“Cấp trên” của nhà báo

Trong buổi họp mặt sinh viên với nhà báo nhân kỷ niệm 89 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2014), một nhà báo nhiều kinh nghiệm có phát biểu với đại ý rằng “cấp trên” của nhà báo chính là công chúng. Và công chúng chính là người quyết định sự tồn vong của tờ báo.

Xét trên bối cảnh sự cạnh tranh gay gắt giữa các loại hình báo chí như hiện nay, câu nhận định này hoàn toàn chính xác. Cung cấp món ngon, bổ gì cho bạn đọc, bạn xem - nghe báo, đài luôn là câu hỏi thường trực từ lãnh đạo cơ quan báo chí đến mỗi phóng viên trong mỗi ngày làm báo, trong mỗi thông tin mà chúng tôi nắm bắt hàng ngày nhằm cho ra một sản phẩm ưng ý nhất, đáp ứng tốt nhất yêu cầu của công chúng. Tất nhiên, những món “ngon, bổ” ấy đều cần và phải là sự thật. Không có loại hình truyền thông nào đòi hỏi tính chân thật, khách quan gần như ở mức tuyệt đối như báo chí. “Gần như” không có nghĩa là một nửa hay vài phần sự thật (mà nếu như vậy thì không còn là sự thật nữa). Sự thật được phản ánh trên báo chí là sự thật về bản chất chứ không qua vài hiện tượng bên ngoài, sự thật được bóc trần đúng trong hoàn cảnh của nó. Sự thật làm nên sức mạnh của báo chí và chỉ khi phản ánh đúng sự thật một cách khách quan thì báo chí mới được “cấp trên” của mình ưu ái đặt niềm tin, từ đó mới duy trì được sự tồn tại của mình.

Vịn vào lý do cung cấp cho bạn đọc những thông tin nóng nhất, mới nhất, một số tờ báo (đặc biệt là báo mạng điện tử) đã đưa nhiều thông tin giật gân, câu khách, thông tin một chiều mà thiếu đi tính khách quan chân thật, thiếu đi những nhận định chiều sâu dựa trên bản chất của sự thật. Những món ăn này hoàn toàn không “ngon, bổ” dù được trình bày dưới hình thức khá hấp dẫn, thậm chí đôi khi còn gây độc hại cho công chúng khi cố tình tạo ra nhận thức sai lệch dẫn đến những hành vi không đúng trong xã hội. Sùng bái vật chất, bi quan với đời sống khi thấy nhan nhản thông tin “đâm, chém, giết, hiếp” trên báo chí, bỏ quên truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc để chạy theo xu hướng văn hóa ngoại lai không phù hợp… những biểu hiện lệch lạc này của một bộ phận công chúng (đặc biệt là công chúng trẻ) có sự tác động phần lớn từ báo chí!

Đặt công chúng ở vị trí “cấp trên”, báo chí phải để bạn đọc quyết định và đánh giá những thông tin cần được cung cấp, đồng thời cũng phải đảm bảo những thông tin ấy khi đưa đến cho công chúng là những thông tin mới nhất, giá trị nhất, chân thực nhất và phù hợp nhất. Đó cũng là lời nhắc nhở mà bạn đọc gửi đến cho những người làm báo nhân Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 hôm nay.

N.L