Mong mỏi một tấm bia ghi công cho một đóng góp xây dựng Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh cách đây 40 năm

Nghĩa trang liệt sĩ (NTLS) tỉnh - nơi an nghỉ của gần 4.500 anh hùng, liệt sĩ, cán bộ đã được 12.000 lượt thanh niên xung phong đào đất, đắp nền xây dựng cách nay 40 năm. Những người trẻ tuổi năm ấy, giờ đây mong mỏi một tấm bia đá nhỏ khắc ghi sự kiện này để giáo dục truyền thống cho thế hệ sau…

Ông Huỳnh Quốc Dân (trái) và ông Nguyễn Minh Chánh thuộc lớp người đầu tiên tham gia xây đắp Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh. Ảnh: N.Q

Sáng thứ Bảy, hơn 50 đoàn viên Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đến NTLS tỉnh (tọa lạc tại huyện Hòa Bình) dọn vệ sinh khuôn viên, thay bát nhang ở các phần mộ. Cũng như nhiều bạn trẻ khác khi đến đây, ĐV-TN lực lượng vũ trang có chung câu hỏi: “NTLS tỉnh có từ bao giờ?”. Đi tìm câu trả lời cho các bạn, cũng là cho chính bản thân, tôi đã gặp những chàng trai của gần nửa thế kỷ trước từng tham gia tạo nền móng vững chắc để xây dựng nên NTLS tỉnh to, đẹp, trang nghiêm như hôm nay.

Ông Nguyễn Minh Chánh (Bảy Chánh), nguyên Phó Bí thư Tỉnh đoàn Minh Hải thuật lại: “Vào ngày 19/11/1977, Trung đoàn Thanh niên xung phong lao động XHCN do Tỉnh đoàn Minh Hải thành lập, huy động 12.000 lượt cán bộ, ĐV-TN tình nguyện tham gia xây dựng công trình “Đền ơn đáp nghĩa” đầu tiên của tỉnh - Công trình NTLS tỉnh Minh Hải. Sau hơn 4 tháng lao động, Trung đoàn đã thực hiện 500.000 ngày công đào, vận chuyển, san lấp gần 100.000m³ đất, tạo nền móng ban đầu cho công trình NTLS tỉnh”.

Thời điểm đó, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Minh Hải (nay là Bạc Liêu và Cà Mau) giao Tỉnh đoàn thực hiện một công trình đền ơn đáp nghĩa. Vị trí được chọn để xây dựng NTLS tỉnh là cánh đồng nằm cạnh Quốc lộ 4 (nay là Quốc lộ 1A đoạn qua thị trấn Hòa Bình, huyện Hòa Bình). Để thực hiện công trình nhân văn này, Tỉnh đoàn Minh Hải thành lập một Trung đoàn Thanh niên xung phong lao động XHCN, do Phó Bí thư Tỉnh đoàn làm Trung đoàn trưởng, mỗi Huyện đoàn là một đại đội. Công trình còn có sự tham gia của thanh niên các sở, ban, ngành.

Bước vào mùa khô năm 1977, hàng ngàn lượt thanh niên từ các huyện, thị xã trong tỉnh luân phiên đến đây lao động XHCN. Lực lượng tổ chức theo biên chế quân đội, dựng lán trại trong các khu vườn của dân ở Láng Giài (thị trấn Hòa Bình) để ở. Do tập trung đông người trong một thời gian ngắn nên việc thiếu nước sinh hoạt thường xuyên xảy ra. Thế nhưng, mặc cho điều kiện khó khăn, thiếu thốn, tinh thần thi đua lao động càng tăng cao qua tinh thần mỗi người làm việc bằng hai. Chiếc loa đặt ngay trung tâm công trường liên tục thông báo kết quả lao động của đơn vị này, Huyện đoàn kia để các tiểu đội, trung đội khác biết mà phấn đấu vượt qua. Đơn vị nào làm chưa đạt chỉ tiêu sẽ bị nhắc nhở phê bình công khai. Việc tuyên dương cá nhân, tập thể lao động xuất sắc, vượt chỉ tiêu diễn ra hàng ngày. Hai ao sen ở NTLS tỉnh hiện nay được hình thành từ việc đào đất đắp nền xây dựng tượng đài Tổ quốc ghi công… Cánh đồng ngày nào đã cao hơn quốc lộ, tạo thế đứng vững chắc hiên ngang cho tượng đài sau này.

Trên công trường năm ấy cũng đã chứng kiến nhiều cảnh xúc động đến không cầm được nước mắt. Đồng đội chia nhau từng miếng thịt kho, dĩa rau sống. Có người vợ trẻ vượt gần 2 ngày đi tàu đò lên thăm chồng. Còn với ông Huỳnh Quốc Dân (thường gọi Út Dân), lúc đang vác đất, loáng thoáng nghe hai chỉ huy trao đổi việc gì có liên quan đến mình, linh cảm có chuyện chẳng lành, ông Út Dân chạy đến hỏi thăm. Nhận tin cha mất, ông tức tốc về quê chịu tang. Lo hậu sự cho cha xong, nén niềm đau riêng vào lòng, ông Út Dân quay trở lại nơi có hàng ngàn đồng đội đang miệt mài lao động để cùng góp sức.

Nhớ ơn tiền nhân, đáp nghĩa người vị quốc vong thân là đạo nghĩa muôn đời của người Việt. Tuổi trẻ Việt Nam dù sống ở giai đoạn nào của lịch sử cũng luôn khắc ghi và thực hiện tốt đạo lý đó. Tấm bia ghi công vài dòng về 12.000 thanh niên xung phong cách đây 40 năm đã cật lực lao động dựng xây NTLS tỉnh là một mong mỏi thiết tha.

Nguyễn Quốc