Những ngày đầu năm

Thời điểm đầu năm mới gợi lại trong tôi nhiều xúc cảm về tháng ngày còn cắp sách đến trường…

Sau những ngày tết vui chơi thỏa thuê, tiết học đầu tiên sau tết cô giáo thường cho cả lớp thả lỏng, rồi cô hỏi thăm sức khỏe gia đình chúng tôi, tiếp đó là “tiết mục” chúng tôi tự nói về nhau. Thuở vỡ lòng, chủ đề được bàn tán xôn xao nhất sau tết là lì xì. Đứa nào cũng có cái thú tập hợp hết các bao tiền được người lớn lì xì trong tết rồi mang ra đọ xem ai được nhiều hơn. Lớn lên một chút là đọ về màu sắc, kiểu cách của những bộ quần áo mới; kháo với nhau về lời thăm hỏi thầy cô và gặp gỡ bạn bè. Do vậy, những buổi học ra Giêng không khí tết hãy còn vấn vương và háo hức cực kỳ.

Ra Giêng, lòng bỗng bâng khuâng bởi lời dặn dò trước lúc chia tay khi người thân vào Nam - ra Bắc kiếm kế sinh nhai: “Con phải cố gắng chuyên tâm học hành. Đời cha mẹ, anh chị vì nhiều lý do nên ít học. Vậy nên con phải học thật giỏi và nếu được thì học cả phần cha mẹ, anh chị nữa và hãy xem khó khăn trước mắt chỉ là thử thách vặt vãnh để mỗi ngày một tiến lên”. Đến đây trong tôi không thiện cảm gì với thời điểm ra Giêng nữa. Mới vui sum họp; mới tay bắt mặt mừng; mới ấm cúng tuổi xuân bên nhau mà giờ lại xa cách địa lý; lại nhớ nhung, luyến tiếc; lại nâng nấc nghẹn ngào ai mà chả ghét. Nhưng, tuổi học trò nhờ những cuộc chia tay tháng Giêng này để cứng rắn hơn, nỗ lực, quyết tâm hơn cho xứng với kỳ vọng.

“Giêng hai thóc cao, gạo kém”. Để có được bữa cơm trắng mẹ phải chạy vạy đi vay gạo, đong đấu này hụt đấu kia, lo bữa hôm thiếu bữa mai. Ấy vậy mà nỗi cùng cực đó chỉ mình mẹ mới thấu. Còn chúng tôi sớm mai thức dậy chuẩn bị đến trường mà trên mâm chén đang còn trơn sạch hay buổi trưa đi học về phần cơm mẹ để ít hơn thường ngày thì khi ấy tha hồ mà khóc, mà chê trách mẹ, mà đòi phải được ăn đủ và ăn no như đứa nọ đứa kia. Ra Giêng của tôi, của tuổi học trò ngày xưa đói kém và tội tình lắm...

Đứng ở xuân này càng thương người mẹ nghèo năm xưa bao nhiêu thì lòng lại càng hối lỗi, tại sao lại chỉ vì chút đỉnh thiếu thốn mà nhẫn tâm chê trách mẹ mình như thế? Dẫu biết lầm lỗi ấy từ lâu đã được thứ tha!

Nguyễn Tiến Dũng