Giữ hồn văn hóa Khmer trong mùa dịch

Hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể thao của cộng đồng các dân tộc, trong đó có đồng bào Khmer như một nốt trầm khi dịch COVID-19 vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp. Song, hồn cốt văn hóa dân tộc Khmer vẫn âm ỉ chảy trong đời sống tinh thần của người dân phum sóc nhờ những cố gắng và cách làm phù hợp.

Một cảnh trong vở dù kê “Nàng Th, Kôl Vàng”.

RA MẮT VỞ DÙ KÊ MỚI

Sau nhiều nỗ lực tập luyện trong hoàn cảnh dịch bệnh, vở dù kê “Nàng Th, Kôl Vàng” của Đoàn nghệ thuật Tổng hợp Khmer Bạc Liêu vừa được phúc khảo và thông qua. Vở diễn do nghệ sĩ Thạch Thiệu - Phó đoàn sáng tác, nội dung và chất liệu nghệ thuật mang đặc trưng của truyện cổ tích và thần thoại dân gian Khmer. Vở “Nàng Th, Kôl Vàng” xoay quanh chuyện tình yêu đầy chông gai, thử thách của công chúa và hoàng tử ở 2 đất nước. Họ phải chiến đấu, tiêu diệt thế lực gian tà để giành lấy hạnh phúc đích thực và sự bình yên cho đất nước, dân làng.

Nghệ sĩ Thạch Thiệu chia sẻ: “Vở diễn chuyển tải tinh thần cốt lỗi của nghệ thuật dù kê, đó là hướng người xem đến những giá trị chân - thiện - mỹ, khẳng định chân lý cái thiện luôn chiến thắng cái ác và người hiền sẽ có kết cục tốt đẹp. Cũng như một vài vở dù kê gần đây, “Nàng Th, Kôl Vàng” tạo đất diễn cho các diễn viên, kể cả vai chính diện và phản diện. Điều này đòi hỏi mỗi diễn viên phải thể hiện, kết hợp tốt nhiều kỹ năng như: diễn, múa, hát, vũ đạo”.

Đánh giá vở dù kê này, lãnh đạo Sở VH-TT-TT&DL và Nhà hát Cao Văn Lầu cho rằng, “Nàng Th, Kôl Vàng” được đầu tư chỉn chu về mặt cảnh trí, mỹ thuật, kỹ thuật hóa trang, trang phục, đạo cụ. Bên cạnh đó, việc sử dụng khéo léo âm nhạc dân gian Khmer, những tiếng động hỗ trợ trong một số phân cảnh cũng giúp câu chuyện tăng thêm kịch tính, sức hấp dẫn.

 Vở “Nàng Th, Kôl Vàng” được dàn dựng phục vụ đồng bào Khmer trong dịp tết Nguyên đán Nhâm Dần và đầu năm 2022 nếu cuộc sống trở lại trạng thái bình thường mới. Với chất lượng của vở diễn, các nghệ sĩ, diễn viên Đoàn nghệ thuật Tổng hợp Khmer Bạc Liêu tự tin sẽ mang đến khán giả một “món ăn tinh thần” độc đáo, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị độc đáo của nghệ thuật Khmer nói chung, sân khấu dù kê nói riêng trong đời sống hiện đại.

Sư sãi chùa Xiêm Cán (xã vĩnh Trạch Đông, TP. Bạc Liêu) sơn sửa lại cổng chính của chùa. Ảnh: H.T

BẢO TỒN TRONG ĐIỀU KIỆN DỊCH BỆNH

Năm qua, các lễ hội truyền thống, hoạt động văn hóa đặc trưng của đồng bào Khmer gần như không thể tổ chức hoặc chỉ diễn ra với cách thức phù hợp, thích ứng với dịch bệnh. Như dịp lễ Sen Đôn-ta vào đầu tháng 10, nếu là trước đây thì người dân ở phum sóc sẽ rủ nhau đến chùa để thực hiện các nghi lễ và hòa mình vào không khí vui tươi, thưởng thức văn nghệ hay chơi trò chơi dân gian…, còn năm nay thì chỉ đón lễ tại nhà. Để làm tròn đạo hiếu, đồng bào Khmer gửi tên tuổi ông bà, người thân quá cố để các sư trong chùa tụng kinh cầu siêu, còn ở nhà thì các thành viên trong gia đình tổ chức nấu những món ngon, làm bánh trái dâng cúng tổ tiên.

Ông Thạch Dương (xã Hưng Hội, huyện Vĩnh Lợi) - phật tử của chùa Cái Giá chót, bày tỏ: “Sen Đôn-ta là dịp để phận con cháu tưởng nhớ, tri ân tổ tiên, ông bà đã khuất, do đó chỉ cần giữ sự hiếu hạnh trong lòng mình thì mỗi ngày đều là lễ Sen Đôn-ta. Vì vậy, Sen Đôn-ta năm nay chẳng những không mất đi ý nghĩa mà việc đón lễ tại nhà còn giúp tình cảm gia đình thêm khắng khít, đong đầy yêu thương và quan trọng hơn là mọi người đều bình an”.

Không có lễ hội tưng bừng, một vài chùa Khmer tranh thủ thời gian này để tu bổ các hạng mục, công trình xuống cấp. Tại chùa Xiêm Cán (xã Vĩnh Trạch Đông, TP. Bạc Liêu), các sư sãi vừa sơn lại cổng chính, hàng rào và những bức tượng Phật trong khuôn viên chùa để vừa bảo tồn văn hóa Khmer, vừa chuẩn bị phục vụ sinh hoạt tín ngưỡng của đồng bào dân tộc khi dịch bệnh được kiểm soát.

Thiếu những lễ hội, hoạt động rộn ràng vốn có, song bản sắc văn hóa Khmer vẫn được gìn giữ trong từng ngôi nhà, trong lòng mỗi người dân ở các phum sóc. Điều đó càng giúp cho văn hóa Khmer sống mãi cùng thời gian.

HỮU THỌ