Báo chí Bạc Liêu trong dòng chảy báo chí cách mạng Việt Nam

LTS: Tiến tới Kỷ niệm 90 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam và 68 năm ngày Báo Bạc Liêu ra số báo đầu tiên (1/1/1947 - 1/1/2015), điểm lại quá trình hình thành Báo Bạc Liêu từ những năm ra số báo đầu tiên và cho đến ngày hôm nay, cũng là dịp nhằm tôn vinh các thế hệ nhà báo ở Bạc Liêu đã đóng góp cho sự nghiệp báo chí cách mạng Bạc Liêu trong suốt chặng đường lịch sử 68 năm qua.

Nhân Kỷ niệm 90 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, tập thể cán bộ, phóng viên, viên chức và người lao động cơ quan Báo Bạc Liêu chân thành tri ân các bậc cha, chú là những nhà báo đã hy sinh trong hai cuộc kháng chiến để làm rạng rỡ cho lịch sử 68 năm hình thành và phát triển Báo Bạc Liêu. Đồng thời ghi nhận những đóng góp của những nhà báo thế hệ sau chiến tranh trong quá trình công tác tại Báo Bạc Liêu, cũng như sự hỗ trợ, giúp đỡ, cộng tác sau khi công tác tại các cơ quan báo chí của Trung ương và địa phương. Chúng tôi - những người làm báo hôm nay nguyện sẽ cố gắng hết sức mình để xứng đáng với sự hy sinh và công lao đóng góp của các thế hệ cha anh đi trước.

* Báo Bạc Liêu - 68 năm hình thành và phát triển

Báo Bạc Liêu tự hào có quá trình lịch sử rất dài, ra đời rất sớm so với nhiều tờ báo trong cả nước. Tiền thân của Báo Bạc Liêu là tờ báo Chiến, số đầu tiên ra ngày 1/1/1947. Tờ báo do đồng chí Dương Thuần Chương làm Chủ nhiệm; đồng chí Phan Văn Phỉ - chủ bút; Nguyễn Tử Quang - Thư ký Tòa soạn. Đặc biệt, đồng chí Nguyễn Văn Quảng - Bí thư Tỉnh ủy Bạc Liêu tham gia viết bài thường xuyên cho tờ báo Chiến.

Báo Bạc Liêu đến với các chiến sĩ Cảnh sát biển vùng 2. Ảnh: Minh Đạt

Năm 1948, do tình hình chung và thay đổi cán bộ nên chuyển thành tờ Thông tin Bạc Liêu, do các đồng chí Dương Chiến, Phạm Quang (Ba Thảo), Hồ Mẫn, Văn Công Mẫn, Trần Ngọc Hy, Nguyễn Phong Triều (Út Triều) cùng đảm trách. Tuy là tờ tin nhưng đăng tải cả bài bình luận, xã luận, tranh đả kích, hay lời hiệu triệu của Mặt trận Việt Minh, của Ủy ban Kháng chiến… Năm 1950, do yêu cầu của cuộc kháng chiến lên cao, đòi hỏi công tác tuyên truyền của cách mạng càng bức bách, Mặt trận Việt Minh tỉnh Bạc Liêu chủ trương ra thêm tờ báo Cứu Quốc, do đồng chí Lê Văn Út làm Chủ nhiệm và các đồng chí: Ngô Tam Đạo (sau này là Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Minh Hải), Dương Chiến, Lê Hương Chí, Đào Thân, Tú Tài Đính… Thời gian này, tờ Thông tin Bạc Liêu vẫn tồn tại và phát triển song hành cùng báo Cứu Quốc cho đến ngày ký kết Hiệp định Genève năm 1954.

Sau khi Hiệp định Genève được ký kết, tờ Thông tin được đổi tên thành Hòa Bình - Thống Nhất, do đồng chí Trần Ngọc Hy phụ trách, cùng có đồng chí Nguyễn Hữu Thăng (Ba Tựu), Nguyễn Trung Tâm (Ba Nhỏ). Năm 1957, đồng chí Trần Ngọc Hy hy sinh, tờ Hòa Bình - Thống Nhất được đồng chí Út Triều đảm trách, kế đến là đồng chí Út Nghệ. Tuy là tờ tin với khổ 20 x 30cm nhưng nội dung đăng tải các thể loại báo viết, và tùy yêu cầu tuyên truyền mà số lượng có thể dao động từ 4 - 12 trang, khổ 30 x 45cm. Tờ Hòa Bình - Thống Nhất tồn tại và phát triển cho đến ngày Đồng Khởi năm 1960 (tỉnh Cà Mau được thành lập thì danh nghĩa Bạc Liêu không còn).

Nhà báo Phạm Quang (Ba Thảo - người thứ hai từ phải qua trái) trò chuyện với phóng viên Báo Bạc Liêu. Ảnh: Q.H

Năm 1957, để phù hợp với hoàn cảnh đấu tranh cách mạng, tất cả các huyện, thị của tỉnh Bạc Liêu được sáp nhập với tỉnh Sóc Trăng. Và tờ Thông tin Sóc Trăng - Bạc Liêu với hình thức thể hiện tương tự như tờ Hòa Bình - Thống Nhất, do đồng chí Nguyễn Văn Quí (Hai Cà), Ủy viên Ban Tuyên huấn tỉnh phụ trách.

Trước và sau khi Đồng Khởi năm 1960, cùng với 2 tờ tin, Sóc Trăng - Bạc Liêu ra thêm tờ báo Hòa Bình - Thống Nhất, rồi Cờ giải phóng, đến năm 1962 đổi tên là báo Chiến. Trong thập niên 1960 - 1970, tờ báo Chiến được đánh giá là một trong hai tờ báo mạnh nhất của miền Tây Nam bộ cả về lực lượng, tính chiến đấu của tờ báo và nội dung phong phú.

Đến cuối năm 1973, sau Hiệp định Paris, Bạc Liêu tái lập tỉnh. Một lần nữa phải xây dựng lực lượng, chỉ có vài cán bộ làm thông tấn, viết báo được nhưng không ai có kinh nghiệm tổ chức một tờ báo. Tiểu ban Thông tấn Báo chí thu thêm người mới để đào tạo nhưng số lượng cũng không quá đầu ngón tay. Dù vậy, Báo Bạc Liêu vẫn ra số báo Xuân Ất Mão 1975, khổ 30 x 20cm, nhiều màu. Sau khi chính quyền tiếp quản thị xã Bạc Liêu, Tiểu ban Thông tấn Báo chí nhận nhiệm vụ cung cấp tin, bài hàng ngày cho Đài Truyền thanh thị xã (thời gian này chưa có Đài PT-TH) và cho đến ngày sáp nhập hai tỉnh Bạc Liêu - Cà Mau (1976).

Đến giữa năm 1976, hai tỉnh Cà Mau - Bạc Liêu sáp nhập và tờ báo Cà Mau - Bạc Liêu ra đời. Sau khi tờ báo phát hành được vài số thì đến tháng 10/1976, Đại hội Đảng bộ tỉnh quyết định đổi tên Cà Mau - Bạc Liêu thành tỉnh Minh Hải và Báo Minh Hải ra đời kể từ thời gian đó. Ban đầu, phát hành mỗi tuần một kỳ, đến năm 1979 - 1980 ra thêm phụ san mỗi tuần/kỳ và các phụ san vào ngày lễ lớn, các ấn phẩm phục vụ chăm sóc sức khỏe… Với đội ngũ cán bộ, phóng viên, nhân viên thuở ban đầu trên dưới 10 người, đến năm 1980, Tòa soạn Báo Minh Hải có khoảng 20 người và từ năm 1985 trở về sau có trên dưới 30 người; nếu kể cán bộ, công nhân hai xí nghiệp in và xí nghiệp giấy vào lúc đó thì có khoảng hơn 100 người.

Suốt 68 năm qua, ngoài việc xung kích trên mặt trận công tác tư tưởng của Đảng, góp phần to lớn cho việc định hướng sự lãnh đạo của Đảng trong từng giai đoạn cách mạng, Báo Bạc Liêu còn cùng với quân dân trong tỉnh và nhân dân cả nước tham gia kháng chiến. Ở hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, có trên 100 đồng chí tham gia làm báo Bạc Liêu, hàng chục đồng chí hy sinh. Thế hệ sau chiến tranh có đến hàng trăm cán bộ, phóng viên, nhiều đồng chí đã trở thành cán bộ lãnh đạo, nhà báo có kinh nghiệm làm báo công tác ở các tờ báo Trung ương và địa phương...

* BÁO BẠC LIÊU SAU 18 NĂM TÁI LẬP TỈNH

Lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh chúc mừng các nhà báo, văn nghệ sĩ nhân buổi họp mặt trí thức, báo chí, văn nghệ sĩ Tết Nguyên đán 2015. Ảnh: M.Đ

Năm 1997, Chính phủ quyết định chia tách tỉnh Minh Hải, tái lập tỉnh Bạc Liêu lần thứ hai. Theo đó, Báo Bạc Liêu được tái lập với chức năng và nhiệm vụ vừa là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ tỉnh vừa là diễn đàn của nhân dân. Với khung cán bộ, phóng viên, nhân viên chỉ có 16 đồng chí, trong đó có 5 đảng viên, Báo Bạc Liêu luôn quán triệt tôn chỉ mục đích gắn liền với việc đổi mới sự nghiệp báo chí, vì sự nghiệp đổi mới đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Vượt qua nhiều thử thách lớn với nhiều khó khăn ban đầu của cơ quan báo chí mới được tái lập: nguồn nhân lực, trang thiết bị và các điều kiện khác về cơ sở vật chất, kỹ thuật… nhưng phải nhanh chóng bắt nhịp vào xu thế thời đại - thời kỳ mở thông tin, toàn cầu hóa và trong điều kiện của một tỉnh mới được tái lập, còn nhiều khó khăn về phát triển kinh tế - xã hội. Trên cơ sở bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, bám sát thực tế cuộc sống, phản ánh sinh động thực tiễn cách mạng của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, đáp ứng kịp thời nhu cầu thông tin đa dạng của nhân dân theo phương châm tích cực hóa hoạt động thực tiễn, bảo vệ lợi ích chính đáng của nhân dân, tạo mọi điều kiện để nhân dân có khả năng “sử dụng báo chí” như một diễn đàn thể hiện tâm tư, tình cảm, nguyện vọng chính đáng của mình. Đảm bảo tờ báo vừa là một công cụ thể hiện sự lãnh đạo của Đảng, đồng thời cũng là công cụ để quần chúng nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình, thực hiện khẩu hiệu: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” trên mặt trận báo chí.

Công tác tuyên truyền tập trung phổ biến về đường lối, chính sách của Đảng, sự chỉ đạo của Tỉnh ủy về việc thực hiện nhiệm vụ chính trị ở địa phương, thông tin kịp thời và phân tích sâu sắc những sự kiện mới, phát hiện và phản ánh trung thực những điển hình tiên tiến, cổ vũ những nhân tố mới, đấu tranh chống những hiện tượng lạc hậu, trì trệ và mọi biểu hiện tiêu cực khác, đề cập và nêu ra phương hướng giải quyết những vấn đề thiết thực mà xã hội quan tâm, xây dựng xã hội lành mạnh, động viên quần chúng hoàn thành nhiệm vụ cách mạng. Báo Bạc Liêu đã kịp thời cải tiến nội dung các chuyên mục, chuyên trang, nhất là việc tuyên truyền về xây dựng nông thôn mới và xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở. Thông tin bám sát những vấn đề xoay quanh sản xuất nông nghiệp, nông dân và nông thôn theo hướng CNH-HĐH. Tạo được sự đồng thuận của quần chúng nhân dân, tạo được niềm tin của nhiều đối tượng bạn đọc trong và ngoài tỉnh. Vai trò, vị trí của Báo Bạc Liêu trong đời sống xã hội ngày càng được nâng cao cả về hai mặt: chính trị tư tưởng và trình độ chuyên môn nghiệp vụ.

Sau 18 năm đi vào hoạt động, Báo Bạc Liêu hiện có 44 cán bộ, phóng viên, nhân viên. Nếu như năm 1997, báo Bạc Liêu xuất bản mỗi tuần 1 kỳ, thì đến nay xuất bản mỗi tuần 3 kỳ báo. Hiện nay, công tác phát hành báo đến nhiều đối tượng trong tỉnh. Phát hành trong tỉnh chủ yếu đến các chi bộ, 5 đoàn thể ở khóm, ấp, trong hệ thống giáo dục, các trường phổ thông trung học, trung học chuyên nghiệp và cao đẳng, đại học, các tổ chức công đoàn, chi đoàn thanh niên ở các cơ quan, xí nghiệp… Bên cạnh đó, còn tăng cường và mở rộng mạng lưới phát hành thông qua các quầy, sạp bán báo với số lượng bình quân mỗi kỳ 4.500 tờ - tăng gấp 3 lần so với những năm đầu Báo Bạc Liêu mới được thành lập. Song song với tờ báo Bạc Liêu 16 trang, còn có ấn phẩm báo Bạc Liêu chữ Khmer phát hành 2 kỳ/tháng (mỗi kỳ 1.000 tờ) phục vụ đồng bào dân tộc Khmer trong tỉnh; và trang thông tin điện tử (Bạc Liêu online) chính thức đi vào hoạt động từ ngày 2/9/2011, với số lượt truy cập đến nay đạt trên 20 triệu lượt...

* * *

Kỷ niệm 90 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam diễn ra giữa lúc toàn Đảng, toàn dân đang triển khai các hoạt động Đại hội Thi đua yêu nước các cấp, Đại hội Đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần XII; Đại hội Hội Nhà báo các cấp tiến tới Đại hội lần X Hội Nhà báo Việt Nam. Tự hào về truyền thống vẻ vang trong 68 năm qua, Ban Biên tập và toàn thể cán bộ, phóng viên, biên tập viên Báo Bạc Liêu nguyện sẽ tiếp tục thi đua học tập và làm theo quan điểm báo chí cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh; đẩy mạnh các hoạt động, nhất là nâng cao chất lượng về nội dung và hình thức của tờ báo, phấn đấu nâng cao chất lượng từng tác phẩm báo chí góp phần vào sự nghiệp phát triển của tỉnh nhà, sự nghiệp đổi mới của đất nước.

Hàn Ái Tiến