4 cách ăn giúp dự phòng và điều trị tăng huyết áp

Hiện nay, các bệnh không lây nhiễm đang gia tăng, trong đó có tăng huyết áp, điều đó đã góp phần làm thay đổi mô hình bệnh tật và tử vong ở Việt Nam. Tuy nhiên, bệnh lý này hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu có chế độ ăn uống hợp lý.

Giảm ăn muối

Ăn nhiều muối làm tăng tính thẩm thấu của màng tế bào đối với natri, ion Na+ sẽ được vận chuyển nhiều vào tế bào cơ trơn của thành mạch máu gây tăng nước trong tế bào, tăng trương lực của thành mạch, co mạch, tăng sức cản ngoại vi và tăng huyết áp (THA). Ăn nhiều muối gây THA, vì thế uống lợi tiểu thải muối sẽ hạ huyết áp.

Ăn thực phẩm giàu kali, calci, magie

Thực phẩm giàu kali, calci, magie có tác dụng hạ huyết áp đối với bệnh nhân THA. Tác dụng hạ huyết áp của kali do tác dụng tăng thải natri. Kali được phân bố rộng rãi trong thực phẩm và lượng thay đổi khác nhau tùy nhóm thực phẩm: một khẩu phần ăn trung bình cung cấp khoảng 2,5 - 3,0g kali/ngày. Nhóm rau quả cung cấp kali nhiều nhất như: khoai tây, su hào, bí đao, mướp, đậu. Sữa cũng nhiều kali, tiếp đến là thịt, trứng, sản phẩm ngũ cốc và các loại rau. Chế độ ăn giàu kali (4 - 5g/ngày) có thể giảm huyết áp ở những người có tiền sử THA.

Giảm chất béo

Chế độ ăn nhiều chất béo có liên quan đến THA, chế độ ăn giảm chất béo tổng số từ 38 - 40% năng lượng khẩu phần giảm xuống 20 - 25% hoặc tăng tỷ lệ giữa acid béo không no và acid béo no từ 0,2 lên 1 thì huyết áp giảm rõ rệt. Bữa ăn bổ sung cá, dầu cá có tác dụng giảm huyết áp, đó là do vai trò của các acid không no n-3 và n-6, ngoài ra chế độ ăn có nhiều cholesterol cũng liên quan tới THA. Những người nghiện rượu, uống rượu thường xuyên có liên quan đến THA. Ở người THA, bỏ rượu thì huyết áp giảm.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Năng lượng từ ngũ cốc: Chỉ nên chiếm 55 - 67% tổng năng lượng trong ngày. Người thừa cân béo phì có thể tính năng lượng theo mức BMI: nếu BMI từ 25 - 29,9 năng lượng ăn vào là 1.500Kcal/ngày, BMI từ 30 - 34,9 năng lượng đưa vào là 1.200Kcal/ngày, BMI từ 35 - 39,9 năng lượng ăn vào là 1.000Kcal/ngày, BMI ≥ 40 thì năng lượng đưa vào là 800Kcal/ngày.

Chất đạm: Năng lượng do protein cung cấp chiếm 13 - 20% năng lượng khẩu phần, dùng nhiều protein thực vật như đậu. Ăn ít đường, bánh kẹo ngọt. Theo nhu cầu khuyến nghị không nên ăn quá 25g đường/người/ngày từ tất cả các nguồn thực phẩm, đồ uống, tương đương 5 muỗng cà phê đường... Tốt nhất là ăn tinh bột từ các hạt ngũ cốc và khoai củ.

Chất béo: Năng lượng từ chất béo cung cấp từ 20 - 25% năng lượng khẩu phẩn. Ăn ít mỡ, bơ, nên dùng dầu từ cá, đậu tương, lạc vừng, dầu hướng dương. Với người béo phì ít ăn dầu mỡ hơn, không ăn thức ăn có nhiều cholesterol như: óc, lòng, tim, gan, thận. Mỗi người trưởng thành mỗi ngày trung bình nên ăn khoảng 25 - 30g dầu, mỡ tương đương 5 - 6 muỗng cà phê dầu, mỡ.

Vitamin và chất khoáng: Cung cấp đầy đủ từ rau xanh và hoa quả chín, đặc biệt là vitamin C, E, A - có nhiều trong rau, quả như giá, đậu và các vitamin nhóm B: B12, B6, acid folic. Theo nhu cầu của người trưởng thành, cần ăn 400g rau xanh và hoa quả chín/ngày, trong đó ít nhất là 100g hoa quả/ngày.

Thức uống: Nước trà xanh, trà hoa hòe, sữa đậu nành, nước bắp luộc, nước rau luộc có tác dụng lợi tiểu, an thần, hạ huyết áp.

B.T (theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia)