Hiểu biết đúng và phòng ngừa lây nhiễm HIV

HIV là loại vi-rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. HIV phá hủy hệ thống miễn dịch của cơ thể và làm cho cơ thể không còn khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh. Người nhiễm HIV dễ mắc các bệnh cơ hội như: lao, nấm, tiêu chảy nhiễm trùng, viêm phổi, ung thư… và tử vong vì những bệnh mắc phải đó.

Bệnh nhân nhiễm HIV đến khám, lấy thuốc điều trị tại Trung tâm Y tế TP. Bạc Liêu. Ảnh: C.K

Đường lây của HIV?

HIV có thể lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn, qua đường máu (tiêm chích không đảm bảo hay dùng chung kim tiêm) hoặc truyền từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai, sinh đẻ và cho con bú. Ngoài các đường lây truyền trên, HIV có thể lây qua các đường không thể ngờ tới như: hôn sâu khi có tổn thương niêm mạc miệng, lợi hay sâu răng chảy máu; tiếp xúc tình cờ trực tiếp với máu hay dịch tiết người nhiễm HIV; quan hệ đường miệng; dùng chung bơm kim tiêm; bị người nhiễm HIV cào cấu chảy máu; tiếp xúc với máu người nhiễm HIV qua vết thương hở hay niêm mạc…

AIDS là gì?

AIDS là giai đoạn cuối của quá trình nhiễm HIV, khi đó HIV gây tổn thương toàn bộ hệ thống miễn dịch làm cho cơ thể không còn khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh và dẫn đến chết vì không còn sức đề kháng chống lại bệnh tật. Người bệnh chết do nhiễm trùng cơ hội, khởi phát ung thư, bệnh liên quan đến rối loạn miễn dịch…

Cần tránh hiểu lầm HIV và AIDS là giống nhau

Nhiều người nghĩ mắc phải HIV là AIDS hay HIV và AIDS là một, thực tế không phải như vậy. AIDS chỉ là hậu quả cuối của nhiễm HIV khi cơ thể đã bị suy giảm miễn dịch. Cơ thể người nhiễm HIV qua một thời gian sẽ bị phá hỏng hệ miễn dịch, dễ bị nhiễm trùng, dễ mắc các bệnh như: sốt, loét miệng, bệnh phổi, nhiễm nấm ngoại biên và nội tạng, khởi phát một số loại ung thư… khi đó, người nhiễm HIV chuyển qua giai đoạn AIDS. Những người có HIV chưa hẳn đã là AIDS, nhưng những người bị AIDS chắc chắn có HIV.

Nhiễm trùng cơ hội

Là những nhiễm trùng xảy ra nhân cơ hội cơ thể bị suy giảm miễn dịch trầm trọng do bị nhiễm HIV, khi đó cơ thể hoàn toàn mất khả năng đề kháng cơ bản và nhiễm trùng càng nặng hơn, mất khả năng kiểm soát.

Những người nhiễm HIV giai đoạn đầu, không thể nhận ra dấu hiệu khác biệt với người bình thường khác!

Người nhiễm HIV cũng giống như mọi người bình thường khác, các triệu chứng sớm của nhiễm HIV cũng như các triệu chứng ở giai đoạn đầu của người bệnh HIV/AIDS rất giống những bệnh điển hình và rất dễ nhầm lẫn, bao gồm đau cổ họng, sốt, đau cơ, mệt mỏi uể oải, ho… Không nên kỳ thị, phân biệt người nhiễm HIV, cũng không nên phán xét hay đánh giá bên ngoài một người có nhiễm HIV/AIDS hay không.

Tiếp xúc với người nhiễm HIV có sao không và phòng ngừa thế nào cho an toàn?

Một số người còn nghĩ rằng, chỉ cần chạm vào người mắc bệnh là có thể nhiễm vi-rút HIV. Những hiểu lầm về loại vi-rút này đã gây ra sự sợ hãi, tin đồn sai lầm về việc tiếp xúc với những người có HIV trong xã hội. Thực tế, HIV không hề lây lan qua đụng chạm, nước bọt hay mồ hôi như nhiều người vẫn đang hiểu lầm. Trong hầu hết các trường hợp, vi-rút HIV lây truyền qua đường tình dục, chất dịch cơ thể như tinh dịch, dịch âm đạo và máu.

Nhiễm HIV dễ chết sớm?

Một trong những hiểu nhầm khác nhiều người đang nhầm lẫn đó là, những người nhiễm HIV thường tử vong sớm. Thực tế, việc nhiễm HIV là một nguy cơ với sức khỏe, tuy nhiên, nó không phải là án tử hình như nhiều người vẫn nghĩ.

Hiện nay, y tế ngày càng phát triển, nhiều loại thuốc tốt nhất được sử dụng để ngăn ngừa tình trạng suy giảm sức khỏe của những người có HIV. Nếu những người bệnh này điều trị tốt và duy trì lối sống lành mạnh, họ có thể sống thọ như những người bình thường khác.

Phụ nữ dương tính với HIV vẫn có thai kỳ khỏe mạnh và ngăn ngừa con sinh ra bị nhiễm HIV nếu được điều trị kháng retrovirus

Quan hệ tình dục không an toàn có thể dẫn đến việc phụ nữ nhiễm HIV và mang thai, liệu pháp điều trị kháng retrovirus được thực hiện trong suốt thai kỳ để đảm bảo em bé phát triển khỏe mạnh và không bị lây nhiễm HIV khi được sinh ra. Một quan niệm sai lầm nữa là những đứa trẻ sinh ra từ cha mẹ nhiễm HIV sẽ tự động nhiễm HIV, điều đó là sai. Để phòng ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con, mẹ mang thai nhiễm HIV cần đến cơ sở y tế để được hướng dẫn và điều trị phòng ngừa.

Bác sĩ Phước Nhường