với ông, đó là niềm vui không gì sánh được, cách mạng đã mở lối cho tâm hồn của một cậu bé chăn trâu, một kẻ bần nông như ông đi theo con đường đấu tranh, giải phóng dân tộc mà Đảng, Bác Hồ đã chọn. Khí thế cách mạng đang cháy hừng hực trong tim, năm 1965, khi mới 15 tuổi, cậu bé Khoa đã thoát ly gia đình vào Đội phòng thủ của Ban Tuyên huấn tỉnh.

Năm tháng đã trôi qua, đất nước giờ đã bình yên nhưng những kỷ niệm xưa vẫn sống mãi trong ông không một phút phai mờ. Hớp vội ngụm nước sau bữa cơm trưa, ông chỉ tay về hướng bờ sông rồi nói: Khi hay tin Bác mất, ai cũng đau buồn, Đảng bộ huyện quyết định tổ chức lễ truy điệu Bác trọng thể vào ngày 3/9/1969 tại nhà ông Trần Văn Tến, rồi lập bàn thờ Bác ở đó. Đầu năm 1971, địch càn vào đốt nhà, không cho thờ Bác nhưng quân và dân xã Châu Thới vẫn kiên cường đấu tranh, vừa đánh địch, vừa lập đền thờ để hương khói cho vị Cha già kính yêu của dân tộc.

Nước mắt rươm rướm khi ông hồi tưởng lại những thời khắc gian khó đó. Sau thời gian tích cực chuẩn bị, ngày 25/4/1972, quân và dân xã Châu Thới nô nức khởi công xây dựng Đền thờ Bác tại vị trí hiện hữu bây giờ. Lễ khởi công vừa xong thì máy bay địch cũng đã đến. Chúng bắn phá dữ dội nhằm ngăn cản việc xây dựng đền thờ. Tuy nhiên, dù chúng có trút mưa bom, bão đạn bao nhiêu đi nữa vẫn không ngăn được lòng dân và quân đối với Bác. Ông khẳng định chắc nịch như thế. Đội bảo vệ Đền thờ Bác do ông làm đội trưởng cũng ra đời từ đó.

Giọng ông trầm xuống, kể sao hết những vất vả, hy sinh trong suốt quá trình chiến đấu, bảo vệ đền thờ, nơi thể hiện tấm lòng, sự quyết tâm của Đảng bộ huyện Vĩnh Lợi, là chỗ dựa tinh thần của quân và dân trong cuộc chiến không khoan nhượng với kẻ thù. Từ khi Đền thờ Bác được khánh thành vào ngày 19/5/1972, địch càng tăng cường đánh phá. Trong hàng trăm cuộc chiến để bảo vệ ngôi đền ấy, ông vẫn nhớ như in trận đánh suốt 24 ngày đêm với cả máy bay và lính bộ binh của địch.

Đội bảo vệ 7 người của ông đã trải qua không biết bao nhiêu bận “thập tử nhất sinh” trong suốt quá trình chiến đấu với địch, ông vẫn nhớ vanh vách tên họ của từng người. Thằng Mẫm, thằng Sệt, thằng Đực, thằng Hoặc xém chết khi chạy ra đồng trống dụ báy may địch vào đầu tháng 3/1973. Khi đó, 4 máy bay địch từ Sóc Trăng xuống quần thảo, bắn phá dữ dội vào đền, đội bảo vệ chỉ với súng AK bắn trả quyết liệt không cho địch xuống thấp để chờ lực lượng hỗ trợ. Người đội trưởng nhanh trí, quyết định táo bạo, cử 4 đội viên chạy ra đồng trống theo 4 hướng để dụ máy bay địch. Lập tức, 4 chiếc máy bay quay đầu bắn theo từng bước chân của các anh. Đền thờ được bảo vệ an toàn, đội bảo vệ được tuyên dương. Cũng từ trận đánh quên mình lần ấy đã dấy lên phong trào quyết tử để bảo vệ Đền thờ Bác trong lực lượng quân và dân xã Châu Thới cho đến ngày đất nước hoàn toàn giải phóng dù kẻ địch đã dùng trăm phương, ngàn kế nhằm hạ thấp lòng tin của dân quân vào Đảng, vào Bác.

“Bãi lửa” xung quanh Đền thờ Bác ngày nào với vô số lựu đạn, mìn, chông… ngăn bước quân thù xâm nhập nay đã trở thành ruộng lúa mênh mông. Đội bảo vệ của ông cũng tự “giải tán”, giờ người còn, người mất vì bệnh tật, vì tuổi già sức yếu. Chỉ còn ông ở lại ngôi đền với nhiệm vụ mới là người giữ đền. Ông lẩm bẩm một mình: 43 năm rồi còn gì, tính kể từ ngày Bác mất. Ngần ấy năm nhưng cái duyên, cái nghiệp vẫn cứ đeo đuổi ông. Ngày nào không ra trông nom Đền thờ Bác thì ông cảm thấy bứt rứt không chịu được.

Mỗi ngày, sau khi chăm sóc người vợ bị tai biến, ông chuẩn bị cơm nước mang theo rồi đi làm. Đền thờ Bác giờ đã khang trang, được công nhận di tích lịch sử cấp quốc gia, khách tham quan ngày một nhiều. Dù Ban quản lý đã có thuyết minh viên, nhưng nhiều đoàn khách vẫn thích nghe ông Bảy Khoa, một người trong cuộc kể lại quá trình xây dựng, bảo vệ đền thờ trong khói lửa chiến tranh. Những lúc như thế, người chuyên giữ đền thờ như ông lại kiêm luôn nhiệm vụ của một thuyết minh viên. Và, câu chuyện của ông kể luôn thu hút sự lắng nghe, khâm phục của nhiều người. Bởi đó cũng chính là câu chuyện được ông kể bằng cả trái tim, cả cuộc đời của mình đã gắn bó với quá trình xây dựng, bảo vệ Đền thờ Bác ở mảnh đất anh hùng này.

CHÂU KHÁNH