Kỷ niệm 92 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2017)

Người phát ngôn: Phải thật sự đồng hành với báo chí

Quy chế phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí được ban hành từ năm 2013 và vẫn được xem là giải pháp hữu hiệu để các cơ quan quản lý nhà nước cung cấp thông tin chính thức cho báo chí khi cần. Tuy nhiên, vẫn cần nhiều hơn những điều chỉnh để người phát ngôn thật sự gần gũi với báo chí…

Quang cảnh buổi giao ban báo chí. Ảnh: H.L

Khi người phát ngôn... trốn nhà báo

Sau thời gian áp dụng quy chế người phát ngôn, việc cung cấp thông tin cho báo chí từ các cấp, các ngành trên các lĩnh vực thật sự đã có sự cởi mở hơn. Người phát ngôn như chiếc cầu nối giữa cơ quan báo chí với ngành chức năng, cung cấp kịp thời những thông tin chính thống từ phía cơ quan hữu quan về những vấn đề bức xúc được báo chí phản ánh. Với trách nhiệm được giao cụ thể và rõ ràng cho người phát ngôn, các phóng viên ở cơ quan báo chí cũng không cần phải tất tả tìm kiếm người có trách nhiệm để phát ngôn trên mặt báo.

Tuy nhiên, nếu những gì mà người phát ngôn đã cơ bản tạo thuận lợi cho nhà báo trong quá trình tác nghiệp thì những phiền toái do người phát ngôn mang lại cũng không ít. Với việc chọn người phát ngôn thường là cấp phó, thậm chí có trường hợp là chánh văn phòng đã làm cho việc trở nên khó khăn hơn do người phát ngôn… ngại nói! Lý do được những người phát ngôn đưa ra xem chừng rất chính đáng “chưa có ý kiến của cấp trên” lại là điều rất vô lý bởi như thế có nghĩa là vai trò của người phát ngôn gần như không có. Phóng viên Báo Bạc Liêu còn cho biết, có trường hợp người phát ngôn nhận trả lời, nhưng phải soạn văn bản gửi trước cho bộ phận văn phòng và khi có câu trả lời chính thức có thể đến… hơn một tháng sau! Vì vậy với những vấn đề bức xúc, vấn đề nóng cần có phản hồi chính thức từ phía ngành chức năng thì người phát ngôn gần như không giúp được gì. Ông Bùi Thanh Toàn - Phó Giám đốc Sở TT-TT Bạc Liêu cho biết “nhiều nhà báo phàn nàn là trong nhiều trường hợp, người phát ngôn đã trốn nhà báo, không dám thông tin gì. Điều này là có thật!”.

Quy định sẽ chặt chẽ hơn

Theo Sở TT-TT, trước đây công tác phát ngôn và thông tin cho báo chí chỉ mới là quy chế nên nhiều ngành chưa thật sự xem trọng việc cử người phát ngôn. Thậm chí Sở TT-TT cũng không nắm hết danh sách người phát ngôn ở các cơ quan trong tỉnh. Trong nhiều trường hợp, khi có vấn đề xảy ra, Sở yêu cầu đơn vị chức năng gửi danh sách người phát ngôn thì lúc đó mới biết ai nhận trách nhiệm này.

Đánh giá những hạn chế từ việc thực hiện quy chế người phát ngôn thời gian qua là khá phổ biến, ông Bùi Thanh Toàn khẳng định thời gian tới quy định về người phát ngôn ở các cơ quan hành chính nhà nước sẽ chặt chẽ hơn. Nghị định số 09 ngày 9/2/2017 của Chính phủ (có hiệu lực từ ngày 30/3/2017) quy định chi tiết việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí của các cơ quan hành chính nhà nước. Theo tinh thần Nghị định này thì từ cơ quan hành chính nhà nước từ Trung ương đến UBND xã, phường, thị trấn đều phải có người phát ngôn. Và người phát ngôn phải là người đứng đầu cơ quan, chỉ khi không thực hiện được thì mới ủy quyền cho cấp phó. Điều đáng quan tâm nữa là theo Nghị định, UBND tỉnh hàng tháng cung cấp thông tin định kỳ cho báo chí và cập nhật thông tin trên Cổng thông tin điện tử; ít nhất 3 tháng/lần tổ chức họp báo để  cung cấp thông tin cho báo chí.

Với những quy định khá chặt chẽ, Nghị định 09 được kỳ vọng sẽ làm cho công tác phát ngôn của các cơ quan hành chính nhà nước thật sự hiệu quả, giúp việc cung cấp thông tin cho báo chí được công khai, minh bạch và kịp thời. Ông Bùi Thanh Toàn cho biết Sở TT-TT Bạc Liêu đã có công văn đề nghị các cơ quan hành chính nhà nước theo quy định của Nghị định 09 cung cấp tên họ của người phát ngôn. Và dự kiến công tác sơ kết việc thực hiện quy chế người phát ngôn trước đây, đồng thời triển khai Nghị định 09 sẽ sớm được tiến hành nhằm đưa công tác phát ngôn đi vào bài bản và thực chất hơn.

Thanh Lâm